Sinds de vereenvoudiging van de afkoopprocedure kopen dubbel zoveel zelfstandigen één of meerdere studiejaren af. In 2020 waren er, ondanks de coronacrisis, eind mei al meer goedgekeurde dossiers dan in dezelfde periode het jaar voordien. Het stijgende succes is toe te schrijven aan de vereenvoudiging van de afkoopprocedure sinds 1 december 2017, maar vooral de duidelijke simulaties over de impact van het afkopen op het uiteindelijke pensioen zetten zelfstandigen aan studiejaren af te kopen. Het gemiddelde aantal afgekochte jaren sinds 2018 is 4,3.

Acerta telt in de eerste vijf maanden van dit jaar al 246 goedgekeurde dossiers voor het afkopen van studiejaren bij zelfstandigen. Ondanks de coronacrisis, is dat meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Liesbet Desmedt, Teamleader Acerta Sociaalverzekeringsfonds: “We hadden verwacht dat er minder aanvragen zouden zijn om studiejaren af te kopen vanwege de coronacrisis. Uit onze cijfers blijkt echter dat dat niet het geval is. Het jaar 2020 lijkt dezelfde weg op te gaan als de voorbije twee jaar op het vlak van afgekochte studiejaren.”

Dubbel zoveel goedgekeurde dossiers afkoop studiejaren zelfstandigen

Tot 1 december 2017 golden er voor het afkopen van studiejaren voor zelfstandigen in hoofdberoep andere modaliteiten dan voor loontrekkenden of ambtenaren. Sinds 1 december 2017 zijn de modaliteiten gelijkgetrokken: niet alleen speelt het statuut niet langer een rol, de leeftijd evenmin én geïnteresseerden kunnen kiezen hoeveel studiejaren ze afkopen.

“Zelfstandigen kunnen duidelijke simulaties maken voor de verschillende scenario’s: namelijk het afkopen van 1 of meer studiejaren. Ze hebben wel slechts vijf maanden meer om hun aanvraag in te dienen en te genieten van de gunstige overgangsperiode. Niet te lang wachten, is dus de boodschap.”

Die nieuwe duidelijkheid en de vereenvoudiging van de nieuwe regularisatie van studieperioden geeft de zelfstandigen vandaag vertrouwen om hun studiejaren af te kopen. Dat leidt, minstens tijdelijk, tot een verhoogde interesse onder de zelfstandigen en zelfs een verdubbeling van het aantal goedgekeurde dossiers de laatste twee jaar. Sinds de vereenvoudiging van de afkoopprocedure werden 64,4 % van de dossiers in de nieuwe regeling goedgekeurd. Waar er in de oude regeling een tweehonderdtal goedgekeurde dossiers per jaar waren, ligt dat aantal in 2018 en 2019 op ongeveer 550 dossiers per jaar. Dit jaar zijn er eind mei al 246 goedgekeurde dossiers.

Drie op vier goedgekeurde dossiers van vrij beroep

Bijna 75 % van alle goedgekeurde dossiers sinds 2012 zijn dossiers van vrije beroepers: artsen, tandartsen, paramedici, architecten… Dat is niet onlogisch. Het gaat om een categorie van zelfstandigen met een lange opleiding, waardoor zij pas later als zelfstandige actief worden en waardoor zij dus ook pas later aan een volwaardige loopbaan komen. Voor hen is het nog interessanter om een regularisatie van de studiejaren te overwegen.

Liesbet Desmedt: “Waar gemiddeld 2,14 % van de zelfstandigen een dossier indient, ligt dat percentage binnen de vrije beroepen veel hoger. Uitschieters zijn de dierenartsen (24 %) en tandartsen met 25 % ingediende dossiers, 24 % bij de artsen en 15 % bij de apothekers. Anderzijds, voor zelfstandigen met een activiteit die geen jaren (hogere) studie vereist, is afkopen niet aan de orde.”

Gunstige overgangsperiode nog tot 1 december 2020

Een extra reden voor zelfstandigen om dit jaar een dossier op te starten, is de overgangsregeling die nog loopt tot 1 december 2020. Die regeling heeft een gunstig afkooptarief voor de studiejaren vanaf het twintigste levensjaar als voordeel. Dat verklaart minstens voor een deel de toegenomen interesse, ook bij de iets jongere zelfstandigen.

“Studiejaren afkopen is nu geld uitgeven om later een hoger pensioen te genieten. Vooral zelfstandigen die de pensioenleeftijd naderen zien het afkopen van studiejaren als een prioriteit. Maar sinds de nieuwe regeling – en dus wellicht ook door het tijdelijk gunstige afkooptarief in deze overgangsfase – starten meer zelfstandigen op iets jongere leeftijd al een dossier op, blijkt uit onze cijfers.”

Bron : de studiedienst van Acerta maakte een analyse van de oude en nieuwe regeling op basis van de gegevens van ongeveer 170.000 zelfstandigen in hoofdberoep, vanaf de periode 2012 tot en met mei 2020. De nieuwe regeling ging van kracht vanaf 1 december 2017.