De huidige mondiale economische vertraging zal naar verwachting meer werknemers dwingen om slecht betaalde banen van lagere kwaliteit aan te nemen, die geen werkzekerheid en sociale bescherming bieden. Hierdoor zullen de ongelijkheden die de coronacrisis heeft versterkt, nog groter worden, blijkt uit een nieuw rapport van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO).

Volgens het rapport World Employment and Social Outlook: Trends 2023(WESO trends) zal de wereldwijde werkgelegenheid in 2023 met slechts 1,0% groeien, wat minder is dan de helft van het niveau in 2022. Wereldwijd zal de werkloosheid in 2023 licht stijgen, met ongeveer 3 miljoen, tot 208 miljoen (wat overeenkomt met een wereldwijde werkloosheidsgraad van 5,8%). De matige stijging in werkloosheid is grotendeels te wijten aan de krapte op de arbeidsmarkt in landen met hoge inkomens.

Dit zou een ommekeer betekenen in de daling van de wereldwijde werkloosheid die tussen 2020-2022 werd waargenomen. Dit betekent dat het wereldwijde werkloosheidscijfer 16 miljoen boven het niveau van voor de crisis ligt (dat in 2019 werd vastgesteld).

Naast werkloosheid blijft jobkwaliteit een belangrijke bekommernis. Waardig werk is fundamenteel voor sociale rechtvaardigheid. Een decennium van vooruitgang in armoedebestrijding wankelde tijdens de coronacrisis. Ondanks een aanvankelijke herstelperiode in 2021 zal het blijvende tekort aan betere jobs wellicht verder oplopen.

De huidige vertraging betekent dat veel werknemers banen van mindere kwaliteit moeten aanvaarden, vaak tegen zeer lage lonen, soms met onvoldoende uren. Bovendien dreigt de inflatie meer mensen in de armoede te duwen omdat de prijzen sneller stijgen dan nominale arbeidsinkomens. Deze trend komt bovenop de aanzienlijke inkomensdalingen die tijdens de coronacrisis zijn waargenomen, waarbij in veel landen de lage inkomensgroepen het meest werden getroffen.

Het rapport introduceert ook een nieuwe maatstaf voor de onvervulde behoefte aan werkgelegenheid – de wereldwijde banenkloof (global jobs gap). Naast werklozen omvat dit ook mensen die werk willen, maar niet actief op zoek zijn naar een baan, ofwel omdat ze ontmoedigd zijn of omdat ze andere verplichtingen hebben zoals zorgverantwoordelijkheden. In 2022 bedroeg de wereldwijde banenkloof 473 miljoen, ongeveer 33 miljoen boven het niveau van 2019.

Stagflatie-omstandigheden bedreigen productiviteit en herstel van de arbeidsmarkt

De verslechtering van de arbeidsmarkt is voornamelijk te wijten aan de toenemende geopolitieke spanningen en het conflict in Oekraïne, het ongelijke herstel van de pandemie, en voortdurende knelpunten in de wereldwijde toeleveringsketens. Samen hebben deze de voorwaarden gecreëerd voor stagflatie – tegelijkertijd hoge inflatie en lage groei – voor het eerst sinds de jaren 1970.

Vrouwen en jongeren doen het significant slechter op de arbeidsmarkt. Wereldwijd bedroeg het arbeidsdeelnamepercentage van vrouwen in 2022 47,4%, tegenover 72,3% bij mannen. Deze kloof van 24,9% betekent dat er voor elke inactieve man twee vrouwen zijn die niet-actief zijn.

Jongeren (15-24 jaar) hebben het extra moeilijk om een ​​goede baan te vinden en te behouden. Hun werkloosheidspercentage is drie keer hoger dan dat van volwassenen. Meer dan één op de vijf jongeren (23,5%) heeft geen werk, studeert niet en volgt geen opleiding.

“De behoefte aan meer waardig werk en sociale rechtvaardigheid is duidelijk en urgent,” zei de Directeur-Generaal van de IAO, Gilbert F. Houngbo. “Maar als we deze veelvoudige uitdagingen aan willen gaan, moeten we samenwerken om een nieuw mondiaal sociaal contract te creëren. De IAO zal campagne voeren voor een wereldwijde coalitie voor sociale rechtvaardigheid om steun te verwerven, de benodigde beleidsmaatregelen te formuleren en ons voor te bereiden op de toekomst van het werk.”

“Door de afname van de wereldwijde werkgelegenheid verwachten we dat de verliezen die tijdens de COVID-19-crisis zijn geleden, niet voor 2025 worden gecompenseerd,” zei Richard Samans, directeur van het onderzoeksdepartement van de IAO. De trage groei van productiviteit is ook een aanzienlijke zorg, aangezien productiviteit essentieel is voor het aanpakken van de met elkaar verbonden crisis rond koopkracht, ecologische duurzaamheid en menselijk welzijn waar we voor staan.

Belangrijke verschillen in regionale arbeidsmarktvooruitzichten voor 2023

Europa en Centraal-Azië worden vooral hard getroffen door de economische gevolgen van het conflict in Oekraïne. Maar hoewel de werkgelegenheid in 2023 wordt verwacht te dalen, zullen de werkloosheidscijfers slechts licht stijgen gezien de beperkte groei van de beroepsbevolking.

De inflatie in Europa blijft hoog en vormt een aanzienlijk risico voor de koopkracht van de huishoudens. Grote stijgingen van de energieprijzen zetten de energie-intensieve industrieën in Europa sterk onder druk. In theorie zouden de stijgende energieprijzen de overgang naar een koolstofarme economie moeten versnellen. Op lange termijn kan de energieprijsschok leiden tot meer mogelijkheden voor het scheppen van jobs in de koolstofarme sectoren.

In 2023 zullen Afrika en de Arabische Staten een werkgelegenheidsgroei zien van ongeveer 3 procent of meer. Maar met hun groeiende beroepsbevolking zullen beide regio’s een relatief kleine daling van de werkloosheid zien (van 7,4 naar 7,3% in Afrika en van 8,5 naar 8,2% in de Arabische Staten).

In Azië en de Stille Oceaan en Latijns-Amerika en de Caraïben wordt jaarlijks een werkgelegenheidsgroei van ongeveer 1% verwacht. In Noord-Amerika zal er in 2023 weinig of geen werkgelegenheidsgroei zijn en zal de werkloosheid toenemen.

Bron : IAO