België behoort met 24% deeltijds werkenden tot de top vijf in Europa. Maar wat is het effect voor de werkgevers? De arbeidsproductiviteit van het bedrijf (zowel gedefinieerd als toegevoegde waarde per gewerkt uur als omzet per gewerkt uur) is gemiddeld genomen hoger bij meer deeltijds werk binnen een bedrijf. Het leidt bovendien tot minder afwezigheid door ziekte Er is geen positieve maar ook geen negatieve impact op winstgevendheid. 

Dit blijkt uit een studie van IESE, op basis van de loongegevens van SD Worx van 800.000 werknemers bij 26.799 organisaties in de privésector tussen 2016 en 2022 en de financiële gegevens uit de Belgische kruispuntbank.

Deeltijds werk komt in België vaker voor dan in de meeste andere EU-landen: met 24% deeltijds werkenden situeert België zich in 2022 in de top 5 van Europese landen: Nederland is absolute koploper met 43%, gevolgd door Oostenrijk (30%), Duitsland (28%) en Denemarken met 24% op gelijke hoogte met België.

Hoewel de populariteit van deeltijds werk de laatste 10 jaar afneemt bij vrouwen, neemt het in België licht toe bij de mannen. Vrouwen zijn nog steeds in de meerderheid met meer dan 40%. Bij de mannen gaat het in 2021 om iets meer dan één op tien (11% volgens Statbel). De meerderheid van de deeltijds werkenden werkt vier vijfden.

Gemiddeld werkt 20 tot 30 percent van de medewerkers deeltijds in de organisatie

Deeltijds werk komt vaker voor in grote bedrijven: gemiddeld gaat het over 20% van de contracten in kleine bedrijven (minder dan 10 werknemers) tot ongeveer 30% van de werknemers in grote bedrijven (meer dan 500 werknemers). Deeltijds werk komt vaker voor in Vlaanderen (32% van de werknemers) in vergelijking met Wallonië (27%): deeltijds werk komt het meest voor in Oost-Vlaanderen (35%) en Antwerpen (35%) en het minst vaak in Luxemburg (22%) en Luik (23%).

Jeroen Neckebrouck, Assistant Professor IESE Business School: “Het belangrijkste inzicht is dat er een positief effect is van deeltijds werk op bedrijfsproductiviteit. Een toename van het aandeel deeltijds werkenden met 10 procent (bv. van 20% naar 30%), leidt gemiddeld tot een stijging in de bedrijfsproductiviteit van 2%, wat substantieel is. Het positieve effect stijgt tot 30% deeltijdse contracten en daarna blijft het stabiel. Het effect speelt zowel in oudere grote organisaties als in kleine jonge organisaties. De leeftijd van wie deeltijds werkt heeft geen belang. Wel het aantal jaren ervaring in de organisatie: voor werknemers met meer anciënniteit is het effect sterker. Tot slot verschilt het effect ook naargelang de sector: in sectoren als bouw, horeca, informatie & communicatie, administratieve diensten, professionele wetenschappelijke & technische diensten en immobiliën zien we de grootste winst in bedrijfsproductiviteit bij een stijging van deeltijds werk.”

Ellen Claes, People Director bij SD Worx België: “Deeltijdse regimes vergen van de werkgever qua planning meer gepuzzel, maar hebben niet alleen een positief effect op individueel vlak. Deeltijds werken laat toe om meer mensen langer aan het werk te houden en een balans tussen privé en werk te vinden. Voor de organisatie is het ook een win-win, aangezien de bedrijfsproductiviteit zelfs hoger ligt bij 30% deeltijds werk. Dit betekent dat organisaties erin slagen zich te organiseren rond de vraag naar meer flexibiliteit. Dit onderzoek onderstreept ook het belang van personeelsretentie: meer ervaren medewerkers doen de arbeidsproductiviteit stijgen, zelfs al werken ze deeltijds.”

Wettelijk kader

Recent maakte de Arbeidsdeal het gemakkelijker voor werknemers om hun voltijdse job te presteren op vier dagen of via een wisselend weekregime.

Algemeen geldt de 38 uur werkweek in België als voltijdse tewerkstelling, al zijn er verschillen afhankelijk van paritair comité. Ook de 40-urige werkweek is gebruikelijk: de extra uren worden gecompenseerd met 12 vrije dagen op jaarbasis. Wettelijk geldt een maximum van 50 uur per week in geval van buitengewone werkdruk. Deeltijd: niet voltijds en minimaal 12 uur. In deze studie nemen we 36 uur of meer als voltijds. Onder deeltijds verstaan we werknemers die minder werken dan voltijds; dit zijn vooral werknemers die vier vijfden werken of halftijds.

Bron: de analyse betreft een statistische multi-variate en longitudinale analyse van de loongegevens van het grootste sociaal secretariaat van België van in totaal 26.799 bedrijven en 824.000 werknemers over de periode van 6 jaar, nl. van 2016 tot 2022. Volgens de gegevens van de Belgische Kruispuntbank, hebben de ondernemingen opgenomen in de studie gemiddeld 27 werknemers, 15,9 miljoen euro aan activa, 416.000 euro aan inkomsten, en bestaat de firma gemiddeld 19 jaar.