In België werden vorig jaar meer werknemers ontslagen en werd er minder vrijwillig vertrokken. Dat blijkt uit de meest recente cijfers van partner in tewerkstelling en ondernemerschap Securex over personeelsverloop. Globaal bleef de uitstroom van werknemers in België stabiel op 17,6%, maar er werden in vergelijking met 2022 wel 18,6% meer contracten ontbonden op initiatief van de werkgever (van 4,5% naar 5,4%), vooral in Brussel en Wallonië. Daarentegen nam het vrijwillig vertrek af met 10,8% (van 12,3% naar 11%) waarbij enkel Wallonië stabiel bleef.

In kmo’s verliet 1 op 4 werknemers (25,7%) zijn werkgever in 2023 en de bouw en horeca zijn sectoren met hoge uitstroom. “Na een uitzonderlijk jaar 2022 vond vorig jaar een correctie plaats op vlak van vrijwillig en onvrijwillig vertrek”, zegt Frank Vander Sijpe van Securex.

In het zog van de coronacrisis piekte de totale uitstroom van werknemers met een contract onbepaalde duur bij Belgische bedrijven in 2022 op 17,9%. Hierbij speelde vooral het vrijwillig beëindigen van een contract onbepaalde duur door de werknemer, dat sinds 2020 in stijgende lijn lag.

Met 17,6% in 2023 bleef de uitstroom op de Belgische arbeidsmarkt stabiel, maar nog steeds op een hoog peil. Opvallend is de grote verschuiving in de reden van vertrek. Zo lijkt de piek van vrijwillig vertrek voorbij terwijl onvrijwillig vertrek, waarbij de werkgever het contract beëindigt, vorig jaar gestegen is. De totale uitstroom is het geheel van vrijwillig vertrek door de werknemer, vertrek op initiatief van de werkgever, en een deel werknemers die de arbeidsmarkt verlaten door pensioen of overlijden.

Meer ontslagen dan tijdens corona

Onvrijwillige uitstroom kende in 2022 een dieptepunt, toen slechts 4,5% van de werknemers met een contract van onbepaalde duur werd ontslagen. Vorig jaar steeg de onvrijwillige uitstroom naar 5,4% (+18,8%), een vergelijkbaar niveau als in het coronajaar 2020 (5,2%). In Brussel vielen in 2023 het meest ontslagen (6,4%), op de voet gevolgd door Wallonië (6,2%). In Vlaanderen lag de onvrijwillige uitstroom met 4,8% een stuk lager.

In 2022 verliet nog 12,3% werknemers met een contract van onbepaalde duur vrijwillig hun werkgever. Nu daalde dit in 2023 sterk tot 11% (-10,8%). Deze daling vond vooral plaats in Vlaanderen (-13,5%) en Brussel (-12,5%). De vrijwillige uitstroom in Wallonië bleef stabiel.

De toename van ontslagen is te wijten aan de sterke stijging van het percentage contractbreuken. Hierbij wordt de werknemer ontslaan, krijgt hij een verbrekingsvergoeding en hoeft hij geen opzegtijd meer te presteren.

Frank Vander Sijpe, Director HR & Research bij Securex: “Hoewel de war for talent nog steeds volop geldt en vacatures moeilijk ingevuld raken, spelen ook harde economische realiteiten de werkgever parten, en dan vooral in kleine kmo’s met minder buffer dan grotere bedrijven om mensen aan boord te houden in afwachting van heropflakkering.”

Kleine bedrijven hebben moeite om personeel te houden

Voor kleine bedrijven met minder dan tien werknemers blijft de uitstroom stabiel, maar wel op een hoog peil. Zo werd in 2023 bij 25,7% van de werknemers het contract onbepaalde duur beëindigd. Daarbij was 8,9% onvrijwillig en 16,8% vrijwillig vertrek. In bedrijven met minstens 100 werknemers was er vorig jaar 3,8% onvrijwillige uitstroom en 8% vrijwillig vertrek.

De bouwsector en de horeca zijn sectoren van veel kleine bedrijven met hoge uitstroom, van respectievelijk 22,2% en 40,1%. In bouwbedrijven vertrok vorig jaar 14,2% van de werknemers met een contract van onbepaalde duur uit eigen beweging en 6,3% op initiatief van de werkgever. In de horeca was dat respectievelijk 28,48% en 10,86%.

Frank Vander Sijpe: “Kleine kmo’s vormen het merendeel van onze economie en hebben minder buffer om de schokken van de economie op te vangen. Zij worden dus al sneller gedwongen tot drastischere beslissingen zoals een ontslag. In de bouwsector blijven de stijgende grondstofprijzen werkgevers onder druk zetten. De horeca kent traditioneel meer verloop en hier kunnen flexi-jobs een logische oplossing bieden om drukte op te vangen.” 

Bron: Secure – dit onderzoek op basis van de klantenportefeuille van Securex vertrok vanuit een representatieve steekproef van 66.076 werknemers tewerkgesteld in 2023 in de privésector. De steekproef weerspiegelt de Belgische arbeidsmarkt voor statuut, geslacht, leeftijd, werkregime, regio en omvang van ondernemingen tot 1.000 werknemers. Volgende groepen sloten we uit: interims, vakantiestudenten, zelfstandigen, SWT’ers en gepensioneerden. Uit deze representatieve steekproef selecteerden we de werknemers die in de loop van het kalenderjaar 2023 een contract van onbepaalde duur hadden. Voor 2023 is dit een groep van 56.927 werknemers tewerkgesteld bij 10.072 werkgevers. De percentages over de totale uitstroom van werknemers bestaan uit de optelsom van werknemers die vrijwillig uitstromen, onvrijwillig uitstromen of de arbeidsmarkt verlaten.