De Duitse vakbond IG Metall staakt voor (tijdelijke) arbeidsduurvermindering. Zo wil de vakbond naast een loonsverhoging van 6% ook een reductie van de werktijd voor al zijn leden tot 28 uur per week en dat voor een periode van 2 jaar. IG Metall bevindt zich met zijn 2,4 miljoen leden dan ook in een uitermate sterke onderhandelingspositie.

De vakbond verdedigt de belangen van werknemers van industriële reuzen als Siemens, ThyssenKrupp), VW, Daimler, Porsche, maar ook van de staalindustrie en de textielsector. De vakbond publiceerde enige tijd geleden zijn eisenpakket voor de onderhandelingen met de werkgever. Naast de traditionele eis om hogere lonen staat ook arbeidstijd op de agenda, en dan vooral de verkorting ervan.

Volgens Duitse vakbondsonderhandelaars moeten werknemers terug grip krijgen over hun eigen tijd. Voltijdse werknemers moeten hun arbeidsuren kunnen laten dalen, de werkdruk voor shiftwerkers moet naar beneden en er moet genoeg rust voorzien worden voor degenen die zwaar werk leveren. Eén van de pistes die de vakbond voorlegt, is het installeren van een recht voor werknemers om hun arbeidstijd tijdelijk van 35-uur per week naar 28-uur per week te brengen. Na twee jaar zouden werknemers dan weer het recht hebben om terug voltijds te gaan werken. Het recht zou gelden voor werknemers die moeten zorgen voor kinderen of oudere familieleden en het loonverlies zou gedeeltelijk gecompenseerd worden.

Vandaag blijft dit voorrecht voorbehouden aan de hoger opgeleide en flexible jongere, maar de drang naar zo’n evenwicht is veel wijder verspreid. De vakbond speelt daar op in en maakt van een socio-politieke zaak het belangrijkste punt van de nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst die wordt onderhandeld met de handel en de industrie. Ook de politiek wordt straks mee in dit bad getrokken.

2018: het jaar van de arbeidstijd

Of IG Metall er deze keer in zal slagen om de slag binnen te halen is onduidelijk, maar door zijn acties staat het thema ‘arbeidstijd’ wel terug centraal op de agenda. In Duitsland, maar ook in Europa. Op Europees niveau zegt ook de Europese koepel van vakbonden in de Metaal, Chemische en Textielsector industriAll-Europe dat arbeidstijd een centraal thema wordt voor de volgende jaren. En ook de Europese koepelvakbond van de publieke diensten EPSU neemt het thema terug op.

Het debat dat vandaag in Duitsland wordt gevoerd is dus ook relevant buiten de Duitse landsgrenzen. Begin 2017 werd in Zweden een experiment met een 30-urenweek in een rustoord afgevoerd vanwege de hoge kosten voor het bedrijf. In een aantal plaatselijke servicecenters van de Japanse autoconstructeur Toyota in Zweden wordt wel al dertien jaar lang zes uur per dag gewerkt. Zowel in het rustoord als in de servicecenters van Toyota is de ziekteuitval veel minder groot dan in het 8-urensysteem.

Deze focus op arbeidsduur(vermindering) haakt in op een bredere vraag vanuit werknemerszijde om niet enkel te focussen op loon, maar ook op arbeidstijd. De eisen linken ook goed met bestaande vragen rond kwalitatief werk, combinatie arbeid en privé en de vraag naar meer controle en autonomie over het werk en leven. Misschien wordt 2018 dan ook het jaar van de arbeidstijd, hoe we die (willen) organiseren en hoeveel we ervan nodig hebben.

Bron : De Morgen – Stan De Spiegelaere / Denktank Minerva – AFP