In 2023 stijgt het aantal dagen vaderschapsverlof voor zelfstandige vaders tot 20 dagen. Nu is dat nog 15 dagen. En die worden maximaal benut, zo blijkt uit een onderzoek van hr-dienstengroep Liantis. Maar liefst 93,8% van de zelfstandigen die in 2022 vaderschapsverlof hebben aangevraagd, koos ervoor om het maximaal aantal dagen op te nemen.

“Het is een interessante regeling, op maat van zelfstandigen. Want zij kunnen dat verlof in volle of halve dagen opnemen. Zo kunnen ze op een flexibele manier afspraken maken binnen het gezin en de zorg voor hun pasgeboren kind op zich nemen zonder de continuïteit van het bedrijf in het gedrang te brengen”, verklaart Karel Van den Eynde, expert bij Liantis.

Verhoging aantal dagen

Sinds 1 mei 2019 hebben zelfstandigen in hoofdberoep die vader of meeouder worden recht op vaderschaps- of geboorteverlof. Voorwaarde hiervoor is dat hun sociale bijdragen voor de refertekwartalen – de twee kwartalen voorafgaand aan het kwartaal van de geboorte – betaald zijn of vrijgesteld werden door het RSVZ.

“De wetgeving voorzag tot het einde van 2020 een vaderschaps- of geboorteverlof van maximum 10 dagen. Sinds 1 januari 2021 zijn er 15 dagen voorzien en voor de geboortes vanaf 1 januari 2023 wordt dit opnieuw verhoogd tot 20 dagen”, vertelt Karel Van den Eynde, expert bij hr-dienstengroep Liantis. De uitkering die hieraan gekoppeld is, bedraagt 92,85 euro per verlofdag, wat neerkomt op 1.392,75 euro in totaal. “Je kan het verlof tot 4 maanden na de geboorte in volledige of halve dagen opnemen en het hoeft niet om aaneengesloten dagen te gaan.”

Maximum aantal dagen

Uit een analyse van hr-dienstengroep Liantis blijkt dat het aantal aanvragen elk jaar stijgt. Daarnaast verkiest het merendeel (93,8%) van de kersverse vaders die vaderschapsverlof heeft aangevraagd in 2022, om het maximum aantal dagen op te nemen. Een positieve evolutie, aldus Karel Van den Eynde van Liantis: “In 2021 was dat minder het geval (84,45%) en lag het aantal vaders dat het maximum aantal dagen opnam wat lager dan de jaren ervoor. Mogelijk komt dat deels door de coronacrisis: 2021 was een jaar van economisch herstel en was het vaak alle hens aan dek om het bedrijf er weer bovenop te helpen. Een aantal ondernemers kon het zich dan niet permitteren om te veel afwezig te zijn en alle verlofdagen op te nemen. Maar in het algemeen zien we dus dat nieuwe vaders steeds bijna volledig voor het maximum kiezen.”

Aantal volledige dagen in de lift

Hoewel zelfstandige vaders kunnen kiezen om hun vaderschapsverlof ook in halve dagen op te nemen, blijkt uit de cijfers van Liantis dat de grote meerderheid toch de voorkeur geeft aan volledige dagen vaderschapsverlof. In 2022 bedroeg dat voorlopig al 80,36%, terwijl dat in 2021 nog maar 71,45% bedroeg. Karel Van den Eynde: “We merken de laatste jaren toch een mentaliteitswijziging, ook bij zelfstandigen. Ondernemers werken veel en hard, maar hebben ook steeds meer oog voor een goede werk-privébalans en mannelijke ondernemers nemen steeds meer hun taken binnen het gezin op, zoals de zorg voor de kinderen. Dat hangt samen met de toenemende aandacht voor mentaal welzijn, een thema waar Liantis ook heel erg op inzet met het nieuwe project ‘Samen Sterker Ondernemen’ dat zelfstandige ondernemers wil sensibiliseren, informeren en te adviseren over mentale risico’s.”

Sociale zekerheid zelfstandigen groeit

Dat het aantal dagen in 2023 opnieuw stijgt, maakt deel uit van een grotere inhaalbeweging om de socialezekerheidskloof tussen werknemers en zelfstandigen te dichten. Zo werd ook de vergoeding bij moederschapsrust verhoogd, werd aan het wettelijk pensioen gesleuteld en werd het rouwverlof geïntroduceerd. En dat is niet toevallig. “Steeds meer mensen starten een zelfstandige activiteit na eerst enkele jaren werknemer geweest te zijn. Zij willen dan ook een goede sociale bescherming. De overheid beseft ook dat een te zwakke sociale bescherming een drempel vormt voor de stap naar ondernemerschap en heeft sinds begin deze eeuw in verschillende stappen getimmerd aan dat sociaal statuut”, verklaart Karel Van den Eynde van Liantis.