Stel, u bent een werkgever die op zoek is naar een nieuwe werkkracht. U plaatst een vacature, maar omwille van de arbeidskrapte vindt u geen kandidaten en kiest u er bijgevolg voor om in het buitenland te zoeken. Buitenlandse werknemers aantrekken is echter een hele uitdaging omwille van de lange doorlooptijden van single permits (de gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid) tot 6 maanden en de strenge voorwaarden die hieraan gekoppeld zijn.

Terwijl de administratieve mallemolen u hoofdpijn bezorgt, ziet u reclame verschijnen: een Portugees bedrijf kan u binnen een week een Braziliaanse werknemer bezorgen. Sneller én goedkoper. De keuze is snel gemaakt. Probleem opgelost, uw vacature raakt ingevuld, de productie in uw onderneming is hersteld en u hebt de ellenlange wachttijden vermeden.

Detachering vs single permit

Het Portugese bedrijf maakt gebruik van het systeem van detachering. Daarmee levert zij diensten in plaats van werknemers. Het is een systeem met zijn eigen merites – denk aan ASML die tijdelijk medewerkers meezendt om een machine te installeren – maar detachering wordt al te vaak gebruikt als achterpoort om de lange doorlooptijden van de single permit te vermijden. In veel gevallen wordt er werkgeversgezag overgedragen, waardoor het in de praktijk over illegale terbeschikkingstelling gaat in plaats van detachering. Wat betekent dat nu net?

In ons land is terbeschikkingstelling streng gereglementeerd. Uitzendarbeid is één van de enige manieren om op een legale manier werkgeversgezag over te dragen aan een andere werkgever (de gebruiker). Hierbij wordt een sterke sociale bescherming van de uitzendkracht gegarandeerd: die ontvangt hetzelfde loon als waarop hij recht zou hebben indien hij vast in dienst bij de gebruiker zou werken. Bovendien bouwt hij ook sociale rechten in België op. Uitzendarbeid mag daarbij enkel georganiseerd worden door bedrijven die daarvoor een regionale erkenning hebben in ons land.

Het Portugees bedrijf waarvan sprake maakt dus oneigenlijk gebruik van detachering om illegale terbeschikkingstelling te voorzien. Daarmee eigent het zich zonder erkenning de rol toe van een uitzendkantoor. Maar net door de lange wachttijden van de single permit, kunnen Belgische erkende uitzendkantoren niet concurreren met deze illegale detacheringen. Daarbovenop heeft de arbeidsmigrant geen garantie op een gelijkwaardig loon en bouwt hij geen sociale zekerheid op in ons land. De Belgische gebruiker is zich vaak niet bewust van de sociale fraude die georganiseerd wordt.

Tot slot is het voor onze sociale inspectie zeer moeilijk om vat te krijgen op het Portugees bedrijf dat vanuit het buitenland opereert. De sociale uitbuiting die in deze grijze zone kan ontstaan, leidt politiek dan weer tot strengere controlemaatregelen en administratieve lasten op de legitieme kanalen. Dat maakt detachering op zijn beurt nog interessanter. Het wordt een vicieuze cirkel, waarbij legale arbeidskanalen het moeten afleggen tegen de illegale kanalen. Door deze constructies loopt onze staatskas voor maar liefst 4 miljard euro aan inkomsten mis.

Een fundamenteel debat, weg van de slogans

Federgon vindt dat het debat rond arbeidsmigratie een betere en genuanceerdere discussie verdient dan simpele slogans en zwart/wit-stellingen. Nochtans kan ons land, waar straks 1 op 4 mensen gepensioneerd is en de arbeidsmarktkrapte al groot is, niet zonder arbeidsmigratie. De tekorten zijn nu al nijpend.

Federgon roept de volgende federale en regionale overheden daarom op om een allesomvattende visie te ontwikkelen rond arbeidsmigratie, zodat die op een ordentelijke en legale manier kan plaatsvinden, met aandacht voor een snellere en eenvoudigere single permit procedure en een versterking van de sociale inspectie. Dit komt niet alleen onze bedrijven, maar ook de werknemers én onze staatskas ten goede. Laat ons een fundamenteel debat voeren over arbeidsmigratie en de simpele slogans achter ons laten.

Andreas Valkiers – Legal director @Federgon