De arbeidsmigratie in België vlakt af. Het aandeel werknemers uit de EU blijft stabiel rond 6,8% en het aandeel werknemers van buiten de EU neemt nog maar licht toe: van 8,6% naar 8,8% het voorbije jaar. Daarbij springt wel het aandeel Oekraïners in het oog. Ten opzichte van vijf jaar geleden telt ons land 3,5 keer meer Oekraïense werkkrachten. Na Marokko en Turkije is Oekraïne de derde hofleveranciers van niet-Europese arbeidskrachten aan ons land.

Dat blijkt uit een analyse van de gegevens van bijna 29.000 Belgische werkgevers en bijna 380.000 werknemers door Acerta Consult. Verder blijkt dat meer dan 6 op de 10 Belgische bedrijven internationale profielen in dienst hebben of recent hadden. De reden? Knelpuntvacatures opvangen en specifieke expertise aantrekken.

De oorlog in Oekraïne laat zich voelen op de Belgische arbeidsmarkt. Oekraïne behoort dit jaar tot de top vijf van niet-EU-herkomstlanden van mensen die in België werken. Oekraïners vertegenwoordigen inmiddels 3,9% van alle werkenden van buiten de Europese Unie, goed voor een spectaculaire stijging van 242,2% sinds 2019. Daarmee stoten ze landen als Congo (3,5%) en Afghanistan (3,5%) van de troon. Marokko blijft met 16,3% de grootste groep, gevolgd door Turkije met 9,1%.

Gerlinde Verdoodt, expert internationale tewerkstelling bij Acerta Consult: “De sterke toename van Oekraïense werknemers op de Belgische arbeidsmarkt is rechtstreeks gelinkt aan de oorlog en het beschermingsstatuut dat hen toelaat om snel aan de slag te gaan. Het statuut, dat in alle EU-lidstaten geldt, biedt Oekraïense vluchtelingen recht op verblijf en toegang tot de arbeidsmarkt zonder dat een traditionele werkvergunning – de zogenaamde single permit – vereist is. Het is inmiddels meerdere keren verlengd en blijft voorlopig van kracht tot en met 4 maart 2026. Onder dit statuut mogen Oekraïense burgers in België aan de slag in alle sectoren en functies, zonder loondrempels of bijkomende administratieve drempels voor de werkgever. De Europese Unie bekijkt elk jaar of het beschermingsstatuut verlengd moet worden, afhankelijk van de situatie in Oekraïne. Het statuut draagt ertoe bij dat Oekraïners makkelijker kunnen starten met werken, maar op lange termijn eens het statuut wegvalt, zal ook voor hen opnieuw de normale procedure van single permit voor bepaalde duur moeten gevolgd worden. Ook tellen de jaren werken met het statuut niet mee voor het aanvragen van een single permit van onbepaalde duur die leidt naar een meer duurzaam verblijf in België.”

Arbeidsmigratie uit EU en niet-EU-landen blijft stabiel

Uit het onderzoek van Acerta Consult blijkt dat de arbeidsmigratie van zowel binnen als buiten de EU de laatste jaren afvlakt. In 2024 bedroeg het aandeel buitenlandse werknemers in Vlaanderen 15,6%, een lichte daling van 0,1 procentpunt ten opzichte van vorig jaar, maar nog steeds een stijging van 8,1% in vergelijking met vijf jaar geleden. Het aandeel EU-werknemers bleef stabiel op 6,8%, terwijl het aandeel werknemers van buiten de EU licht toenam van 8,6% naar 8,8%. Over het algemeen ligt het percentage buitenlandse werknemers hoger bij arbeiders (24%) dan bij bedienden (11%) in 2024.

Gerlinde Verdoodt: “De arbeidsmigratie naar België uit zowel EU- als niet-EU-landen is de voorbije jaren gestagneerd. Die trend is het gevolg van meerdere factoren: een verzadiging na eerdere migratiegolven, strengere toelatingsvoorwaarden voor niet EU-landen, concurrentie met andere landen én economische onzekerheid. Die combinatie zorgt ervoor dat de instroom vandaag stabiel blijft, ondanks de blijvende noden op onze arbeidsmarkt.”

Meer dan 6 op de 10 bedrijven heeft buitenlandse werknemers in dienst (gehad)

Meer dan zes op de tien Belgische ondernemingen hebben vandaag buitenlandse werknemers in dienst, of hadden dat recent nog. Vooral grotere bedrijven doen sterk beroep op internationale arbeidskrachten: bij ondernemingen met meer dan 1.000 medewerkers is dat aandeel zelfs 67,2%, tegenover slechts 22,2% bij kleine bedrijven van 5 tot 9 medewerkers. De drie voornaamste redenen waarom bedrijven buitenlandse medewerkers aantrekken, zijn: het invullen van moeilijk vervulbare vacatures, het verhogen van diversiteit en innovatie binnen teams, en het aantrekken van specifieke vaardigheden of expertise. Dat blijkt uit de jaarlijkse Spiegelbevraging van Acerta.

Gerlinde Verdoodt: “We zien dat het invullen van openstaande vacatures een belangrijke drijfveer is voor werkgevers om buitenlands talent aan te trekken. Hoewel het om een intensieve procedure gaat, merken we dat werkgevers die eenmaal een werknemer van buiten de EU hebben aangenomen, vaker vervolgaanvragen indienen. Dat komt omdat ze de voordelen in de praktijk ervaren. Vaak gebeurt dit pas als ze echt geen geschikte kandidaten kunnen vinden in ons land, of als ze eerder positieve ervaringen hebben opgedaan met internationaal talent.”

Bron: de gegevens zijn afkomstig uit de jaarlijkse Spiegelbevraging die Acerta Consult laat uitvoeren door onderzoeksbureau Indiville, bij een representatief staal van meer dan 500 Belgische werkgevers en ruim 2.000 werknemers. Daarnaast baseert de analyse zich op gegevens van Acerta Consult over bijna 29.000 Belgische werkgevers en bijna 380.000 werknemers. Alleen werknemers met een actieve arbeidsovereenkomst (AOV) bij een Belgische werkgever werden meegenomen; buitenlandse detacheringen tellen enkel mee als de betrokken werknemers via een Belgische entiteit in België tewerkgesteld en geregistreerd zijn.