Na een daling de voorbije drie jaar stijgt het tekort aan talent opnieuw en raakt het 24% van de werkgevers. Dat is bijna een verdubbeling en 11 procentpunten meer ten opzichte van vorig jaar en 2 punten meer in vergelijking met 2013.

ManpowerGroup bevroeg bijna 42.000 werkgevers uit 42 landen en gebieden, waaronder 751 in België. De aanhoudende crisis onderdrukte het tekort. Nu de economische groei langzaam aantrekt, laat het tekort aan geschikte medewerkers zich opnieuw harder voelen bij 24% van de Belgische werkgevers – zelfs bij 38% wereldwijd. De arbeidsmarkt volhardt in de paradox. Meer dan hoog tijd dus om direct actie te ondernemen.

Onvoldoende technische vaardigheden (51%), gebrek aan (of zelfs helemaal geen) beschikbare kandidaten (35%), gebrek aan ervaring (27%), te weinig inzetbaar of de persoonlijkheid matcht niet (17%), onvoldoende aantrekkelijk loon (10%), zwak enthousiasme of motivatie (8%), negatief imago bedrijf, sector of functie (4%)… Geen tekort aan oorzaken waarom de werkgevers hun vacatures moeilijk of niet krijgen ingevuld. En dat terwijl ons land zowat 460.000 uitkeringsgerechtigde werkzoekenden telt en er volgens de recentste cijfers van Eurostat 83.000 jobs openstaan in België.

De voorbije drie jaar maskeerde de crisis het nijpende tekort aan arbeidskrachten waardoor het percentage werkgevers dat moeilijkheden ondervond om hun vacatures in te vullen, vorig jaar daalde tot 13%. Vandaag groeide dat percentage voor het hele land opnieuw aan tot 24%. De stijging is voelbaar in de drie gewesten, met het hoogste cijfer (26%) in Vlaanderen en Brussel, een respectievelijke stijging van 14 en 9 procentpunten. Het tekort voelt iets minder prangend bij de Waalse werkgevers: 18% (een stijging met 9 punten).

In welke mate vinden de werkgevers de juiste mensen niet?

Op wereldschaal was het al zeven jaar geleden dat het tekort aan talent zoveel werkgevers (38%) raakte. In de EMEA-regio is de situatie iets beter maar ook hier slaat de talentcrisis met 32% van de bevraagde werkgevers opnieuw harder toe. Het hoogste cijfer trouwens sinds 2008. Japan (83%) wordt het hardst geraakt – de vergrijzing van de bevolking versterkt het tekort. Na Japan volgen Peru (68%), Hongkong (65%), Brazilië (61%) en India (58%). Ook hoog, maar onder het wereldgemiddelde, bevinden zich de Verenigde Staten (32%) en China (24%).

Het tekort aan talent manifesteert zich in elk Europees land in een andere mate. De grootste moeilijkheden ondervinden Roemenië (61%), Griekenland (59%) – een verrassend resultaat gezien de belabberde economische situatie – en Turkije (52%). Minst getroffen zijn Nederland, Spanje, het Verenigd Koninkrijk (alle drie met 14%) en Ierland (11%). De Duitse werkgevers (46%) blijven niet gespaard en ondanks de hoge werkloosheid in Frankrijk signaleren ook de Franse werkgevers een aanzienlijk tekort (29%). Zoals gezegd beweert 24% van de 751 bevraagde werkgevers dat ze hun vacatures moeilijk krijgen ingevuld. Daarmee wordt de dalende trend van de voorbije drie jaar in ons land abrupt afgebroken en bijna verdubbeld ten opzichte van vorig jaar: van 27% in 2012, 22% in 2013 en 13% in 2014.

