Een Europees initiatief heeft het mogelijk gemaakt een register van multinationale groepen op te zetten. De hiernavolgende cijfers zijn afkomstig uit dit register, dat het European Group Register (EGR) wordt genoemd.

Het EGR is het statistisch register van multinationale groepen met ten minste één juridische eenheid in ten minste twee EU-landen. Het is opgericht voor uitsluitend statistische doeleinden, met name de coördinatie van de steekproefkaders in het Europees Statistisch Systeem (ESS). Dit om statistieken van hoge kwaliteit over de activiteiten van het bedrijfsleven in de wereld te produceren, zoals de statistiek van de buitenlandse filialen (FATS)en de statistiek van de directe buitenlandse investeringen (FDI). Voor informatie over eenheden die in de EU-lidstaten en de EVA-landen zijn gevestigd, maakt het EGR gebruik van gegevens uit de respectieve nationale statistische ondernemingsregisters, terwijl commerciële private bronnen worden gebruikt om eenheden buiten de EU en de EVA-landen te bestrijken.

In het vervolg van deze analyse presenteren we de resultaten uitgesplitst naar het begrip “groepen met beslissingshoofden”. Om dit begrip te verduidelijken, maken we binnen een groep het onderscheid tussen:

• de “overkoepelende” eenheid, dat wil zeggen de juridische eenheid die niet direct of indirect door een andere juridische eenheid wordt gecontroleerd (zie onderstaand schema).
• de eenheid die het economisch beleid bepaalt (d.i. met de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid)

Statbel is van mening dat de nationaliteit van een groep de nationaliteit is van de besluitvormende eenheid: het doel is te voorkomen dat groepen te systematisch worden gelokaliseerd in landen waar alleen hun financiële holdings gevestigd zijn. Zo zal een groep waarvan de ultieme beslissingsbevoegdheid in België ligt en de “overkoepelende” eenheid in Luxemburg, als een Belgische groep (d.i. met een Belgisch beslissingshoofd) worden beschouwd.

Een onderliggend aandachtspunt : we hebben het hier uitsluitend over multinationale groepen in de zin dat de groep juridische eenheden heeft in ten minste twee landen van de Europese Unie.

Aangezien deze statistieken nog niet tot volle wasdom zijn gekomen in termen van harmonisatie, dekking of methodologie, worden ze “experimentele statistieken” genoemd. Statbel stelt ze hier dus vorm in de vorm van “experimentele statistieken”. Deze publicatie richt zich op gegevens voor EU- en EVA-gebieden, waarvoor de kwaliteit van de gegevens beter is. Hoewel aanwezig in het EGR, zijn filialen (filialen van buitenlandse juridische eenheden) niet opgenomen.
Ontwikkeling van het register in de tijd

Het experimentele karakter van de hier gepresenteerde ontwikkelingscijfers wordt duidelijk wanneer we kijken naar de aantallen groepen en dochterondernemingen in de jaren 2018 tot en met 2021. De dekking van de databank, in termen van groepen, is tussen 2018 en 2021 met 136% toegenomen (wat aanzienlijk is). Op het gebied van dochterondernemingen is er een gestage jaarlijkse groei van ongeveer 25% tussen 2019 en 2021. De kennis over dochterondernemingen blijft groeien, maar is nog niet volledig gestabiliseerd.

Het is duidelijk dat in België het gewicht van multinationale groepen aanzienlijk is: zelfs als minder dan 3% van de juridische eenheden tot dergelijke structuren behoren, zijn ze toch goed voor meer dan 30% van de banen in 2021.

Uit een vergelijking van de twee tabellen blijkt dat de in België aanwezige groepen overwegend in Belgische handen zijn, dat het aandeel in het aantal filialen vergelijkbaar blijft, maar dat de groepen die in Belgische handen zijn slechts 40% van de tewerkstelling van de in België aanwezige groepen vertegenwoordigen. Op het vlak van werkgelegenheid zijn de grootste groepen met Belgisch beslissingshoofd goed voor bijna 40% van alle tewerkstelling in groepen die aanwezig zijn in België. Er moet ook worden opgemerkt dat het aantal groepen met Belgisch beslissingshoofd relatief stabiel is doorheen de tijd in vergelijking met het aantal buitenlandse groepen met Belgisch beslissingshoofd. Dit is te wijten aan de maturiteit van de processen voor het verzamelen en verwerken van de bronnen betreffende de Belgische groepen. Er moet ook worden opgemerkt dat het register van jaar tot jaar wordt aangevuld, daarom zal de rest van de publicatie zich richten op het laatst beschikbare jaar, 2021, dat het meest volledig is. De gegevens over de andere jaren zijn beschikbaar onder het tabblad “gegevens”.

Nationaliteit van de groepen die in België actief zijn (2021)

Onder de multinationale groepen die in België actief zijn, zijn de groepen met Belgisch beslissingshoofd goed voor 40% van de groepen.
De meeste groepen die in België aanwezig zijn, zijn groepen met een Nederlands beslissingshoofd, gevolgd door groepen met Duits en Frans beslissingshoofd. Over het algemeen zien we dat de buurlanden sterk vertegenwoordigd zijn.

Belangrijkste activiteitensectoren waarin de groepen actief zijn

Het groepsregister levert ook informatie over de activiteiten die door de dochterondernemingen worden uitgevoerd. In de twee onderstaande grafieken geven we een uitsplitsing van de belangrijkste activiteiten zowel in termen van aantal dochterondernemingen als van werkgelegenheid.

Hieronder volgt een uitsplitsing van de belangrijkste activiteitensectoren van de groep volgens de NACE-nomenclatuur van 2008. Analyse toont aan dat :

• de industrie de belangrijkste activiteitensector is (in termen van werkgelegenheid) van de groepen met Belgisch beslissingshoofd
• De secties “groot- en detailhandel, reparatie van auto’s en motorfietsen” en “vrije beroepen en wetenschappelijke en technische activiteiten” op de eerste plaats staan wat het aantal actoren (juridische eenheden) betreft, maar het gewicht ervan in termen van werkgelegenheid lager is.

Bron : Statbel