Het Belgische pensioenstelsel zakt naar een 20ste plaats in de wereldwijde ranking van Mercer. Daarmee staat ons land tussen Mexico en Kroatië. De analyse voor deze rangschikking gebeurt op basis van 3 criteria: efficiëntie (of het systeem doet wat het moet doen), integriteit (rechtszekerheid en betrouwbaarheid) en duurzaamheid (hoe houdbaar en betaalbaar is het stelsel op de lange termijn).

België scoort (zeer) goed voor efficiëntie en integriteit, maar zeer slecht voor duurzaamheid. Lore Vanrespaille, pensioen-experte bij Mercer, maakt de analyse om die lage score voor duurzaamheid te verklaren: “Het grootste probleem van het Belgische pensioensysteem zit in de duurzaamheid, de houdbaarheid op lange termijn. Daarin scoren we ondermaats. Dat heeft een aantal oorzaken. Onze arbeidsmarkt vergrijst in snel tempo, waardoor er steeds minder werkenden zijn per gepensioneerde. Met andere woorden: de bijdragen die de werkenden moeten afdragen om de pensioenen mee te betalen, worden steeds minder. Bovendien is onze wettelijke pensioenleeftijd omzeggens nog steeds dezelfde als toen die werd vastgelegd in 1953, terwijl onze levensverwachting wel stevig is toegenomen. Wat er dus ook weer voor zorgt dat we langer op pensioen zijn en dus langer moeten doen met de bedragen die we boven op het wettelijk pensioen bij elkaar sparen.”

“Een andere oorzaak is de keuze voor een systeem waarbij we ons wettelijk pensioen niet pre-financieren, maar waarbij we afhankelijk zijn van de belastingen en sociale bijdragen van de huidige werkenden. Net dàt is een fundamenteel verschil met Nederland. Daar kunnen ze terugvallen op pensioenfondsen waar alles samen honderden miljarden in zitten. Het grootste, het fonds voor de ambtenaren, zit op meer dan 522 miljard euro. Dan heb je een systeem dat de pensioenen nog voor lange tijd kan financieren. Onze overheid heeft dit ook geprobeerd met de oprichting van het Zilverfonds. Maar onze overheid is geen goede spaarder, iedereen kent de begrotingsproblemen die ons land heeft. En dus werd dat Zilverfonds nog geen twee decennia na creatie alweer ‘leeggetrokken’ om het gat in de begroting bij te passen.”

“Tegelijk zijn de tweede en derde pijler van ons pensioenstelsel – die wel geprefinancierd zijn – voor de meeste mensen gewoon ontoereikend om op onze oude dag onze levensstijl aan te houden die we kenden als werkende mensen. Er is al jaren sprake om de tweede pijler te versterken en op te trekken tot 3%, maar aangezien die tweede pijler meegerekend wordt onder de loonnorm, is er gewoon geen ruimte om dat te doen. Er is nog veel werk nodig om die 3% uit het regeerakkoord te bereiken. En zelfs als ze zou gehaald worden, zal dit voor de meeste mensen niet volstaan om hun levensstandaard te behouden.”

“En dan is er nog hét hete hangijzer in dit verhaal: het gevoelig optrekken van de pensioenleeftijd. Een weinig populaire maatregel. De sociale partners staan er niet voor te springen. Denk maar aan de nieuwe nationale staking van vandaag (14/10), en iedereen herinnert zich nog de beelden van de stakingen en betogingen van enkele maanden geleden. En toch rest er ons geen andere keuze, zeker in het actuele economische klimaat. Misschien moeten we toch eens over het muurtje kijken bij de Nederlandse buren. Daar beslist om vanaf 2031 de pensioenleeftijd afhankelijk te maken van de levensverwachting. Dat zou voor het Belgische pensioenstelsel – en dus voor u en mij – in ieder geval zorgen voor meer comfort en duurzame(re) perspectieven.”

Bron: 2025 Mercer CFA Institute Global Pension Index