Weinig verschuivingen in de knelpuntberoepen voorbije tien jaar

Al tien jaar stelt ManpowerGroup een lijst op met knelpuntberoepen voor ons land. Nieuw voor deze tiende editie is de top tien voor de drie gewesten. De teneur is duidelijk: de voorbije tien jaar zat er weinig beweging in de lijst. En ook tussen de gewesten zijn er geen noemenswaardige verschillen. Op nationaal niveau wordt de lijst voor het vierde jaar op rij aangevoerd door de geschoolde arbeiders (lassers, elektriciens, metselaars…). Idem dito bij de drie gewesten. Ze worden gevolgd door de commerciële profielen (die zes plaatsen stijgen tegenover vorig jaar), de technici (al tien jaar zonder onderbreking in de lijst), de boekhouders en financiële profielen (reeds acht van de tien jaren nadrukkelijk aanwezig) en de chauffeurs (zonder onderbreking present in de lijst sinds de eerste peiling). Na de top vijf volgen de IT-profielen (op 6 of vier plaatsen hoger dan vorig jaar), de secretarissen, (directie)assistenten, receptionisten en administratieve medewerkers (op 7 en al negen jaar in de lijst opgenomen), de ingenieurs (op 8, dat is vijf plaatsen gezakt ten opzichte van 2014), de projectmanagers (op 9, ze doen hun intrede in de ranglijst 2015) en de niet-geschoolde arbeiders (op 10).

Behalve de geschoolde arbeiders die de ranglijst van knelpuntenberoepen aanvoeren in de drie gewesten, staan in Vlaanderen de commerciëlen profielen en de technici op twee en drie. In Brussel maken de commerciële profielen en de boekhouders en financiële profielen het podium compleet, terwijl in Wallonië de boekhouders en financiële profielen op twee staan, gevolgd door de chauffeurs.

Impact talenttekort en strategische oplossingen

Ondanks de toegenomen druk maken de bevraagde werkgevers zich minder zorgen dan vorig jaar over de gevolgen van het talenttekort. Slechts 38% is van mening dat de service naar de klanten daalt zonder de juiste mensen aan boord. Dat is niet weinig maar toch 12 procentpunten minder in vergelijking met vorig jaar. Zij die wel klagen zien hun productiviteit dalen (40%), de loonkosten stijgen (28%) en hun innovatiekracht afnemen (27%).

Even opvallend: 34% (tegenover 25% vorig jaar) van de werkgevers die moeilijkheden ondervinden om hun vacatures in te vullen, zet geen strategie op poten om het talenttekort te tackelen. Zij die wel actie ondernemen, organiseren het werk op een andere manier (38%), passen hun HR-beleid aan (34%) en boren nieuwe bronnen van talent aan met innovatieve vormen van rekrutering (13%). Meer concreet geven de werkgevers aan dat ze bij voorkeur een beroep doen op uitzendkrachten of flexibele oplossingen (27%). Of dat ze nieuwe rekruteringsmethodes gebruiken, via sociale media bijvoorbeeld (21%), dat ze in eerste instantie investeren in de vorming en ontwikkeling van de eigen medewerkers (17%), dat ze de werkprocedures herbekijken en het werk herverdelen tussen de teams (11%), of dat ze hun toevlucht nemen tot onderbenutte bronnen van talent, zoals oudere werknemers of personen met een handicap (7%).

Werkgevers, innoveer. Werknemers, wees verantwoordelijk

De resultaten van deze tiende peiling tonen duidelijk dat het tekort aan talent nog lang niet uitdooft. Wel integendeel. Vandaag de dag is talent een schaars goed en een nieuwe troef voor bedrijven om zich te differentiëren in een arbeidsmarkt die dynamischer is dan ooit, gedreven door technologische (r)evoluties.

Tip van de dag: rekruteer medewerkers op basis van hun potentieel en investeer vervolgens in hun opleiding. Een andere mogelijke piste: zoek en valoriseer in eerste instantie onderbenut talent. Denk aan jongeren zonder ervaring, oudere werknemers, personen met een handicap of kandidaten uit een andere taalgebied, van vreemde origine of uit het buitenland.

Ten slotte stellen kandidaten almaar meer eisen aan hun job – ze zijn kieskeuriger geworden. Aan de werkgevers om ervoor te zorgen dat hun bedrijf top of mind komt te staan bij die mensen met de juiste kwalificaties. Anders gezegd: zorg ervoor dat uw bedrijf een goede werkomgeving wordt. Creëer een werkomgeving en professionele aanbod dat rekening houdt met de individuele verwachtingen van de werknemers. Vergeet immers niet dat de eigen medewerkers vaak de beste ambassadeurs zijn om nieuw talent aan te trekken in het bedrijf waar ze werken.