In een arrest van 13 november doet het Hof van Justitie van de Europese Unie uitspraak over de vraag of een Spaanse wettelijke leeftijdsgrens van 30 jaar voor de aanwerving van lokale politieagenten een verboden leeftijdsdiscriminatie vormt. Het arrest is zonder problemen toe te passen in de private sector in België, zo legt Willy Van Eeckhoutte van het gespecialiseerde advocatenkantoor Van Eeckhoutte, Taquet & Clesse uit.

Het arrest maakte immers toepassing van de richtlijn 2000/78/EG van 27 november 2000 tot instelling van een algemeen kader voor gelijke behandeling in arbeid en beroep, waarvan de bepalingen waarover het in die zaak gaat, letterlijk terug te vinden zijn in de Belgische Discriminatiewet.

De redenering van het Hof kan als volgt worden samengevat bij toepassing in een Belgische arbeidsrechtelijke context.

Het beginsel van non-discriminatie op grond van leeftijd is een algemeen beginsel van het recht van de Unie dat door de voornoemde richtlijn is geconcretiseerd voor het gebied van arbeid en beroep. De richtlijn is zowel van toepassing op de overheidssector als op de particuliere sector, met inbegrip van de selectie- en aanstellingscriteria, ongeacht de tak van de activiteit en op alle niveaus van de beroepshiërarchie. Een vacature uitschrijven waarvoor enkel personen kunnen solliciteren wier leeftijd beneden een bepaalde grens blijft, leidt tot een direct op leeftijd gegrond verschil in behandeling.

Volgens de richtlijn (en volgens artikel 8, § 1, van de Belgische Discriminatiewet) vormt een verschil in behandeling dat berust op leeftijd, geen discriminatie indien een met de leeftijd verband houdend kenmerk een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste vormt. Beschikken over bijzondere fysieke capaciteiten is een leeftijdsgebonden kenmerk en kan dus worden aangemerkt als een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste.

Omdat er geen sprake zou zijn van discriminatie, moet voorts, volgens de richtlijn (en volgens artikel 8, § 2, van de Belgische Discriminatiewet) de leeftijdsvereiste berusten op een legitieme doelstelling en evenredig zijn aan dat doel.

De wens de effectiviteit en het goed functioneren te verzekeren, is een legitieme doelstelling. Maar dan moet worden aangetoond dat dit doel echt vereist dat personen beneden de gestelde leeftijdsgrens worden aangeworven. De leeftijdsgrens die men stelt, moet inderdaad evenredig zijn met het doel.

Volgens de richtlijn (en volgens artikel 12, § 1, van de Belgische Discriminatiewet) vormt een direct onderscheid op grond van leeftijd in arbeidsverhoudingen evenmin discriminatie wanneer het objectief en redelijk wordt verantwoord door een legitiem doel, waaronder legitieme doelstellingen op het vlak van de werkgelegenheid en de arbeidsmarkt.

Een evenwichtige leeftijdsopbouw komt eventueel in aanmerking als dergelijk doel, maar dan moet worden aangetoond dat de leeftijdsgrens wordt gesteld om nieuwe aanwervingen te stimuleren.

Ook de noodzaak van een redelijk aantal arbeidsjaren tussen de aanwerving en de pensionering of de overgang naar een andere activiteit kan het stellen van een leeftijdsgrens als legitiem doel rechtvaardigen, althans als hij passend en noodzakelijk is om dat doel te bereiken.

In de zaak waarin het Hof van Justitie uitspraak deed, kwam het tot de volgende conclusie. Voor de effectiviteit en het goed functioneren van de lokale politie is niet vereist dat wordt vastgehouden aan een maximum leeftijd van 30 jaar voor de aanwerving. Het blijkt niet dat met de maatregel ook wordt beoogd uitgerekend de aanwerving van jongeren te stimuleren, zodat de leeftijdsgrens geen maatregel ter bevordering van een legitieme doelstelling inzake werkgelegenheid is. Ten slotte is de leeftijdsgrens voor lokale politieagenten in Spanje op 65 jaar vastgesteld, zodat het niet nodig is een maximum leeftijd van 30 jaar in te stellen voor de aanwerving opdat zij vóór hun pensionering een redelijk aantal arbeidsjaren zouden hebben opgebouwd.