Onderzoek naar geestelijke gezondheid is minder ontwikkeld en sterk ondergefinancierd in vergelijking met onderzoek naar lichamelijke gezondheid. In een nieuw advies, gesteund door een groot aantal academische autoriteiten en stakeholders, heeft de Hoge Gezondheidsraad daarom drie aanbevelingen geformuleerd om deze kenniskloof te dichten: (1) creëer een platform voor kennisuitwisseling, (2) verbeter de kwaliteit van de gegevens en (3) ontwikkel een gezamenlijke onderzoeksagenda.

In België loopt maar liefst 1 op de 3 mensen in hun leven tegen een geestelijk gezondheidsprobleem aan. Bovendien hebben ze een zeer grote maatschappelijke impact. Toch loopt het onderzoek op dit gebied ver achter op het onderzoek naar lichamelijke problemen, vooral door een langdurig tekort aan financiering. Tijdens de COVID-19-pandemie werd het gebrek aan gegevens over geestelijke gezondheidsproblemen (van eerstelijnszorg tot zeer gespecialiseerde zorg) dan ook pijnlijk duidelijk.

De schaarse financiering die er is, gaat bovendien voor het grootste gedeelte naar fundamenteel onderzoek. Er wordt veel minder geïnvesteerd in onderzoek naar preventie, opsporing, screening en diagnose, behandeling, ziektebeheer en innovatieve zorg, kortom naar daar waar de nood het hoogst is. Deze situatie maakt de praktische uitvoering van beleidsbeslissingen des te moeilijker.
Aanbevelingen

Met de steun van de verschillende faculteiten voor psychologie, geneeskunde en volksgezondheid in België en van diverse verenigingen binnen de geestelijke gezondheidszorg en de onderzoekssector, formuleert de Hoge Gezondheidsraad nu drie aanbevelingen om het wetenschappelijk onderzoek en de samenwerking rond geestelijke gezondheid in België te organiseren, te stimuleren en te bevorderen:

• Creëer een kennisplatform waarin alle onderzoek rond geestelijke gezondheidszorg verzameld wordt.
• Verbeter de kwaliteit van de verzamelde gegevens zodat ze gemakkelijker vergeleken en gedeeld kunnen worden.
• Ontwikkel op basis hiervan een strategische onderzoeksagenda voor de geestelijke gezondheidszorg in België.

Kennisplatform

Momenteel is er geen overzicht op het bestaand onderzoek rond geestelijke gezondheid. Om dat probleem op te lossen, stelt de Raad voor om de bestaande databank die werd opgezet tijdens de COVID-19-pandemie (Belgian mental health data repository) verder uit te breiden met onderzoek naar mentale gezondheidsproblemen in het algemeen. Een verzameling van alle relevante informatie creëert een totaalbeeld van het bestaand onderzoek en maakt het mogelijk om vraagstukken op te sporen waarover nog te weinig is geweten. Deze aanpak laat toe om belangrijke feiten vroeg te identificeren en er een passend antwoord voor te vinden.

Verbeterde datakwaliteit

Er worden momenteel wél al veel gegevens verzameld, maar helaas niet altijd voor hetzelfde doel of van dezelfde kwaliteit. Voor een goede verstaanbaarheid is het belangrijk dat iedereen dezelfde taal spreekt. Door grootschalige samenwerkingsverbanden op poten te zetten, kunnen datasets gemakkelijker vergeleken of gedeeld worden, waardoor extra dataverzameling niet altijd nodig is. Vandaag de dag is het dus van fundamenteel belang om zo nauwkeurig mogelijk vast te stellen wat de verkregen resultaten zijn, welke methoden voor het verzamelen van gegevens het meest robuust en welke kwaliteitsindicatoren het betrouwbaarst zijn, zodat die in de toekomst bij de opzet van nieuwe studies kunnen worden verwerkt.

Strategische onderzoeksagenda uitwerken

Terwijl bovenstaande aanbevelingen op punt gezet worden, dringt de Raad er eveneens op aan om op basis hiervan een strategische onderzoeksagenda uit te werken. Een goed beargumenteerde prioriteitenlijst biedt een houvast aan beleidsmakers én financieringsinstanties om deze in de praktijk om te zetten. Op die manier vergroot de kans om de huidige uitdagingen binnen de geestelijke gezondheid het hoofd te kunnen bieden.

Bron : Hoge Gezondheidsraad