Nieuwe cijfers tonen aan dat één op de vier arbeidsongevallen vandaag plaatsvindt op weg van en naar het werk. Ons mobiliteitsgedrag verandert, en daarmee ook de risico’s. Steeds meer mensen kiezen voor de fiets of gaan te voet naar het werk. Die trend zorgt echter ook voor een toename van het aantal ongevallen onderweg. Ethias analyseerde meer dan 7.500 schadedossiers uit 2024, op basis van een uniek systeem dat de omstandigheden van ongevallen registreert. Het resultaat? Een opvallend beeld van een groeiend schadefenomeen.

Bijna één op de vier arbeidsongevallen vindt plaats op de weg van en naar het werk: Ethias brengt een exclusieve analyse op basis van eigen data

De Ethias-cijfers spreken voor zich. Het aantal arbeidsongevallen op de arbeidsweg, waarbij werkonbekwaamheid ontstaat, neemt duidelijk toe:

2021: 5 346 schadegevallen
2022: 6 670 schadegevallen
2023: 7 698 schadegevallen
2024: 7 500 schadegevallen

In 2021 ging het bij Ethias om gemiddeld 21 % van alle arbeidsongevallen. Tussen 2022 en 2024 steeg dat aandeel tot gemiddeld 23%.

Sinds 2020 gebruikt Ethias een specifieke codering om de omstandigheden van ongevallen op de arbeidsweg te analyseren. Dit systeem registreert onder andere het gebruikte vervoermiddel, de verwonde lichaamsdelen en de plaats van het ongeval. Dankzij deze aanpak – uitsluitend gebaseerd op eigen statistieken – kan Ethias een uniek cijferoverzicht geven van ongevallen tijdens het woon-werkverkeer.

Zachte mobiliteit: een groeiende risicofactor

Uit de analyse van de 7 500 ongevallen op de arbeidsweg in 2024 blijkt dat 43 % ervan een tweewieler betrof – al dan niet elektrisch. Dat cijfer onderstreept niet alleen de opmars van zachte mobiliteit, maar ook de risico’s die ermee gepaard gaan.

De impact van deze ongevallen op het beroepsleven is aanzienlijk:

• 41 % van het absenteïsme is te wijten aan dergelijke arbeidswegongevallen,
  Deze ongevallen vertegenwoordigen 26 % van het totale absenteïsme waarvoor Ethias tussenkomt.
• De gemiddelde duur van de arbeidsongeschiktheid ligt 17 % hoger dan bij ongevallen op de werkvloer zelf.
• En ook op langere termijn laat de impact zich voelen: zes maanden na het ongeval is 4 % van de slachtoffers nog steeds arbeidsongeschikt. Die groep vertegenwoordigt 27 % van het totale absenteïsme gelinkt aan ongevallen op de arbeidsweg.

Welke vervoermiddelen veroorzaken de meeste ongevallen?

Ongevallen op de arbeidsweg zijn voornamelijk gelinkt aan drie types van verplaatsingen:

• een wagen met verbrandingsmotor,
• de (elektrische) fiets,
• te voet.

Het aantal ongevallen bij deze drie vervoerswijzen blijft toenemen en de ernst ervan verdient bijzondere aandacht.

De lijst omvat ook andere vervoermiddelen – zij het in mindere mate: bromfietsen, openbaar vervoer, vrachtwagens, bestelwagens en elektrische auto’s. Steps, speedpedelecs en elektrische scooters zijn steeds vaker betrokken in ongevallen en vragen om gerichte preventie.
Wanneer mobiliteit sporen nalaat: een blik op de verwondingen

Ethias onderzocht ook welke letsels gepaard gaan met welk type vervoer. Daaruit blijkt een duidelijk verband tussen het vervoermiddel en de plaats van de verwonding: ​

• 27% van de ongevallen op de arbeidsweg leidt tot letsels aan de onderste ledematen. Die komen vooral voor bij zachte mobiliteit (35%) en bij verplaatsingen te voet (42%). Deze letsels zijn verantwoordelijk voor 29% van het absenteïsme.
• 16% van de letsels betreft de bovenste ledematen. Ze zijn verantwoordelijk voor 22% van het absenteïsme. Deze letsels ontstaan meestal bij ongevallen met mobiliteitstoestellen (51%) of ongevallen te voet (22%).
• 9% van de schadegevallen betreft de nek, rug of wervelkolom. In 70% van de gevallen gaat het om ongevallen met een auto. Verder volgen verplaatsingen te voet (13%) en met tweewielers (12%). Deze letsels maken 6% van het absenteïsme uit.
• Letsels aan het hoofd komen minder vaak voor (6% van de ongevallen), maar vertegenwoordigen 4% van het absenteïsme. In 47% van de gevallen gaat het om een ongeval met zachte mobiliteit. Ethias benadrukt dan ook het belang om een helm te dragen. Opvallend is dat ook bij 29 % van de auto-ongevallen hoofdletsels voorkomen.

