Eén persoon op 10 ontzegt zichzelf hobby’s of sociale contacten om financiële redenen! In totaal heeft 19% van de Belgen moeilijkheden om de eindjes aan elkaar te knopen. Deze voorlopige resultaten zijn de eerste beschikbare indicatoren voor wat betreft de armoede in België in 2018 afkomstig uit de SILC-enquête en zullen in de volgende maanden aangevuld worden met monetaire indicatoren.

Materiële deprivatie betekent dat men zich de gangbare levensstandaard niet kan veroorloven. Deze indicator analyseert met andere woorden niet de financiële situatie van individuen, maar eerder wat men zich kan veroorloven (of niet) met de beschikbare financiële middelen. De EU-SILC-enquête meet materiële deprivatie aan de hand van het ontbreken van negen materiële bezittingen en de onmogelijkheid om een aantal handelingen te doen die symbool staan voor de gemiddelde levensstandaard in onze maatschappij. Wanneer iemand zich minstens 4 van deze 9 items niet kan veroorloven, kunnen we stellen dat er sprake is van ernstige materiële deprivatie (Severe Material Deprivation, SMD). In 2018 bevond 5% van de Belgische bevolking zich in een situatie van ernstige materiële deprivatie.

Er bestaat een duidelijk onevenwicht tussen de verschillende elementen waaruit materiële deprivatie bestaat. De aankoop van een televisie of telefoon vormt amper een probleem, maar een onverwachte uitgave doen (van 1.100 euro) is een groot knelpunt voor 24% van de bevolking. Ook een kwart van de bevolking kan om financiële redenen niet jaarlijks één week op vakantie gaan. Enkele maandelijkse kosten zoals de huur en de energierekeningen vormen een probleem voor 6% van de bevolking. Bovendien heeft 6% van de Belgen problemen met de aankoop van een wagen en 5% met de regelmatige consumptie van vlees, kip, vis of een vegetarisch alternatief.

Hobby’s te duur voor 12% van de Belgen

Naast de onderdelen die deel uitmaken van de materiële deprivatie-indicator, verzamelt de EU-SILC-enquête eveneens informatie over andere materiële deelaspecten van het dagelijks leven van de +16-jarigen.

Een belangrijk deel van de bevolking van 16 jaar en ouder geeft aan dat ook sociale activiteiten moeilijk te financieren zijn. Dit blijkt uit tabel 2. 12% van de Belgische bevolking van 16 jaar en ouder slaagt er niet in om regelmatige vrijetijdsactiviteiten te betalen; 10% kan het zich niet veroorloven om wekelijks een klein bedrag aan zichzelf uit te geven om bv. naar de kapper gaan of een cadeau kopen; en 10% heeft onvoldoende middelen om minstens éénmaal per maand met vrienden of familie uit eten te gaan of iets te gaan drinken. Materiële deprivatie kan zich als dusdanig eveneens uiten in een vorm van sociale deprivatie omwille van onvoldoende financiële middelen.

Moeite om in 2018 de eindjes aan elkaar te knopen

19% van de bevolking leeft in een huishouden dat verklaart moeite te hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, rekening houdend met de inkomsten.

Deze resultaten komen uit de enquête naar de inkomens en levensomstandigheden (EU-SILC) 2018. Deze enquête wordt sinds 2004 georganiseerd door Statbel, het Belgische statistiekbureau, en bevraagt jaarlijks ongeveer 6.000 Belgische huishoudens. Via deze enquête, die op Europees niveau is geharmoniseerd, worden de voornaamste evoluties op vlak van armoede en sociale uitsluiting opgevolgd.

Armoede is een multidimensionaal fenomeen. Intuïtief wordt vaak gefocust op inkomensarmoede, dit wil zeggen monetaire armoede, maar het brede armoedeconcept impliceert aanvullend aandacht voor niet-inkomensgerelateerde armoede. Eén van deze componenten is materiële deprivatie, een subonderdeel van de officiële armoede-indicator vastgelegd in EU2020.

Bron : Statbel – eerste voorlopige resultaten inzake ernstige materiële deprivatie van de SILC-enquête 2018.