Voor het eerst maat de SERV de inspanningen van Vlaamse ondernemingen en organisaties in het kader van circulaire economie. Er zijn duidelijk goede wil en acties op het terrein. Om de omslag te versnellen hebben de Vlaamse sociale partners 40 aanbevelingen geformuleerd.

Van de Vlaamse ondernemingen en organisaties levert 87% minstens één circulaire inspanning. Vier op de tien hergebruiken afval, rest- of bijproducten, zeven op de tien letten op de herstel- of recyclagemogelijkheden van producten en de helft deelt middelen zoals logistiek en gebouwen met andere ondernemingen en organisaties.

Circulaire economie is erop gericht zo weinig mogelijk materialen te gebruiken via maximaal hergebruik en minimale waardevernietiging. De Stichting Innovatie & Arbeid peilde naar de circulaire inspanningen van 1.651 ondernemingen en organisaties in Vlaanderen op vier verschillende vlakken:

• recuperatie van afval, rest- of bijproducten;
• aandacht voor herstel- en recyclagemogelijkheden van eigen en aangekochte producten;
• samenwerking om middelen te delen;
• bezit van productdienstcombinaties.

Helft ondernemingen deelt middelen met elkaar

Vier op de tien ondernemingen en organisaties letten op de recuperatie van afval, rest- of bijproducten en hergebruiken deze vooral binnen hetzelfde productieproces. Drie op de tien zorgen ervoor dat hun producten gemakkelijk demonteerbaar zijn en ontmanteld of hersteld kunnen worden. Zes op de tien letten erop bij aangekochte producten. De helft werkt samen om middelen intensiever te delen, vooral op logistiek vlak (31%) en voor gebouw en ruimte (27%). Een op de tien bieden productdienstcombinaties aan. Het product wordt niet langer verkocht maar ter beschikking gesteld of verhuurd als een dienst.

Het valt op dat bedrijven die circulair aan de slag zijn ook meer innoveren, investeren in het competentiebeleid van hun medewerkers en in automatisering, robotisering en digitalisering. Inspanningen op het ene vlak gaan samen met inspanningen op de overige vlakken. Vooral de grote en industriële organisaties doen veel circulaire inspanningen. Vier op de tien vinden dat investeren in circulaire maatregelen financieel loont.

De helft van de ondernemingen en organisaties wil (meer) circulair werken. Bij de groep die beslist meer circulair wil werken geeft 37% aan niet te weten hoe ze dit moeten aanpakken.

Samenwerking blijven bevorderen

In een circulaire economie is samenwerking cruciaal. Wat voor het ene bedrijf een afvalstof is, kan voor een ander bedrijf een grondstof worden. Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen viskwekerij Aqua4C en het naburige tuinbouwbedrijf Tomato Masters. De tuinders wisselen met de viskwekerij warmte en elektriciteit uit tegen aangerijkt viswater voor hun serreplanten. Dergelijke ketensamenwerking komt nog te weinig van de grond, vaak door barrières in de regelgeving. Dit vraagt meestal een aanpak op Europees niveau.

Bron: SERV – Stichting Innovatie & Arbeid