Speelt leeftijd in de huidige arbeidsmarkt nog steeds een belangrijke rol in hoe we binnen een bedrijf opklimmen? Recent onderzoek van professor Kim De Meulenaere, expert in organisatiegedrag en hr-management aan de Antwerp Management School en Universiteit Antwerpen, laat zien dat de relatie tussen leeftijd en hiërarchische rang de prestaties van bedrijven beïnvloedt. Het gaat dan met name over hoe arbeidsproductief en innovatief ze zijn.

Hoewel oudere werknemers traditioneel hogere posities innemen in organisaties, is die relatie tussen leeftijd en functie vandaag de dag veel minder rechtlijnig. Nieuw onderzoek laat bovendien zien dat het verband tussen leeftijd en hiërarchische rang invloed heeft op hoe werknemers al dan niet leeftijdsdiscriminatie ervaren. Dat heeft op zijn beurt gevolgen voor de mate van innovatie en arbeidsproductiviteit.

De perceptie van leeftijdsdiscriminatie is ook sterk afhankelijk van de marktdynamiek. In stabiele werkomgevingen beoordelen werknemers de relatie tussen leeftijd en functie anders dan in dynamische omgevingen.

Stabiel versus dynamisch

In organisaties met een stabiele omgeving, waar veranderingen in bijvoorbeeld technologie, marktvraag of regelgeving beperkt zijn, is er baat bij een positieve relatie tussen leeftijd en rang. Dat wil zeggen dat hoe ouder je bent, hoe hoger je in rang komt te staan. Dat komt overeen met de traditionele carrièreverwachtingen en verlaagt de perceptie van leeftijdsdiscriminatie. Werknemers die zich eerlijk behandeld voelen, zetten zich meer in voor de organisatie en dragen bij aan innovatie.

In dynamische omgevingen, waar veranderingen en aanpassingsvermogen essentieel zijn, kan een sterke link tussen leeftijd en rang echter negatief uitpakken. Werknemers die het gevoel hebben dat promoties vooral op leeftijd gebaseerd zijn in plaats van kennis, ideeën, veranderingsvermogen of prestaties, voelen zich minder gemotiveerd en richten zich alleen op de basisvereisten van hun werk.

“Innovatie is essentieel voor elke organisatie, of ze nu in een stabiele of dynamische omgeving opereert”, zegt prof. Kim De Meulenaere. “Terwijl dynamische omgevingen snelle veranderingen vereisen, moeten ook stabiele bedrijven, zoals banken, supermarkten of boekwinkels, continu vernieuwen om relevant te blijven. Ongeacht de context, groeit de noodzaak om te vernieuwen door technologische vooruitgang, globalisering en veranderende verwachtingen. Bedrijven moeten zich bewust zijn van hun marktcontext om zo goed mogelijk op die veranderingen in te spelen. In stabiele omgevingen blijkt de traditionele link tussen leeftijd en rang voor innovatie te zorgen, terwijl die in dynamische omgevingen net innovatie ontmoedigt. ”

Omgaan met leeftijd en ranking

In stabiele omgevingen hechten werknemers meer waarde aan promoties die gebaseerd zijn op ervaring, zo blijkt uit de studie. Wanneer werknemers het gevoel hebben dat hun ervaring gewaardeerd wordt, blijven ze meer betrokken en gemotiveerd. Omgekeerd kan het negeren van deze normen leiden tot frustraties en het gevoel van discriminatie. Bedrijven in zulke omgevingen kunnen hierop inspelen door expliciet waardering te tonen voor die ervaring. Dit kan bijvoorbeeld door financiële beloningen voor medewerkers met een lange staat van dienst of door mentorprogramma’s, waarin oudere werknemers hun kennis en vaardigheden delen met jongere collega’s.

In dynamische omgevingen daarentegen helpt een beleid dat geen specifieke leeftijdsgroep voortrekt om innovatie en prestaties te bevorderen. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld iedereen, ongeacht leeftijd, gelijke toegang geven tot training en ontwikkeling. Daarnaast kunnen ze een cultuur stimuleren die diversiteit in leeftijd waardeert en de unieke bijdragen van elke medewerker erkent.

“Je zou denken dat bedrijven in dynamische sectoren minder strikt zijn in het koppelen van leeftijd aan promoties, maar uit het onderzoek blijkt dat dit niet altijd zo is”, zegt De Meulenaere. “Er is geen duidelijk verband tussen hoe dynamisch een omgeving is en hoe promoties plaatsvinden. Dit betekent dat er in zowel stabiele als dynamische bedrijven nog veel ruimte is om de manier waarop promoties werken te verbeteren. En hoewel dit onderzoek gebaseerd is op data van Duitse bedrijven, verwachten we hetzelfde patroon in Belgische ondernemingen. De tips en inzichten uit deze studie zijn dus ook voor hen relevant.”

Bron: Antwerp Management School