Tot slot: ongevallen met blijvende letsels treffen vooral voetgangers, gevolgd door fietsers (klassiek of elektrisch), en daarna motorrijders.

Vlaanderen, Wallonië, Brussel: drie verschillende realiteiten

De regionale spreiding van de ongevallen toont opvallende verschillen:

• 53 % van de ongevallen op de arbeidsweg vond plaats in Vlaanderen, waar het fietsnetwerk dichter is uitgebouwd.
• 30 % gebeurde in Wallonië.
• 17 % deed zich voor in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Deze verschillen zijn grotendeels te verklaren door uiteenlopende mobiliteitsgewoonten, verschillen in verkeersdrukte en het type infrastructuur in de drie regio’s.

In Vlaanderen speelt zachte mobiliteit – en dan vooral de (elektrische) fiets – een grote rol in het aantal ongevallen op de arbeidsweg. Het aantal ongevallen met dit vervoermiddel ligt er zes keer hoger dan in Wallonië. In Wallonië en Brussel zijn het daarentegen vooral verplaatsingen te voet die het vaakst leiden tot ongevallen op de weg van en naar het werk.

Van data naar actie: Ethias helpt bedrijven op weg naar veiligere verplaatsingen

Nu het aantal ongevallen op de arbeidsweg stijgt, neemt Ethias – als expert in preventie – concrete initiatieven om werkgevers te ondersteunen bij het terugdringen van de risico’s in het woon-werkverkeer. De aanpak van Ethias vertrekt vanuit actieve preventie, gebaseerd op eigen data en afgestemd op de specifieke context van elke klant. Dit vertaalt zich in doelgerichte acties zoals:

• opleidingen in het veilig gebruik van elektrische fietsen en speedpedelecs;
• sensibiliseringscampagnes rond zichtbaarheid, helmdracht en respect voor de verkeersregels;
• praktische hulpmiddelen zoals blogs, veiligheidsfiches en ondersteuning van HR-teams;
  mobiliteitsdiagnoses op maat, waarbij veiligheid wordt geïntegreerd in het mobiliteitsplan van de onderneming.

Het doel: werkgevers sensibiliseren voor de risico’s van woon-werkverkeer én werknemers aanmoedigen om zich op een veilige manier te verplaatsen.

“Bij Ethias zijn we ervan overtuigd dat preventie veel meer is dan een wettelijke verplichting: het is een gedeelde verantwoordelijkheid én een strategische hefboom voor de onderneming. Nu het aantal ongevallen op de arbeidsweg zorgwekkend toeneemt, gaan we verder dan alleen vergoeden. We bieden onze klanten ondersteuning op maat om mobiliteitsrisico’s in de beroepscontext te analyseren, beheren en beperken.
​Onze 14 preventieadviseurs niveau 1 – met praktijkervaring in uiteenlopende sectoren waaronder overheidsdiensten, werven, ziekenhuizen en intercommunales – houden in hun adviezen rekening met veranderingen in de regelgeving. Samen bouwen we aan een actieve preventieaanpak: van statistische analyses tot audits van interne processen, aangevuld met gerichte opleidingen en persoonlijke coaching.

​Een doordacht preventiebeleid beschermt niet alleen de fysieke en mentale integriteit van werknemers, het verhoogt ook de kwaliteit van de dienstverlening, versterkt de interne samenhang, verlaagt de kosten en verzekert de continuïteit van de activiteiten. Die globale en geëngageerde visie dragen we elke dag uit in onze samenwerking met werkgevers – zeker als het gaat om woon-werkverkeer, een vaak onderschat maar sterk risicovol domein. ​
​Achter elk ongeval schuilt een persoon, een ontwrichte dagelijkse realiteit, soms een gezin dat zich opnieuw moet organiseren. Het ongeval kan nog lang na de schadevergoeding een impact hebben op de gezondheid, het gezinsleven en de professionele stabiliteit.
​Samen zijn we in staat om het aantal ongevallen en de ernst ervan te verminderen.” aldus Steve Berger, Head of Prevention bij Ethias

Ethias roept werkgevers op om de veiligheid van woon-werkverkeer op te nemen als een essentieel onderdeel van hun preventiebeleid. Want anticiperen op deze risico’s betekent niet alleen medewerkers beschermen en het menselijk kapitaal veiligstellen, maar ook zorgen voor een duurzame bedrijfscontinuïteit.

Bron:  Ethias – cijfers 2024