De coronacrisis spaart niemand, ook niet vrouwen op zoek naar werk in het Brussels Gewest. Ongelijkheid op basis van geslacht werd groter in 2020. Actiris verzamelde de cijfers en maakt op deze Internationale Vrouwendag de balans op. Wat zijn, een jaar na de start van de coronacrisis, de gevolgen voor vrouwelijke werkzoekenden?

Ondanks verschillende pogingen om de kloof te dichten, hebben vrouwen en mannen een ongelijke toegang tot werk. Al voor de coronacrisis waren 4 op de 10 Brusselse vrouwen uitgesloten of niet beschikbaar voor werk, ten opzichte van 3 op de 10 mannen.

Treft een traditionele crisis typisch ‘mannelijke’ sectoren zoals de bouw- en transportsector, dan treft deze gezondheidscrisis vooral ‘vrouwelijke’ sectoren. Denk onder meer aan huishoudhulpen, vaak van buitenlandse afkomst, die werken met dienstencheques en het werk maanden moesten neerleggen. Of de zorgsector, waar de werkdruk steeg en de werkomstandigheden verslechterden. Zorgpersoneel stelde zich dagelijks bloot aan het coronavirus, draaide overuren en dat vaak in combinatie met een moeilijke zoektocht naar opvang voor hun kinderen.

Dat blijkt uit de cijfers: in mei 2020 werd 2/3de van het corona-ouderschapsverlof opgenomen door vrouwen, in september 2020 zelfs 3/4de. De sluiting van crèches en scholen had dus een grote impact op het professionele leven van vrouwen.

Door het systeem van tijdelijke werkloosheid en het overbruggingsrecht konden veel Brusselaars hun job behouden, wat niet belet dat de werkloosheidsgraad in 2020 hoger was bij vrouwen (16,1%) dan bij mannen (15,2%). Bijna 1 op de 3 vrouwelijke werkzoekenden in het Brussels Gewest had daarenboven vorig jaar geen recht op een werkloosheidsuitkering, ten opzichte van 1 op de 4 mannelijke werkzoekenden.

Het risico op ongelijkheid wordt groter als de vrouw de enige kostwinner is. In Brussel groeit 1 kind op de 4 op in een eenoudergezin, in 86% van die gezinnen gaat het om een alleenstaande moeder. Daardoor zijn bijna 64.000 families tijdens de coronacrisis blootgesteld aan een nog groter risico op sociale en financiële uitsluiting. Meer dan de helft van de alleenstaande moeders in het Brussels Gewest is trouwens van buitenlandse afkomst.

Meer dan 23.000 vrouwen ontvingen in september 2020 een leefloon in het Brussels Gewest, ten opzichte van ongeveer 19.000 mannen. Op jaarbasis is het aantal mannen dat een minimumloon kreeg met 8% gestegen, het aantal vrouwen steeg met 5,5%.

Confronterende cijfers die ons dwingen om waakzaam te zijn en te blijven rond gelijke kansen op werk tussen mannen en vrouwen én tussen vrouwen onderling. Verschillende studies tonen aan dat Brusselse vrouwen met een niet-Europese afkomst minder kans hebben op werk, ook in vergelijking met mannen van niet-Europese afkomst. Vrouwen van niet-Europese afkomst ervaren daardoor een drievoudige sociale kwetsbaarheid: een grotere kans op werkloosheid, een risico op het ontbreken van een vervangingsinkomen als ze werkloos worden én eenmaal tewerkgesteld beperkt te zijn tot vaak laagbetaalde en fysiek veeleisende jobs in sectoren als de horeca, de zorg, thuishulp en de schoonmaaksector (de “care” beroepen). Net sectoren die zwaar geleden hebben onder de coronacrisis en de ongelijkheid en discriminatie van vrouwen van niet-Europese afkomst nog meer op scherp hebben gesteld.

Actiris Inclusive, de anti-discriminatiedienst van Actiris, voelde vanop de eerste rij hoe kwetsbare vrouwen extra hard zijn getroffen door de coronacrisis. Zeker in een crisisperiode komt discriminatie op basis van geslacht nog harder aan. Zoals bij Julia: “In februari 2020 vertelde ik mijn werkgever dat ik zwanger was. Ik bleef werken, maar moest uiteindelijk van mijn dokter thuisblijven omdat ik als zwangere vrouw niet besmet mocht worden met het coronavirus. Na de eerste lockdown ging ik weer aan de slag en hoorde ik van de directie dat mijn contract niet zou verlengd worden. Ik vernam dat ze niemand vonden om me te vervangen tijdens mijn zwangerschapsverlof. Ik belandde zonder job in het midden van de crisis. Ik heb echt het gevoel dat ik gediscrimineerd ben geweest, enkel en alleen om dat ik zwanger was”. Julia meldde de discriminatie bij Actiris Inclusive, dat haar begeleidde en een oplossing zocht.

Deze namiddag organiseert Actiris Inclusive een interactieve webinar met als thema ‘Vrouwen, werk & covid-19, één jaar later: van vaststellingen naar hoop’. Een stand van zaken, maar vooral een blik op de toekomst en op oplossingen.