Het begrip ‘met pensioen gaan’ staat voor meer dan de helft van de zelfstandigen niet gelijk aan ‘stoppen met werken’. Het pensioen is voor hen niet zozeer een duidelijk afgelijnd einde van de loopbaan, eerder een geleidelijke overgang. Ook al gaan de meeste zelfstandigen voor hun 65 op pensioen, ze blijven daarna nog enkele jaren doorwerken en bijverdienen, weliswaar afbouwend, tot ze professioneel niet meer actief zijn.

Uit een analyse van de eigen cijfers stelt Acerta vast dat van de 15.873 zelfstandigen die tussen 2008 en 2014, tussen de leeftijd van 60 en 70 jaar met pensioen gingen, er het eerste jaar na hun pensioen nog 50,5% doorwerkten. Dat betekent dat ze bovenop hun wettelijke pensioen nog een inkomen uit werk haalden.

De centen: loon, pensioen en aanvullend pensioen

Het eerste jaar na het pensioen verdient de nog werkende zelfstandige gemiddeld 9744,4 euro bruto per jaar door te blijven werken. In het tweede en derde jaar zakt dat naar gemiddeld 6449,5 en 4615,4 euro. Dat bedrag komt bovenop het pensioen. Wellicht speelt wat de zelfstandige aan pensioen krijgt daarbij een rol. De minimumpensioenen voor zelfstandigen en werknemers mogen dan gelijkgetrokken zijn, het aantal zelfstandigen wiens pensioen zich ook effectief beperkt tot dat minimum is een meerderheid. Bij de werknemers ligt dat anders, daar komen velen aan het einde van de loopbaan uit op een pensioen dat hoger ligt dan het minimum.

Iedereen doet het

Doorwerken na het pensioen doen zowel mannen als vrouwen, vrouwen zelfs iets vaker dan mannen: 51,25% versus 50,27% het eerste jaar. Toch ligt wat ze bijverdienen voor de mannen een flink stuk hoger. Het eerste jaar is dat zelfs bijna het dubbel, zijnde gemiddeld 10.878,2 euro voor de mannelijke versus 5724,6 euro voor de vrouwelijke zelfstandige. Dat verschil wordt kleiner in de jaren daarna.

Bovendien is doorwerken na het pensioen, iets wat zelfstandigen overal te lande doen. In Vlaanderen gaat dat op voor 50,1% van de gepensioneerde zelfstandigen in het eerste jaar na hun pensioen, wat overeenkomt met ’s lands gemiddelde. In Wallonië is dat zelfs iets hoger: 57,4%. In Brussel iets lager: 43,7%, maar dat percentage zakt daarna trager dan in de andere landsdelen: een daling van 5% na 3 jaar tegenover elders een daling van zo’n 10%. Opvallend is het bedrag dat de Brusselse zelfstandige nog verdient: 20.586,4 euro het eerste jaar is ruim het dubbele van wat zelfstandigen dan gemiddeld bijverdienen in Vlaanderen en Wallonië (9805,4 en 8608,5 euro). De jaren daarna zakt dat tot 8912,5 euro, maar ook dat blijft het dubbele van wat er in het Vlaams en Waals gewest bij de zelfstandige op de rekening bijkomt.

Doorwerken na het pensioen komt ook voor in zo goed als alle beroepscategorieën. Van de (klein)handel, over de bouw tot de vrije beroepen, allemaal doen ze het. Het bijkomende inkomen ligt het hoogste bij de vrije beroepen, bv. (huis)artsen, apothekers, tandartsen enz.