Uit een recente bevraging van IDEWE, de grootste Belgische externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, bij bijna 2.000 Belgische werknemers blijkt dat maar liefst 14,6 procent de afgelopen zes maanden te maken heeft gehad met pestgedrag op de werkvloer. Top drie pestgedrag is achterhouden van informatie waardoor werkinhoud wordt bemoeilijkt (10,1%), roddels (7,3%) en uitsluiting bij groepsactiviteiten of door collega’s (3,3%).

Het onderzoek kwam tot stand uit een gerichte selectie RAPSi-data van 2021 – 2023, en waarbij werknemers minstens één keer per week een van de vijf meest voorkomende pestvormen in de afgelopen zes maand ervaarden. De top drie van pestgedrag is achterhouden van informatie waardoor werkinhoud wordt bemoeilijkt (10,1%), roddels (7,3%) en uitsluiting bij groepsactiviteiten of door collega’s (3,3%). Andere vormen zijn beledigingen (1,6%) en grappen en onaangename verrassingen (1,3%).

Het verschil tussen mannen en vrouwen die pestgedrag ervaren is nagenoeg verwaarloosbaar (15,3% versus 13,7%), alsook de leeftijd van werknemers (13,5% is jonger dan 45 jaar en 15,9% is ouder).

Psychologisch veilig werkklimaat

“Het aandeel meldingen 3 van ongewenst grensoverschrijdend gedrag, 17,8% van het totaal aantal meldingen inzake psychosociaal welzijn, is sinds 2021 stabiel gebleven, maar we zien wel een verschuiving in de verdeling van de soorten ongewenst gedrag. Als we kijken naar het aandeel meldingen inzake pesten op het werk dan zien we wel een sterke daling van 72% in 2021 naar 59% in 2023”, zegt Hilde De Man, Verantwoordelijke Psychosociaal welzijn bij IDEWE. “We zien vooral een sterke toename van vormen van agressie, met name psychisch geweld steeg van 9,6% in 2021 naar 18% in 2023 en fysiek geweld steeg van 4,4% in 2021 naar 6,6 % in 2023. De meldingen inzake ongewenst seksueel gedrag op het werk stegen van 10% in 2021 tot 12,4%. Meldingen rond discriminatie op de werkvloer nemen licht toe, van 3,8% in 2021 naar 4,7% vorig jaar. Deze cijfers kunnen duiden op meer prikkelbaarheid en minder verdraagzaamheid op de werkvloer, mogelijk omwille van verhoogde werkdruk met verhoogde stressreacties bijgevolg .”

Om die reden vraagt IDEWE ter gelegenheid van de #weektegenpesten aandacht voor het creëren van een veilig psychologisch werkklimaat, een van de absolute basisvoorwaarden voor werknemerswelzijn. In een werkomgeving waarin roddels, verbale agressie of pesten frequent voorkomen en ongemoeid worden gelaten, waarin weinig ruimte is voor waardering/erkenning en weinig begrip voor het maken van fouten, durven werknemers immers zichzelf niet meer zijn. Dan gaan ze zich minder goed in hun vel voelen, slechter presteren en in veel gevallen zelfs uitvallen of uitstromen.

Er zijn verschillende aspecten die van belang zijn bij het creëren van een veilig psychologisch werkklimaat en het streven naar meer mentaal welzijn:

Persoonlijk contact onder collega’s is essentieel om goed samen te werken en daarbij ook elkaars grenzen te respecteren. De New Way of Working – minder aanwezig zijn op de werkvloer en meer telewerken – maakt dit moeilijker, dus het is belangrijk om extra aandacht te vestigen op initiatieven om verbinding te maken met elkaar. Bel even naar een collega die je al een tijdje niet hebt gehoord om te vragen hoe het gaat, ook dit zorgt voor een sterkere connectie. Of organiseer vaste “aanwezigheidsdagen” voor je team of afdeling.

Hybride werken kan onbedoelde scheidingen binnen teams veroorzaken. Sommige teamleden komen na het werk graag samen, anderen zoeken deze interacties niet actief op, of sommige geven de voorkeur aan fysieke meetings terwijl anderen liever online afspreken. Dergelijke situaties kunnen resulteren in gevoelens van uitsluiting bij bepaalde individuen. Aandachtig zijn voor deze breuklijnen is belangrijk.

Elkaar regelmatig zien en inzetten op verbindende communicaties is belangrijk om een positieve werkomgeving te creëren en uiteindelijk ook je organisatiedoelen te bereiken. Dit impliceert respect voor elkaars waarden, behoeften en een nultolerantie tegenover pestgedrag. Het is belangrijk dat werknemers zich veilig voelen zodat ze ook bepaalde zorgen kunnen uiten en bespreekbaar maken, en beseffen dat fouten maken deel uitmaakt van samenwerken. Kleine dingen tijdig bespreekbaar maken voorkomt ook dat ze uitgroeien tot grote problemen.

Indien je toch pestgedrag ervaart of opmerkt bij collega’s, weet dat je dit kan melden bij de vertrouwenspersoon van je organisatie of de interne of externe preventiedienst.

Bron: Onderzoek van IDEWE – afgenomen onder 1.908 Belgische werknemers – tot stand gekomen door gerichte selectie uit data van 2021-2023 (waarbij sectoren bijv. even zwaar doorwegen; representatief voor leeftijd, geslacht en opleiding, taal, etc.). De manier van rapporteren is anders t.o.v. de metingen van afgelopen jaren, waardoor je de cijfers niet kan vergelijken.