Bij de werknemers zit ruim 9 procent van de vrouwen meer dan een jaar ziek thuis. En dat geldt ook voor goed 7 procent van de mannen. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Riziv, het beheersorgaan van de ziekteverzekering. Het aandeel langdurig zieken bij de werknemers is in 10 jaar met bijna de helft gestegen, en stijgt de laatste 2 jaar ook sneller dan ooit.

Halfweg dit jaar telde het Riziv ruim 335.000 werknemers die een invaliditeitsuitkering krijgen, omdat ze meer dan een jaar ziek zijn. Het gaat om ruim 9 procent van de vrouwen en goed 7 procent van de mannen. 10 jaar geleden was nog 5,5 procent van de werknemers langdurig ziek. Hun aandeel is dus flink toegenomen, bij de vrouwen zelfs met bijna 70 procent.

Vergrijzingseffect

Toch moet de stijging van het aandeel langdurig zieken bij de werknemers voor een stuk gerelativeerd worden. Want onze beroepsbevolking veroudert: er zijn dus meer 50-plussers aan de slag. En oudere werknemers lopen gewoon meer risico om langdurig ziek te zijn. Hier speelt dus een vergrijzingseffect.

Vooral bij de werkende vrouwen is het aandeel 50-plussers sterk toegenomen. Want vanaf 1997 is ook voor vrouwen de pensioenleeftijd geleidelijk opgetrokken tot 65 jaar. Daar komt nog bij dat vrouwen meer dan vroeger uit werken gaan en ook langer aan het werk blijven. Dat allemaal maakt dat er veel meer oudere vrouwen op de arbeidsmarkt actief zijn: zij zijn vaker langdurig ziek; en eens ze ziek zijn, zitten ze langer in de statistieken.

Stijging in meeste leeftijdsklassen

Bij de mannen ouder dan 50 is het aandeel langdurig zieken in 10 jaar nauwelijks gestegen. Maar bij vrouwen ouder dan 50 zien we nog een toename met ruim 30 procent, bovenop het vergrijzingseffect dus.

En er is meer: bij de jongere werknemers (25-49 jaar) tellen we minder langdurig zieken dan bij de 50-plussers. Maar het aandeel langdurig zieken in de jongere leeftijdsklassen is in 10 jaar wel veel sterker toegenomen: met ruim 30 procent bij de mannen en zelfs met 60 procent bij de vrouwen. De vergrijzing alleen verklaart dus niet de grote stijging van het aandeel langdurig zieken bij de werknemers.

Burn-out, depressie en rugklachten

De ziekteverzekering houdt ook cijfers bij over de redenen waarom werknemers langdurig ziek thuis zitten. Twee oorzaken springen meteen in het oog: 35 procent van de langdurig zieken kampt met psychische klachten, vooral burn-out en depressie; en nog eens 30 procent heeft last van rugklachten en dergelijke.

Veel meer werknemers zijn nu langdurig ziek door burn-out, depressie en rugklachten dan tien jaar geleden. Deze toename is “niet onder controle”, zegt het RIZIV onomwonden in een nieuw rapport. Het gaat om een stijging met 50 procent voor burn-out en depressie, en met meer dan 60 procent voor rugklachten.

Door deze klachten zijn vrouwelijke werknemers ook meer langdurig ziek dan hun mannelijke collega’s. Een deel van de verklaring is dat vrouwen een drukke job méér dan mannen moeten combineren met de zorg voor hun gezin.

Bijna 50 procent méér vrouwen dan mannen zit meer dan een jaar ziek thuis door burn-out en depressie. En bijna 40 procent méér vrouwen is langdurig ziek door rugklachten. Het verklaart voor een stuk waarom het aandeel langdurig zieken bij vrouwen hoger ligt dan bij mannen.

Snelste stijging ooit

De laatste twee jaar groeit het aandeel langdurig zieken bij de werknemers sneller dan ooit tevoren. Tussen halfweg 2013 en 2015 zien we een stijging met ongeveer 7 procent per jaar. Tussen 2008 en 2012 ging het nog om een toename met gemiddeld ruim 4 procent per jaar. De snellere stijging van de laatste 2 jaar zet zich door bij jongeren én ouderen.

In die versnelde groei speelt een eerste effect van de maatregelen die de vorige en huidige regering hebben genomen op onze arbeidsmarkt. Zo worden werklozen strenger aangepakt, zijn brugpensioen, tijdskrediet en landingsbanen ingeperkt, en is de leeftijd voor vervroegd pensioen opgetrokken.

“Het verlengen van de actieve loopbaan, zonder aangepaste begeleidingsmaatregelen, alsook het afbouwen van de vervroegde uitstapregelingen, doen het aantal arbeidsongeschikten (zieken en langdurig zieken, red.) eerder toenemen dan verminderen” , waarschuwt de ziekteverzekering in haar nieuw rapport.

Zelfstandigen

Opvallend is ten slotte dat minder zelfstandigen dan werknemers langdurig ziek zijn. Het gaat bij de zelfstandigen om bijna 23.000 mensen of een aandeel van minder dan 4 procent. Dat is minder dan half zo hoog als bij de werknemers. En het aandeel langdurig zieken bij de zelfstandigen is ook maar half zo snel gestegen als bij de werknemers.

Net als bij de werknemers zijn er ook meer vrouwen dan mannen langdurig ziek bij de zelfstandigen. En bij hen is de belangrijkste reden voor langdurige ziekte rugklachten, gevolgd door psychische klachten, zoals burn-out en depressie.

Bron: VRT