De afgelopen maanden weerklonk veel protest tegen de pensioenhervormingen van de federale regering. Toch blijkt uit de Financiële Gemoedsrustbarometer van levensverzekeraar NN dat de Belgische bevolking vooral zeer verdeeld is over de maatregelen – en dat er dus ook heel wat voorstanders zijn. Vooral vrouwen en 35-49-jarigen zijn ontevreden over de aangekondigde maatregelen.

Hoewel de kritiek het luidst klinkt, worden de plannen van de regering-De Wever vooral met gemengde gevoelens onthaald. De Belg geeft het regeerakkoord een gemiddelde score van 5,6/10. Dat blijkt uit de nieuwste Financiële Gemoedsrustbarometer van NN, waarvoor 1000 Belgen werden bevraagd over hun tevredenheid met de nieuwe regering. De samenleving is duidelijk gepolariseerd: 44% van de bevolking is uitgesproken ontevreden, 30% is (heel) tevreden en 26% stelt zich voorzichtig positief op.

Opvallende demografische verschillen

De polarisatie uit zich duidelijk tussen verschillende bevolkingsgroepen. We zien:

• een opvallend genderverschil met 40% tevredenheid bij mannen ten opzichte van 21% tevredenheid bij de vrouwen.
• een verschil op vlak van opleidingsniveau met 47% van de hoogopgeleiden (masters) die aangeven tevreden te zijn versus 26% van de kortgeschoolden.
• een duidelijke leeftijdskloof, waarbij de categorie 35 tot 49-jarigen de grootste ontevredenheid uiten met 52% ten opzichte van 39% bij de 65+’ers.
• een positievere attitude bij de zelfstandigen (38% tevredenheid), terwijl niet-actieven het meest kritisch zijn (54% ontevredenheid).

Pensioenhervormingen stuiten op weerstand en roept op tot duidelijke communicatie

Hoewel pensioenhervormingen door velen noodzakelijk worden geacht om het systeem duurzamer te maken met het oog op de vergrijzing, botsen de federale plannen op aanzienlijke weerstand. Slechts 21% van de bevolking noemt het hervormingspakket evenwichtig. Daartegenover vindt 44% dat de maatregelen te ver gaan, terwijl 16% meent dat ze net niet ver genoeg gaan om het financieringsprobleem structureel aan te pakken.
Bij de beoordeling van specifieke maatregelen tekent zich een genuanceerder beeld af. Zo is 44% voorstander van het voorgestelde bonus-malussysteem, terwijl 31% tegen is en 25% onbeslist blijft. Ook bij de herziening van gelijkgestelde periodes – zoals werkloosheid, SWT en landingsbanen – blijft de publieke opinie verdeeld: 30% is voor, 33% tegen en 36% weet het nog niet. Werkenden staan positiever tegenover de hervormingen dan niet-actieven.
De opvallend grote groep onbeslisten wijst op een duidelijke nood aan heldere, transparante communicatie over de inhoud en de impact van de pensioenhervormingen.

Een aanzienlijk deel van de bevolking maakt zich ook zorgen over de persoonlijke, financiële impact:

• De boodschap dat we langer zullen moeten werken, wordt door 39% van de Belgen slecht ontvangen.
• 42% van de Belgen vreest een lager pensioen.
• Het vertrouwen dat de overheid pensioenen kan blijven uitbetalen blijft met 21% bijzonder laag.

“Opvallend is dat één op de drie gepensioneerden deze zorgen deelt, terwijl de aangekondigde maatregelen, op een kleine groep na, geen rechtstreekse impact op hen hebben. Dat wijst op een grote informatienood”, stelt pensioen- en longevity expert Colin Sanders. “Dat geven respondenten ook zelf aan: 18% van de respondenten geeft aan onvoldoende geïnformeerd te zijn. Dit is vooral een probleem bij inactieven, jongeren en vrouwen. Er is dringend behoefte aan duidelijkere communicatie om bezorgdheden weg te nemen.”

Meer steun voor werk- en gezondheidsmaatregelen

De nieuwe “fit note”-aanpak, waarbij artsen focussen op wat patiënten wél kunnen in plaats van wat niet, geniet brede steun (53%). Ook de invoering van sancties bij onvoldoende medewerking aan re-integratie wordt door een meerderheid (49%) gesteund, tegenover 24% tegenstanders.

Draagvlak voor extra pensioenvoorstellen

Tot slot blijkt uit het onderzoek dat er draagvlak bestaat bij de Belgische bevolking voor een aantal aanvullende maatregelen op vlak van pensioenen. In zijn pensioenmemorandum stelde NN enkele concrete maatregelen voor om de pensioenen verder aan te passen waarvoor ze in de Financiële Gemoedsrustbarometer het draagvlak onderzochten. Hieruit blijkt dat:

• 45% van de Belgen steunt het langlevenmodel, een flexibele loopbaanmodel (minipensioenen, herbronmomenten…) waarbij opgenomen tijd wordt gecompenseerd door langer te werken aan het einde van de carrière.
• 40% is voorstander het afschaffen van de vaste pensioenleeftijd ten gunste van een systeem gebaseerd op het aantal effectief gewerkte dagen, of loopbaandagen. Dit loopbaanjaren of -dagen model is nodig om het langleven-model in te voeren.
• Er bestaat een brede consensus onder vrijwel alle bevolkingsgroepen voor een sterker preventiebeleid. Preventie vormt de sleutel om langer gezond én langer actief op de arbeidsmarkt te blijven.

“We zien dat er bij de bevolking toch veel openheid is voor een heruitvinding van het hele loopbaan- en pensioensysteem. Vooral de kloof tussen werk en pensioen wordt stevig in vraag gesteld. De maatregelen die de breedste steun kennen, maken die kloof kleiner, zoals tussentijdse herbronmomenten tijdens de carrière of zelfs minipensioen en de afschaffing van de pensioenleeftijd”, aldus Colin Sanders.