Het SD Worx ziekteverzuimrapport van 2020 (op basis van de loongegevens van zowat 750.000 Belgische werknemers in de private sector) bevat een aantal positieve elementen in 2020: 41% van de werknemers in de privésector was in 2020 geen enkele keer afwezig wegens ziekte – dit is duidelijk beter dan in 2019 (37%) en het beste niveau sinds 2010; deze verbetering is het meest uitgesproken bij de bedienden en in de organisaties van minder dan 20 werknemers.

We zijn ook iets minder vaak afwezig: het gemiddelde voor ons allen daalt van 1,4 naar gemiddeld 1,2 keer per jaar). Ook dit is een historisch laag cijfer, nl. het laagste punt sinds 2010. Maar wie effectief ziek was, was gemiddeld twee keer per jaar afwezig.

Toch zijn er ook negatieve trends in 2020: 14,66% van de werknemers is langer dan 1 maand en minder dan 1 jaar) afwezig, wat een stijging is van 17% ten opzichte van het cijfer in 2019 (12,53%). Wie kortdurend afwezig is, is dat gemiddeld iets langer dan in 2019: in 2020 lag het kortverzuim (van wie ziek werd) gemiddeld op 11 dagen, verspreid over twee periodes. Wie langer dan een maand afwezig was (maar minder dan een jaar), was gemiddeld 45 dagen in 2020 afwezig, al is dit gemiddeld minder dan vorig jaar (51 dagen).

“Er waren in 2020 minder mensen kortdurend (of minder dan 1 maand) afwezig. Wie ziek was, was iets minder vaak afwezig. Gemiddeld twee keer per jaar een week of in totaal 11 dagen. Op het eerste gezicht lijkt dit moeilijk te rijmen met de pandemie uitbraak maar het is zeker geen positief verhaal over de hele lijn. Er waren meer mensen langer dan een maand afwezig, maar het gemiddeld aantal dagen daalde wel van 51 naar 45”, analyseert Kim Van Houtven, Senior HR consultant bij SD Worx. “In maart was er grote bezorgdheid bij de eerste griepsymptomen, met een hoge piek van absenteïsme als gevolg. Maatregelen zoals thuiswerk en extra afstand- en hygiënevoorzieningen hebben nadien zeker geholpen om afwezigheden van korte duur in te perken.”

De grootste daling in afwezigheid zien we bij bedienden (-7%). Er zijn in 2020 minder bedienden afwezig geweest door ziekte. Bijna de helft van de bedienden (45%) was in 2020 geen enkele dag ziek. Deze verbetering is nog meer uitgesproken in organisaties van minder dan 20 werknemers (52%). De organisatiegrootte speelt een rol: hoe kleiner de organisatie, hoe minder mensen afwezig zijn.

Minder bedienden waren ziek maar als ze ziek werden, was dit van iets langere duur. Bedienden hebben in 2020 een gemiddelde duur van 10,4 dagen kortverzuim verspreid over 2 periodes, ter vergelijking in 2019 was dat 9,7 dagen. Bij arbeiders is dat in 2020 12,5 dagen, nauwelijks een stijging t.o.v. 2019 (12,4 dagen).

“We merken vooral een daling van de afwezigen in de kleine organisaties (van minder dan 20 medewerkers) en bij bedienden. Telewerk speelt een positieve rol”, stelt Kim Van Houtven, Senior HR consultant bij SD Worx. “Bedrijven leren hieruit dat gedeeltelijk thuiswerk naast de voordelen van focus, flexibiliteit en productiviteit ook een positief effect op verzuim heeft. Ook afwezigheden langer dan een maand blijven een aandachtspunt voor alle organisaties, ongeacht hun grootte. “Het is een noodzaak om te weten waar je werknemers mee worstelen en regelmatig de vinger aan de pols te houden door je werknemers te bevragen.”

Gemiddeld twee keer per jaar afwezig op het werk

We werden in 2020 minder vaak (kortdurend) ziek, maar als we ziek zijn dan zijn we (iets) langer ziek (geweest):

– De gemiddelde frequentie daalt van 2,23 naar 2,02.
– Gemiddeld aantal dagen bij kortverzuim stijgt van 10,61 naar 11,16.

“Vorig jaar lag het kortverzuim (van wie ziek werd) gemiddeld op 11 dagen, verspreid over twee periodes. Grosso modo betekent dit dat werknemers gemiddeld tweemaal per jaar een week (kortdurend) ziek waren. Langere of meer frequente ziekteperiodes zullen ook bij de werkgevers een signaal zijn, om met de betrokkene het gesprek aan te knopen met de vraag hoe ze ev. extra kunnen ondersteunen op werkvlak”, zegt Kim Van Houtven, Senior HR consultant bij SD Worx.

De gemiddelde duurtijd neemt ook toe met de grootte van de organisatie. In organisaties van minder dan 20 werknemers is dit gemiddeld 8,68 dagen; in organisaties van meer dan 1000 medewerkers loopt dit op tot 12,55 dagen.

“Het blijft de moeite om kortverzuim goed in het oog te houden in elke organisatie. Vooral de frequentie van afwezigheden is een belangrijke parameter. Frequente afwezigheden leggen altijd onverwacht een extra druk op de organisatie en haar mensen. Personeelsdiensten die de frequentie en de duur in de gaten houden, dragen extra zorg voor wie ziek is én wie aan het werk blijft”, verduidelijkt Kim Van Houtven van SD Worx.

Medewerkers in West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant minst lang ziek (als ze ziek worden)

Wie langer dan een maand afwezig was (maar minder dan een jaar), was gemiddeld 45 dagen in 2020 afwezig: dit is minder lang dan in 2019 (51 dagen). Toch zijn er regionale verschillen. Er is wel één constante: zowel voor middellang als voor kortdurend ziekteverzuim vertonen de provincies West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant de laagste cijfers qua gemiddelde duur.

Qua kortverzuim (minder dan 1 maand) leggen Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en West-Vlaanderen de beste cijfers voor qua duurtijd. Wat het middellang verzuim (tussen 1 maand en 1 jaar) is de duurtijd het kleinst in West-Vlaanderen, Vlaams-Brabant en Limburg.

De minst positieve evolutie in duurtijd zien we in de provincies Henegouwen en Oost-Vlaanderen: duur kortverzuim stijgt er met resp. 8,63% en 7,98.%. De duur van het middellang daalt er slechts lichtjes.

Bron: SD Worx – De cijfers zijn gebaseerd op de laatste loongegevens van de groep. Ze onderzoeken het absenteïsme, zowel het kortdurend ziekteverzuim (van minder dan 30 dagen) als het middellang ziekteverzuim (meer 30 dagen en minder dan 1 jaar) bij organisaties in de privésector; uiteindelijk gaat het om geanonimiseerde gegevens van bijna 700.000 werknemers uit 20.500 Belgische bedrijven in de privésector.