De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) hebben opgeroepen om concrete maatregelen te treffen om mentale gezondheidsproblemen bij de beroepsbevolking aan te pakken. Nieuwe wereldwijde WHO-richtlijnen inzake mentale gezondheid op het werk worden begeleid door praktische strategieën uiteengezet in een gezamenlijke nota.

Naar schatting gaan jaarlijks 12 miljard werkdagen verloren door depressie en angst. Dit kost de wereldeconomie bijna een biljoen dollar. Vandaag worden twee nieuwe publicaties gedeeld om dit probleem aan te pakken: WHO-richtlijnen inzake mentale gezondheid op het werk en een afgeleide WHO/IAO-nota.

De globale richtlijnen van de WHO over mentale gezondheid op het werk bevelen maatregelen aan om risico’s voor de mentale gezondheid aan te pakken, zoals zware werkbelasting, negatief gedrag en andere factoren die onrust op het werk veroorzaken. Voor het eerst pleit de WHO voor een opleiding die managers in staat stelt om stressvolle werkomgevingen te voorkomen en te reageren op werknemers in nood.

Uit het World Mental Health Report van de WHO, gepubliceerd in juni 2022, bleek dat in 2019 15 procent van de volwassenen in de werkende leeftijd een psychische stoornis had. Werk versterkt bredere maatschappelijke problemen die de mentale gezondheid negatief beïnvloeden, waaronder discriminatie en ongelijkheid. Pesten en psychologisch geweld (ook bekend als ‘mobbing’) zijn belangrijke klachten van intimidatie op het werk die een negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid. Toch blijft het bespreken of bekendmaken van mentale gezondheid wereldwijd een taboe in werkomgevingen.

De richtlijnen bevelen ook betere manieren aan om tegemoet te komen aan de behoeften van werknemers met mentale gezondheidsproblemen, stellen interventies voor die hun terugkeer naar het werk ondersteunen, en interventies die de toegang voor werknemers met ernstige mentale gezondheidsproblemen tot betaald werk vergemakkelijken. Belangrijk is dat de richtlijnen oproepen tot interventies gericht op de bescherming van gezondheidswerkers, humanitaire hulpverleners en noodhulpverleners.

“Het is tijd om ons te richten op het schadelijke effect dat werk kan hebben op onze mentale gezondheid,” zei Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. “Het welzijn van het individu is reden genoeg om actie te ondernemen, maar een slechte mentale gezondheid kan evengoed een slopende invloed hebben op iemands prestaties en productiviteit. Deze nieuwe richtlijnen kunnen negatieve werksituaties en -culturen helpen voorkomen en bieden de hoognodige bescherming en ondersteuning van de mentale gezondheid van werkende mensen.”

Een beleidsdocument van de WHO/IAO licht de WHO-richtlijnen toe en formuleert praktische strategieën voor regeringen, werkgevers- en werknemersorganisaties, in zowel de openbare en privésector. Het doel is de preventie van mentale gezondheidsrisico’s te ondersteunen, de mentale gezondheid op het werk te beschermen en te bevorderen, en mensen met mentale gezondheidsproblemen te ondersteunen zodat zij participeren en floreren op het werk. Investeringen en leiderschap zullen van cruciaal belang zijn voor de implementatie van de strategieën.

“Aangezien mensen een groot deel van hun leven op het werk doorbrengen, is een veilige en gezonde werkomgeving van cruciaal belang. We moeten investeren in de opbouw van een preventieve cultuur rond mentale gezondheid op het werk, in de aanpassing van de werkomgeving om een einde te maken aan stigmatisering en sociale uitsluiting, en om ervoor zorgen dat werknemers met mentale gezondheidsproblemen zich beschermd en ondersteund voelen”, zei Guy Ryder, directeur-generaal van de IAO.

Het IAO-verdrag inzake veiligheid en gezondheid op het werk (Verdrag No. 155) en de Aanbeveling nr. 164 bieden een wettelijk kader om de gezondheid en veiligheid van werknemers te beschermen. Uit de WHO Mental Health Atlas bleek echter dat slechts 35 procent van de landen aangaf nationale programma’s te hebben voor werkgerelateerde mentale gezondheidsbevordering en preventie.

De coronapandemie veroorzaakte wereldwijd een toename in het voorkomen van angst en depressie van 25%, en dit toont aan hoe onvoorbereid regeringen waren op het effect van de pandemie op de mentale gezondheid, en bracht een chronisch tekort aan middelen voor mentale gezondheid aan het licht. In 2020 besteedden regeringen wereldwijd gemiddeld slechts 2% van hun gezondheidsbudget aan mentale gezondheid, terwijl landen met lage-tot-middeninkomens hieraan minder dan één procent investeerden.

Bron: Internationale Arbeidsorganisatie (IAO)