Laten we zeggen dat de helft van de ‘problemen’ die we tegenkomen op het gebied van betrokkenheid van werknemers en de organisatie van collectief werk te maken heeft met het vertrouwensprobleem. Weerstand tegen hybride werken en terugkrabbelen op telewerken? Het is een kwestie van vertrouwen. Gebrek aan samenwerking tussen afdelingen die nauw zouden moeten samenwerken? Een kwestie van vertrouwen. Mislukte integratie van nieuwe collega’s in onze teams? We zijn er niet in geslaagd vertrouwen op te bouwen. De lijst kan nog wel even doorgaan… Dus wat missen we om het vertrouwen van onze collega’s en partners te winnen en te behouden?

De vertrouwenskwestie is inderdaad een terugkerend probleem, maar het is zeker niet onoplosbaar. Mits het pragmatisch wordt benaderd. Dat wil zeggen: het is geen gok, die in de meeste gevallen uitmondt in een enorme teleurstelling. Vertrouwen is een project dat we samen besluiten op te bouwen. Het is een noodzakelijke maar niet voldoende voorwaarde voor een bedrijfsproject.

Een allesomvattend concept om de tekortkomingen van onze teams te verklaren.

Er zijn altijd twee aangewezen schuldigen om te verklaren en te rechtvaardigen als dingen niet werken: vertrouwen en communicatie. Veranderingsprojecten die jammerlijk mislukken, mislukte aanwervingen of ontslagen die vermeden hadden kunnen worden, worden zo vaak geassocieerd met een tekort of afwezigheid van het een of het ander. Terecht? Niet altijd, maar we moeten de moeilijke realiteit op het terrein erkennen. De relaties zijn vaak gespannen en de komende sociale winter zal de situatie er niet beter op maken. Wat vertrouwen betreft, zien we dat de inspanningen die nodig zijn om de dialoog op gang te brengen en te houden soms onoverkomelijk lijken. Toch is het door dialoog dat we sterke relaties opbouwen die, wat we ook mogen zeggen, nooit het resultaat zijn van een mysterieuze alchemie. We moeten dus de existentiële vraag beantwoorden die ons al achtervolgt sinds we voor het eerst verliefd werden: wie zet de eerste stap?

Is a priori vertrouwen een vergiftigde kelk?

We beantwoorden deze vraag – de vraag naar de eerste stap – te snel alsof het vanzelfsprekend is. Met het verstrijken van de tijd en het (soms) hardhandig regeren van welwillendheid, is het management verplicht geworden om al onze collega’s a priori te vertrouwen. Dit is niet alleen dwaas, maar ook een valkuil voor zowel managers als werknemers.
Vanaf dag één onvoorwaardelijk vertrouwen schenken is een daad van geloof (ingewikkeld voor degenen onder ons die niet van religie of dogma’s houden) en, naar onze bescheiden mening, een gok die veel te riskant is. Simpelweg omdat er geen weg terug is. Wanneer we ons succes en onze toekomst verbinden aan de goodwill van een werknemer door zijn of haar volledig vertrouwen uit te spreken, en die gift wordt niet goed gebruikt, dan is dat het einde van het verhaal. Naar onze mening is het beter om een langetermijnproces aan te gaan.

Een voortdurende zoektocht die twee kanten op werkt

We zijn er namelijk van overtuigd dat vertrouwen verdiend wordt en dat het bouwwerk gebouwd is op onze gedeelde successen en mislukkingen. Sterker nog, we zijn er zeker van dat het proces van het verdienen en bieden van vertrouwen wederzijds is.
En dat betekent? Vertrouwen verdienen is geen test die alleen is voorbehouden aan werknemers. Elke manager staat ook voor deze uitdaging. Alle niveaus van de hiërarchie zijn in dit opzicht volkomen gelijk.
Bovendien is het een goed idee om te accepteren dat het opbouwen en consolideren van vertrouwen nooit van een leien dakje zal gaan. Er zullen klappen vallen, en ons vermogen om die te begrijpen en vervolgens te vergeven zal erg nuttig zijn.

Betrokkenheid en motivatie zijn natuurlijk nauw verbonden met de kwaliteit van de vertrouwensrelaties die we hebben met degenen met wie we dagelijks werken. Als we een stap verder willen gaan en van tijd tot tijd willen streven naar sensaties die dicht in de buurt komen van plezier – de sensaties die we ervaren als we onszelf de kans geven om in deze positieve sfeer te werken – zullen we volhardend moeten zijn. Dus, ben je klaar om de eerste stap te zetten?

Jean-Paul Erhard