In de VS spreken ze intussen al van een – vreemd – fenomeen. The Great Resignation, ook wel The Big Quit genaamd, grijpt om zich heen. Het afgelopen jaar namen maandelijks tot 4 miljoen Amerikanen ontslag, en geeft 65% van de werknemers er aan van job te willen veranderen. Een ongezien fenomeen, dat bovendien ingaat tegen elke logica in tijden van economische crisis, zegt Steven Van Raemdonck, Regional Manager Belux & Nordics van het Top Employers Institute.

“Het is verleidelijk om deze Big Quit te linken aan de coronapandemie en in zekere zin is er ook een link,” zegt Van Raemdonck. “Maar laat ons eerst kijken naar wat er logischerwijze zou gebeuren in tijden van crisis – waartoe we deze pandemie toch echt wel mogen rekenen. In het verleden hebben periodes van crisis steeds geleid tot een afname van ontslagnemingen. Immers, in tijden van onzekerheid kiest de werknemer eieren voor zijn geld. Hij zal niet twee-, maar tienmaal nadenken alvorens de stap naar een andere job te zetten. Omgekeerd is het ook zo dat tijden van hoogconjunctuur en economische stabiliteit leiden naar een verhoogde turnover. De werknemer wil zichzelf immers graag te gelde maken in een boomende economie.”

Pas je deze logica op de huidige situatie toe, zou je verwachten dat werknemers tijdens deze pandemie ook eerder honkvast zouden zijn en bij hun huidige werkgever blijven. Aanvankelijk was dat in de VS ook zo: het regende in de beginfase eerder ontslagen – 13 miljoen ontslagen in maart 2020 – dan ontslagnemingen, die tot het laagste punt in zeven jaar zakten.

“Met name vrouwen waren van deze ontslagrondes de grootste slachtoffers,” weet Van Raemdonck. “Dat had dan voornamelijk te maken met de sectoren die het zwaarst werden getroffen door lockdowns en verplichte sluitingen, en waarin zij oververtegenwoordigd zijn. Denk aan kinderopvang en aanverwante diensten, maar ook de horeca.”

Maar dit fenomeen bleef niet duren. Naarmate de pandemie vorderde, ontstond een nieuwe, niet eerder gezien trend: werknemers begonnen zelf massaal ontslag te nemen, en dit ondanks de hoge werkloosheidscijfers en het tekort aan arbeidskrachten.

Welke redenen liggen dan aan de basis van deze golf van ontslagnemingen? “Een veelgehoorde reden – en daar komt dan toch de link met covid – is dat werknemers door het thuiswerken een nieuwe werkelijkheid hebben ervaren en deze zijn gaan omhelzen. Ze hebben zich gerealiseerd dat er méér is dan werken alleen. Ze willen een betere work/life balans. Ze willen meer flexibiliteit in hun werkrooster. Meer afwisseling in hun job. Is dat er allemaal niet, zakt het engagement beneden het vriespunt. Daaruit volgt onvermijdelijk de wens naar een ‘beter leven’. Het zal niet verwonderen dat sectoren waarin veel persoonlijk contact vereist is, zoals de horeca, in de States het hardst werden getroffen door golven van ontslagnemingen.”

Als het in de VS regent, begint het vaak ook bij ons te druppelen, en dus stelt zich de vraag of straks ook het Belgische bedrijfsleven te maken krijgt met een eigen Big Quit? “Als we een studie bij 5.000 personen van HR dienstverlener SD Worx in Europa mogen geloven, dan is de schade hier beperkt,” zegt Van Raemdonck. “Uit hun studiewerk blijkt immers dat werknemers in Duitsland het meest COVID-19-gerelateerde ontslagrondes hadden, met liefst 6,0% van de werknemers die hun baan verlieten. Het Verenigd Koninkrijk volgde op de tweede plek (4,7%), gevolgd door Nederland en Frankrijk. België had het meest honkvaste personeel met een score van 1,9%.”

Achter deze bescheiden cijfers schuilen echter grote sectorverschillen. “En daar komt dan toch de eerste gelijkenis met de Amerikaanse markt kijken. Het aantal werknemers in horeca maar ook in de evenementsector die, na verplichte lockdowns en al even verplichte heroriëntering naar andere sectoren, niet meer terug wil naar de vroegere functie, is significant. Ons land kent sowieso een goed sociaal vangnet, en daar is in het eerste coronajaar nog een stevig schepje bovenop gedaan in de vorm van allerlei steunmaatregelen. Veel mensen die thuis zaten met werkloosheidssteun, hebben zich gerealiseerd dat hun inkomen niet in verhouding stond met hun geleverde prestaties, en dat het verschil met een vervangingsinkomen minder groot was dan gedacht. Logisch dat men in die omstandigheden een carrièreswitch overweegt en vaak de stap ook effectief zet.”

Moeten we dan vrezen voor Amerikaanse toestanden? “We verwachten niet dat het in België zo’n vaart zal lopen. De bovengenoemde sectoren zullen het echter wel hard te verduren krijgen. Ook aan het andere uiteinde van het spectrum, bij de beter betaalde jobs van hoger opgeleiden stel je vast dat heel wat mensen de veiligheid van hun vaste job opgeven en aan het freelancen gaan. Ook bij hen overheerst de drang naar meer flexibiliteit en een uitgesproken wens voor een betere work/life balans.”

“Het merendeel van de Belgische werknemers werkt natuurlijk wel in een land dat het statuut van loontrekkende nog steeds als norm heeft. Het gebrek aan ondernemerschap in ons land is al vaak aangekaart. Hoewel stappen gezet zijn naar een betere sociale omkadering van zelfstandigen, blijft de kloof om loondienst vaarwel te zeggen onaantrekkelijk groot. Dit alles werkt daardoor eerder een status quo dan een ‘big quit’ in de hand. Al zullen bepaalde werknemers altijd wel blijven ‘hoppen’ naar een ander bedrijf.”

Hoe kun je als bedrijfsleider hier nu mee omgaan en voorkomen dat het hier tot een Big Quit komt? Zegt Van Raemdonck: “De retentie van je medewerkers verhogen was al een belangrijk thema voor corona, en zal dat de komende periode nog meer worden. Voor wie het nog niet mocht doorhebben: flexibiliteit als werkgever is meer dan ooit nodig. Bouw niet volledig af wat je tijdens corona misschien verplicht hebt moeten opbouwen. Zorg voor een degelijke, duidelijk thuiswerkpolicy. Vervang controle van door vertrouwen in je medewerkers. Betrek hen bij het dagelijks runnen van je bedrijf, maar zorg ook dat ze hun zeg kunnen doen over toekomstige transformaties die op til zijn. Een geëngageerd medewerker zal niet zo snel gaan lopen. Tenslotte, de belangrijkste tip: zorg voor de juiste mindset bij de leidinggevenden in uw bedrijf. Als zij niet mee zijn in dit nieuwe verhaal van modern leiderschap, flexibiliteit en vertrouwen, wachten uw onderneming harde tijden.”

Bron: Top Employers