Uit de resultaten van de nieuwe Financiële Gemoedsrustbarometer van levensverzekeraar NN blijkt dat de financiële gemoedsrust van de Belg nog nooit zo laag stond1 : 68% heeft een te lage gemoedsrust. Uit de peiling van NN bleek dan ook dat een derde van de Belgen afgelopen halfjaar zijn spaargeld moest aanspreken om rond te komen. Het optimisme bij de Belgen over hun financiële gemoedsrust zakt snel, en ook bij zelfstandigen zakt de moed hen in de schoenen: 1 op 4 Belgische zelfstandigen overweegt hun zaak (gedeeltelijk of tijdelijk) te sluiten omdat die niet meer rendabel is.

De koopkrachtcrisis wordt alsmaar zichtbaarder, en dat laat ook zijn sporen na op de financiële situatie van de Belg, want uit de resultaten van de nieuwe Financiële Gemoedsrustbarometer van levensverzekeraar NN blijkt dat de financiële gemoedsrust van de Belg nog nooit zo laag stond. De financiële gemoedsrustindex van de Belgen kreeg een flinke deuk: de algemene financiële gemoedsrust daalde sinds maart met 3.2 punten en staat het laagste sinds het begin van de metingen in 2020. De dalende trend werd al ingezet in maart 2021, toen de vaccinatiecampagne van de overheid was begonnen en het optimisme van de Belgen dus weer kort een boost had gekregen. Deze nieuwe crisis treft de Belgen uitzonderlijk hard, zelfs tijdens de lockdown in volle pandemie had de Belg over het algemeen meer vertrouwen in zijn financiële situatie.

68% van de Belgen heeft een te lage gemoedsrust (onder de 65 op 100). 40% heeft zelfs weinig financiële gemoedsrust (onder de 50 op 100). Naar verklaringen is het niet lang zoeken, want op financieel gebied krijgen de Belgen grote klappen te verduren. Bij 7 op 10 Belgen werd hun financiële situatie de afgelopen 6 maanden slechter. 46% van de Belgen heeft zelden of nooit geld over op het einde van de maand. De acties die Belgen de afgelopen drie maanden namen (en nog zullen nemen) om de impact van de crisis op te vangen, worden dan ook steeds drastischer. Zo heeft een derde heeft de afgelopen maanden al spaargeld moeten aanspreken om rond te komen. En het is duidelijk dat de Belgen nog moeilijke maanden tegemoet gaan, want hun optimisme over de toekomst vervaagt snel.

Belgen gaan de winter somber tegemoet

Het optimisme over onze financiële situatie zakt snel: zo is vandaag amper 37% enthousiast over zijn/haar financiële toekomst. 52% verwacht dat na de winter hun financiële situatie nog slechter zal zijn, bij éénoudergezinnen is dat zelfs 60%. De oorzaak hiervan ligt waarschijnlijk bij de toenemende elektriciteits- en gasrekeningen. 65% van de Belgen maakt zich hier zorgen over. Bij éénoudergezinnen loopt dat cijfer op tot 77%. 66% maakt zich zorgen over de impact van de inflatie op hun spaargeld en beleggingen.

Zelfstandigen overwegen de boeken toe te doen

Ook bij zelfstandigen zet dezelfde tendens zich door. Uit de zomerpeiling van de financiële gemoedsrustbarometer bleek nog dat 1 op 3 zelfstandigen hun inkomen het voorbije jaar heeft zien dalen. Hun financiële gemoedsrust ligt met 58 weliswaar hoger dan die van de Belg in het algemeen (55), maar ook zij worden sterk getroffen door de koopkrachtcrisis. Zo zegt 1 op 4 Belgische zelfstandigen te overwegen hun zaak (gedeeltelijk of tijdelijk) te sluiten omdat die niet meer rendabel is. 21% vermoedt de boeken te moeten sluiten als de crisis nog 6 tot 12 maanden duurt.

