Het blijft voor werkgevers een grote uitdaging om personeel te vinden. Ondanks de problemen waarmee de Belgische economie te kampen heeft, blijft de krapte op de arbeidsmarkt erg groot. Uit het jaarlijks onderzoek van VDAB naar de knelpuntberoepen blijkt dat de zoektocht naar bepaalde profielen uiterst moeilijk blijft.

Vandaag publiceert VDAB zijn jaarlijkse knelpuntberoepenlijst. Deze lijst is een prioriteitenlijst van beroepen waarvoor de invulling van vacatures moeilijker verloopt dan voor de andere beroepen. Dit wil echter niet zeggen dat alle vacatures voor niet-knelpuntberoepen zonder problemen in te vullen zijn, zeker niet in de huidige krappe arbeidsmarkt.

Het onderzoek naar de knelpuntberoepen is steeds gebaseerd op twee pijlers: een kwantitatieve studie op basis van gegevens die VDAB heeft over vacatures en werkzoekenden en een uitgebreide kwalitatieve bevraging van VDAB-experten en relevante sectororganisaties. De analyse betreft een periode met een afnemend aantal vacatures. Ondanks deze afname blijft het aantal door VDAB ontvangen vacatures op een hoog niveau.

Toenemend aantal knelpuntberoepen

Ondanks de economische onzekerheid en voorzichtigheid bij werkgevers blijft de arbeidsmarkt voor een aantal profielen zeer krap. In 2024 neemt het aantal knelpuntberoepen toe, zij het beperkt. Op de VDAB knelpuntberoepenlijst voor 2024 staan 241 beroepen, dat zijn er zeven meer dan vorig jaar.

Vooral de zoektocht naar technisch personeel blijft voor vele werkgevers bijzonder moeilijk. Zo voert technicus industriële installaties de top tien van knelpuntberoepen aan. Ook technicus industriële automatisering en onderhoudsmecanicien staan in deze top tien, net als een aantal specifieke bouwberoepen zoals werfleider, calculator bouw en – voor het eerst – wegenwerker. Verpleegkundige blijft wel één van de grootste knelpuntberoepen en ook schoonmaker bij mensen thuis, medewerker in de fruitteelt en accountant blijven behouden in de top tien knelpunten.

De oorzaak van het knelpunt ligt niet altijd enkel bij een tekort aan kandidaten. De vraag naar specifieke competenties zoals communicatieve vaardigheden, klantvriendelijkheid, commercieel-technische kennis en talenkennis maakt het soms moeilijk om geschikte werknemers te vinden. Gebrek aan ervaring of mobiliteitsproblemen vormen dikwijls bijkomende hinderpalen. Daarnaast bemoeilijken ook specifieke arbeidsomstandigheden zoals zwaar fysiek werk, weekend- en avondwerk, deeltijdse en tijdelijke contracten het vinden van kandidaten.
De kloof tussen de verwachtingen van kandidaten en werkgevers is soms groot en bemoeilijkt een vlotte invulling van vacatures.

Vergrijzing

Het uittreden van grote groepen ervaren werkkrachten zal de krapte en spanning op de Vlaamse arbeidsmarkt nog een hele tijd structureel beïnvloeden. Het geeft in alle sectoren aanleiding tot een grote vervangingsvraag, naast een eventuele uitbreidingsvraag. Zeker de gezondheids- en welzijnszorg wordt sterk met de vergrijzing geconfronteerd, zowel bij zorgverleners als bij zorgvragers. Het probleem van deze sector om voldoende personeel te vinden doet zich in de eerste plaats voor bij de (hoofd)verpleegkundigen, maar ook het vinden van zorgkundigen en verzorgenden blijft problematisch.

Er werden het afgelopen jaar minder vacatures gemeld aan VDAB. Dit heeft voorlopig weinig veranderd aan de structurele mismatch op de arbeidsmarkt. Grote groepen oudere werknemers zullen de volgende jaren de arbeidsmarkt verder verlaten en dit zal de krapte op de arbeidsmarkt nog een tijd structureel beïnvloeden.

Bron: VDAB