Denken of doen is een steeds terugkerende vraag. Onze bedrijven hebben behoefte aan ‘grote strategen’ en uitstekende uitvoerders. Maar die twee kunnen niet altijd met elkaar overweg. En dat terwijl hun cohabitatie (op zijn minst) en nauwe samenwerking (in het beste geval) essentieel zijn. Er zijn te veel gevallen waarin goede strategische visies intentieverklaringen blijven, bij gebrek aan een team dat in staat en toegewijd is om ze in de praktijk te brengen. Er zijn te veel situaties waarin medewerkers niet deelnemen aan een collectief project, omdat ze geen gemeenschappelijke doelstellingen delen die bijdragen aan de vooruitgang van het geheel. Wie kan het evenwicht verbeteren tussen de kracht van een idee en de kracht van de acties die het tot bloei zullen brengen?

Een veel voorkomende observatie is dat er in onze organisaties steeds meer mensen zijn die denken en steeds minder mensen die handelen. Dit komt overeen met de opkomst van bullshit jobs en een groot deel van de zogenaamde ‘project’ functies, die als doel hebben om de inspanningen van anderen te coördineren, een missie die meestal bijna onmogelijk is.
Een andere vaststelling is dat veel initiatieven worden gelanceerd zonder enige conceptuele rijpheid. Het effect van deze race tegen de klok, die we nooit zullen winnen, is dat we zonder vertraging moeten handelen en reageren. Laten we dronken worden van snelheid…
We moeten de balans tussen reflectie en uitvoering verbeteren. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat denkers (laten we ze ‘intellectuelen’ noemen) en doeners (laten we ze ‘ambachtslieden’ noemen) elkaar begrijpen en aanvullen?

Intellectuelen en ambachtslieden die elkaar respecteren en bewonderen…

In onze samenlevingen is denken een nobele bezigheid. Werk, in de arbeidsintensieve zin van het woord, wordt minder gewaardeerd. En toch hebben we sinds mensenheugenis mensen nodig die ‘leveren’, hun knowhow en hun nuchtere gezond verstand. De manier waarop we ons sociale vooruitgang hebben voorgesteld, heeft de meeste mensen doen geloven dat we allemaal voorrang moeten geven aan kennis. Maar niet iedereen kan een intellectueel zijn. Er is een relatie met abstractie die soms moeilijk is. En niet iedereen kan een vakman zijn. Er is ook een directe relatie met tijd, ruimte en materialen die niet altijd toegankelijk is.

Elk bedrijf heeft een mix van intellectuelen en vakmensen, evenals een paar zeldzame dieren die graag de fasen van denken en doen afwisselen.
Het is de kwaliteit van hun interacties die de soepele werking van het bedrijf zal bepalen. En dat begint altijd met wederzijds respect voor elkaars vaardigheden, totdat het verandert in wederzijdse bewondering. In alle gevallen is minachting verboden.

Wie houdt er nog steeds van om zijn handen vuil te maken?

Als we kijken naar de arbeidsmarkt en de beroepen waar een langdurig tekort aan is, zien we dat het de productieberoepen zijn die vandaag de dag worden verlaten. Er is natuurlijk een kwestie van zwaarte, maar dat is niet de enige verklaring. Veel zogenaamde ‘sociale’ sectoren raken nu ontvolkt, vooral in de persoonlijke hulpverlening. Praktische taken lijken hun geloofwaardigheid te hebben verloren, in die mate dat we ons in veel bedrijven eerlijk kunnen afvragen wie er nog ‘werkt’… De opwinding en de beweging zijn er, maar wie steekt de handen uit de mouwen om de concrete beloften waar te maken die in het manifest of in de vijfjarenstrategie staan die de uitzinnige menigte heeft geïnspireerd?
Mensen die geloven dat hun job voornamelijk bestaat uit denken en analyseren, en dat er geen sprake van is om zich te verlagen tot praktische taken, zijn niet genoeg om onze bedrijven te laten groeien. Er zijn natuurlijk ideeën nodig, maar ook zweet en tranen…

De grote uitdaging van synchronisatie

Deze gelukkige cohabitatie is niet vanzelfsprekend. Maar het succes van onze zakelijke projecten en het plezier om ze samen te leiden zijn beide gebaseerd op ons vermogen om tegelijkertijd strategie en uitvoering te ontwikkelen. Het is een continu proces dat voortdurende aanpassingen tussen de twee vereist. Het is een opeenvolging die ons heen en weer voert tussen droom en werkelijkheid.

Het synchroniseren van denken en doen is een kunst die we vooral zien als een collectieve oefening waarin intellectuelen en vakmensen besluiten om elkaar de beste kans op succes te geven. Het gaat erom samen vooruit te komen, ook al verschillen onze kruissnelheden. We kunnen dit bereiken door afwisselend te werken, d.w.z. een bepaalde hoeveelheid tijd te besteden aan de strategische denkoefening, gevolgd door een andere periode gewijd aan de uitvoering, en te accepteren dat deze momenten even belangrijk zijn.

Denken of handelen? Strategie of strategie uitvoeren? Het is geen kwestie van kiezen, maar van het juiste ritme vinden zodat iedereen zijn verlangens en talenten kwijt kan.

Er zijn maar heel weinig collega’s die dezelfde interesse ontwikkelen in denken als in doen (het is zelfs waarschijnlijk dat de meeste van deze exemplaren ondernemers zijn… dus bewaar ze goed als je ze hebt!) Wanneer de middelen echter zo beperkt zijn als nu, is het essentieel om op beide fronten te kunnen werken. Het is aan ons om een verlangen naar een gedeelde dynamiek te ontwikkelen en te voeden. Het cultiveren van zowel de liefde voor ideeën als het ultieme plezier van het in praktijk brengen ervan. Een dubbele dosis diepe voldoening. Wat wil je nog meer?

Jean-Paul Erhard