Het aantal mensen dat langer dan een jaar thuiszit door een psychische aandoening, blijft alarmerend hoog. Eind 2017 ging het om meer dan 140.000 mensen, een stijging van maar liefst 39 procent in vijf jaar tijd. Een verontrustende situatie die VUB-professor Elke Van Hoof een halt wil toeroepen. Ze ontwikkelde de nieuwe, unieke burn-out-therapie ‘Insourcing’, gebaseerd op technieken uit de traumapsychologie, die mensen na gemiddeld 92 dagen weer aan het werk helpt – dubbel zo snel dan de huidige gangbare therapieën.

De aanpak leidt patiënten gemiddeld binnen 3 maanden terug naar de werkvloer (waarvan een derde meteen voltijds start). Werkhervatting staat hierbij centraal vanaf de start. Insourcing past technieken uit traumatherapie toe in de behandeling van burn-outs.

Burn-out als trauma en werk als onderdeel van herstel

Een trauma door een aanslag of een overval en een burn-out: op het eerste zicht lijken ze niets met elkaar te maken te hebben. Maar toch blijken veelgebruikte psychologische technieken (zogenaamde EMDR-technieken) voor trauma-therapie ook heel erg effectief bij de behandeling van burn-out. Dat ontdekte VUB-professor Elke Van Hoof, die de voorbije 20 jaar als trauma- en stresspsychologe een bijzonder brede ervaring opbouwde. “In mijn praktijk merkte ik dat er bij patiënten met burn-out net als bij trauma-patiënten een onevenwicht is tussen gevoel en logisch redeneren. Ze weten objectief wel dat ze het rustiger aan moeten doen en niet bang moeten zijn, maar dat komt niet overeen met hun emoties. Door traumatechnieken toe te passen, brengen we dit weer in balans ”, verklaart Van Hoof, die deze aanpak 3 jaar geleden professionaliseerde als ‘Insourcing’.

Een andere belangrijke succesfactor van de therapie is werk als onderdeel van herstel. Bij Insourcing is werkhervatting een focuspunt, vanaf de start van de behandeling. Uit het pilootproject blijkt duidelijk dat de directe focus op werk geen barrière vormt voor de behandeling, maar, in tegendeel, zeer goede resultaten oplevert. “Een belangrijke stap in het traject is net weer die zingeving vinden. Je kan niet volledig herstellen als je je niet nuttig voelt. Dus wij behandelen in eerste instantie de werkonbekwaamheid. We gaan eerst stabiliseren en pas dan gaan we het probleem analyseren, als mensen zelf mee oplossingen kunnen zoeken”, verklaart Van Hoof.

Gemiddeld binnen 3 maanden opnieuw aan de slag

Deze nieuwe Insourcing-techniek levert spectaculaire resultaten op. De aanpak vermindert emotionele klachten en cognitieve vermoeidheid en verbetert het herstelvermogen. Van de ruim 400 afgesloten dossiers tijdens de pilootfase, werden er 100 dossiers geselecteerd voor analyse. Hieruit blijkt dat meer dan 70% weer aan het werk is gegaan op het moment van de analyse. Ter vergelijking: het meest innovatieve project in de eerstelijnszorg tot op heden in de UK zorgde voor 50 % werkhervatting. Bovendien gingen mensen ook een stuk sneller weer aan de slag: gemiddeld na 92 dagen of 3 maanden al, wat dubbel zo snel is dan de 189 dagen die tot nu als gemiddelde golden.

50% terug aan de slag bij zelfde werkgever

Best opmerkelijk is dat een derde van de werknemers zelfs onmiddellijk weer voltijds aan het werk kan en bijna de helft minstens halftijds.

Hoewel je mogelijk zou verwachten dat veel werknemers zouden kiezen voor een nieuwe start bij een nieuwe werkgever, blijft de helft bij dezelfde werkgever. “Als mensen de juiste handvaten hebben om met situaties om te gaan, is het perfect mogelijk om terug te keren naar dezelfde job, bij dezelfde werkgever”, legt Van Hoof uit. En dit ook zonder herval. Minder dan 1% van de patiënten die professor Van Hoof de voorbije 2 jaar behandelde is hervallen en dit om redenen die buiten de controle van de medewerker of de hulpverlener vielen.

Al kunnen ook werkgevers zeker nog een extra steentje bijdragen volgens Van Hoof. “We moeten vooral het idee van ‘retentie’ laten varen”, gelooft ze. “We moeten onze bedrijven eerder zien als ‘living labs’, als een samenspel van constant evoluerende mensen die bijdragen tot een geheel maar ook op het goede moment afscheid nemen als hun pad niet meer overeenstemt.”

Met één muisklik toegang tot Insourcing-netwerk van gespecialiseerde psychologen

Insourcing wordt ondersteund met een elektronisch platform dat toelaat om het hele traject te automatiseren waardoor real-world data vergaard kunnen worden. De deelnemers worden automatisch toegewezen aan de dichtstbijzijnde psycholoog die binnen de 48 uur contact opneemt om een afspraak in te boeken. Dit kort wachttijden in voor de patiënt en bespaart de huisarts de zoektocht naar de juiste specialist. “Voor het eerst kunnen we de loopbaan van mensen met burn-out volgen tijdens hun ziekte. Dit zorgt voor een veel betere en snellere zorgverlening”, aldus de VUB-prof. “Verder bevat het systeem een signaalfunctie wanneer de tevredenheid daalt of onder de acht op tien zit. Dit om de best mogelijke kwaliteit te garanderen en eventuele mismatchen snel te detecteren.”

Inmiddels zijn er speciaal opgeleide psychologen verspreid over heel België. “Insourcing kan dus perfect breed uitgerold worden over heel België, zodat we burn-out in het algemeen veel sneller en efficiënter kunnen behandelen.”

Besparing van 100.000 euro per medewerker

En dat zou ook een gigantische besparing opleveren voor onze economie. De stijging van het aantal mensen met een psychische aandoening en de langdurige arbeidsongeschiktheid die ermee gepaard gaat, kosten ons jaarlijks immers gemiddeld 2 miljard euro zo blijkt uit cijfers van het Riziv. Er is een algemene consensus dat de kost van een medewerker die langdurig arbeidsongeschikt is ongeveer 1.000 euro[4] per dag bedraagt. Dit omvat directe kosten (gewaarborgd loon) en indirecte kosten (reorganisatie, tijdelijke vervanging, vermindering van de kwaliteit van de service, overuren, …). Als je dan rekening houdt met het feit dat met de traditionele behandelingen de patiënt gemiddeld 189 dagen nodig heeft voor een terugkeer naar de werkvloer waar dat bij Insourcing slechts 92 is, zie je dat de therapie het potentieel heeft om voor 100.000 euro per medewerker te besparen.

De volgende stap is het engagement van de politiek. “We zijn intussen in gesprek met top-politici van de grootste Vlaamse partijen om hun steun te krijgen voor de brede implementatie van de techniek in de volgende legislatuur. Dus we hopen dat we binnenkort heel wat meer patiënten sneller en duurzamer weer aan het werk kunnen helpen.”