“Het is opmerkelijk dat de financiële gemoedsrust bij zelfstandigen op enkele maanden tijd met 4 punten gedaald is. Ze zijn positiever dan de gemiddelde Belg, ook al zien velen de toekomst van hun zaak niet rooskleurig. Hoewel met deze meting veel records gebroken worden, in de negatieve zin van het woord, zien we ook opportuniteiten in de huidige situatie. Momenteel ziet 50% van de Belgen de noodzaak nog niet in van een gezond financieel beheer, maar we verwachten dat de crisis dat cijfer zal doen dalen. Zo zullen we meer en meer evolueren richting energiezuinige woningen. Zelfstandigen kunnen deze zelfs met hun aanvullend pensioen financieren. Hoewel de toekomst voor velen onder ons momenteel dus nog onzeker is, zitten er in de huidige crisis ook veel kansen om financieel meer geletterd te worden.”, zegt Bart Chiau, Senior expert bij NN.

“In de audiovisuele sector is de vraag gelukkig nog steeds hoog. De zaken gaan de laatste maanden wel langzamer, we merken dat mensen veel voorzichtiger zijn voordat ze zich aan een nieuw project wagen, alles is goed berekend. We zijn dus extra voorzichtig met onze uitgaven en vermijden zeker onnodige uitgaven. We letten natuurlijk ook extra op ons energieverbruik op kantoor en proberen zoveel mogelijk te internaliseren en steeds minder te werken met externe dienstverleners die ons meer zouden kunnen kosten. We hebben ook onze prijzen iets verhoogd om de stijgende kosten van levensonderhoud bij te houden. We panikeren dus nog niet, maar de crisis moet niet te lang duren. Onze reserves zijn niet onbeperkt…” – Bruno A., zelfstandige en eigenaar van zijn eigen bedrijf sinds 11 jaar.

Hoe kan de Belg zich nog wapenen tegen de koopkrachtcrisis?

Zoals uit de meting blijkt, ondernamen Belgen zelf al acties om de impact van de crisis (huidig en toekomstig) op te vangen. Cynthia Ghysels is één van de weinige registered life planners van België en gelukscoach bij NN. Zij maakt Life Planning, een methode om te ontdekken hoe je jouw eigen leven zinvol kan invullen en hoe je hierbij betere keuzes maakt, praktisch en concreet toepasbaar voor ondernemers, topsporters, bedrijven en hun leiders, die op zoek zijn naar persoonlijke groei en zakelijke effectiviteit. Ze geeft 5 praktische tips mee om je financiële gemoedsrust te versterken in tijden van crisis:

• De constante stroom aan slecht nieuws kan wegen op de gemoedsrust. Wees daarom slim met het nieuws dat je volgt en filter wat je leest.
• Crisistijden zijn uitdagende momenten en stelt de zaken op scherp. Het is een gelegenheid om kritisch te kijken naar de eigen uitgaven.
• Denk actief na over de prioriteiten en zet deze vooraan op je lijst. Door op bepaalde zaken gas terug te nemen, geef je jezelf financiële ademruimte voor de echte prioriteiten.
• Besef dat dit een tijdelijke fase is. Bepaalde inkomsten en uitgaven moeten nu misschien wel aangepast worden, maar dat hoeft niet een verandering voor altijd te betekenen.
• Zie je zelf moeilijk de oplossingen of volgende stappen, dan kan het advies van iemand anders helpen om mee te denken hoe prioriteiten, uitgaven en inkomsten anders te gaan definiëren.

Bron: het onderzoek van levensverzekeraar NN, uitgevoerd door het onafhankelijke onderzoeksbureau Indiville, werd online afgenomen bij 8087 Belgen. Dit gebeurde op zeven verschillende meetmomenten. ​De onderzoekspopulatie bij elk meetmoment bestaat uit 18 tot 79-jarigen en is representatief voor België. De maximale foutenmarge bedraagt 3% per meting. In september 2022 werd de barometer herhaald om op lange termijn evoluties in kaart te kunnen brengen.