Voor veel werknemers is de zomer hét moment voor de jaarlijkse grote vakantie. Uit een recente bevraging van SD Worx bij 503 kmo’s blijkt dat 73% extra vakantiedagen toekent, bovenop het wettelijk verlof. Die bijkomende verlofdagen worden toegekend op basis van anciënniteit (38%), leeftijd (14%) of andere criteria (21%). Daarnaast voorziet 47% van de Vlaamse kmo’s inhaalrustdagen als compensatie voor een langere werkweek. Toch geeft 11% van de kmo’s aan dat sommige medewerkers het bestaande aantal vakantiedagen als onvoldoende ervaren.

Vakantieplanning: vooral vrije keuze

In 67% van de Vlaamse kmo’s kiezen werknemers hun vakantie vrij. Bij 23% is een deel van het verlof collectief vastgelegd, terwijl 10% werkt met een volledige collectieve sluiting.

De mate van flexibiliteit verschilt sterk per sector en regio. Zo hanteren kmo’s in de industrie en bouw vaker een volledige collectieve sluiting (28%), terwijl dit in Brussel slechts 4% bedraagt. In 80% van de Brusselse kmo’s zijn alle wettelijke vakantiedagen vrij te kiezen. De grootte van de onderneming heeft nauwelijks invloed op deze flexibiliteit.

Overleg blijft de norm

Anneleen Verstraeten, kmo-specialist bij SD Worx, licht toe: “Bij bijna zeven op de tien kmo’s wordt de vakantieperiode vastgelegd in overleg tussen werkgever en werknemer. In de praktijk betekent dat: afstemming binnen het team, via de interne aanvraagprocedure én na goedkeuring. Bij het merendeel van de Vlaamse kmo’s (78%) houden medewerkers daarbij rekening met de continuïteit van de werking.”

Zelfs bij bedrijven met een collectieve sluiting – ongeveer één op drie kmo’s – worden medewerkers vaak betrokken bij de planning. 61% van de Vlaamse kmo’s betrekt hun personeel actief bij het bepalen van deze collectieve vakantieperiodes.

Extra vrije tijd bovenop het wettelijk verlof

Naast de wettelijke vier weken vakantie en tien feestdagen, voorziet 67% van de Vlaamse kmo’s extra vrije dagen. Het gaat om een combinatie van verschillende types:

• 47% kent ADV-dagen (arbeidsduurvermindering) toe, als compensatie voor een langere werkweek1. In Vlaanderen gaat het gemiddeld om 9 extra dagen per jaar.
• 37% biedt anciënniteitsverlof, goed voor gemiddeld 2 dagen.
• 21% geeft extra vakantiedagen zonder specifieke benaming, gemiddeld 4,7 dagen per jaar.
• 14% voorziet leeftijdsgebonden verlof, los van anciënniteit, gemiddeld 3,5 dagen per jaar.

Slechts 27% van de Vlaamse kmo’s kent géén extra vakantiedagen toe. In Brussel ligt dat aandeel iets hoger, op 34%.

Wat zijn ADV-dagen precies?

Anneleen Verstraeten verduidelijkt: “ADV-dagen zijn inhaalrustdagen, geen klassieke vakantiedagen. Werknemers presteren wekelijks meer uren dan contractueel vastgelegd, en die extra uren worden gecompenseerd. Stel dat de gemiddelde werkweek 38 uur bedraagt, maar effectief wordt er 39 uur gewerkt: dat extra uur levert op jaarbasis 6 ADV-dagen op.”

Vaak een bewuste keuze

In 54% van de gevallen is het toekennen van extra vrije tijd een bewuste beslissing van de werkgever. Vooral kleinere kmo’s lopen hierin voorop:

• In kmo’s met minder dan 5 werknemers voorziet meer dan 60% extra vrije tijd.
• Bij kmo’s met 5 tot 19 werknemers doet 48% dat.

In Vlaanderen geeft 50% van de kmo’s aan dat het toekennen van extra verlofdagen een weloverwogen keuze is. Bij 26% van de Vlaamse kmo’s is het sectoraal verplicht en 25% doet een extra inspanning bovenop de sectorale afspraken.
Eén op tien kmo’s krijgt klachten over te weinig vakantie
Ondanks de extra vrije tijd, meldt 11% van de Vlaamse kmo’s dat medewerkers klagen over een tekort aan vakantie. Gemiddeld gaat het om 17% van de bedrijven.

In Brussel ligt dit cijfer het laagst, met slechts 6% van de werkgevers die klachten ontvangen. In Wallonië daarentegen krijgt één op drie kmo’s deze feedback.

Hoe kleiner de onderneming, hoe minder vaak er klachten zijn.

Ook sollicitanten geven dit signaal, zij het in mindere mate. In 1 op 10 kmo’s wordt tijdens sollicitaties aangegeven dat het verlofaanbod als beperkt wordt ervaren – vooral in Wallonië en bij kmo’s met meer dan 50 werknemers.

Onbeperkt verlof blijft uitzonderlijk

Hoewel het debat over onbeperkt verlof leeft, blijft het in de praktijk zeldzaam. Minder dan 3% van de kmo’s overweegt een systeem van onbeperkte, zelfregulerende vakantie.

Bron: SD Worx