In België krijgen elk jaar duizenden mensen een kankerdiagnose. Van alle lotgenoten die vóór de diagnose werkten, keert ongeveer 60% terug naar de werkvloer. Maar dat is niet voor iedereen even vanzelfsprekend. Hoe kan je als collega iemand ondersteunen die terugkeert? En hoe pak je dit het best aan als werkgever? Naar aanleiding van Wereldkankerdag op zondag 4 februari deelt hr-dienstengroep Liantis enkele tips voor een warme en praktische aanpak.

De kans dat iemand in je omgeving geconfronteerd wordt met kanker is niet gering. Want ongeveer één op de drie mannen en één op de vier vrouwen krijgt met de ziekte te maken voor de leeftijd van 75. Dat zijn zo’n 70.000 Belgen per jaar.
Vaak zijn lotgenoten door deze ziekte en de bijhorende behandeling langdurig afwezig van het werk. Maar volgens de UGent en Stichting Tegen Kanker gaat 60% van de personen die getroffen werd door kanker, en voor de ziekte ook werkte, opnieuw aan de slag. Al is dat niet voor iedere werknemer even vanzelfsprekend.

De impact van de ziekte kan lang aanslepen of blijvende gevolgen hebben. “Het verschilt ook erg van persoon tot persoon. Leeftijd, type kanker, enzovoort, hebben een enorme invloed op het verloop van het herstel. De medewerker moet er vooral zelf klaar voor zijn, fysiek en mentaal. En pas als een medewerker hier zelf klaar voor is, kan je ook als werkgever al dan niet samen met een externe preventiedienst zorgen voor een aanpak op maat zodat deze persoon op een goede, aangepaste manier opnieuw aan de slag kan gaan”, aldus Evy Sadicaris, expert psychosociaal welzijn bij hr-dienstengroep Liantis.

Enkele richtlijnen

Toch zijn er enkele zaken die Liantis aanstipt en waarmee je als collega of werkgever een groot verschil kan maken.

1. Bereid jou en de andere collega’s voor op de terugkeer
Een medewerker die na een langdurige ziekte terugkeert naar de werkvloer, vereist een goede voorbereiding. “Met een plan van aanpak zorg je ervoor dat hun terugkeer naar de werkvloer makkelijker verloopt”, aldus Evy Sadicaris. “En dat start met een goed duurzaam aanwezigheidsbeleid. Hierin maak je afspraken over een bezoek bij de arbeidsarts voorafgaand aan de werkhervatting. Of stem je met je medewerker af over eventuele voorafgaande telefoongesprekken. Bij die telefoongesprekken neemt de medewerker beter zelf het voortouw, zo kan die zelf aangeven wat voor hem of haar het beste werkt.”

2. Creëer een veilige en betrouwbare omgeving
Wanneer je collega nog thuis is door ziekte, kan je als werkgever een belangrijke rol spelen bij de terugkeer naar de werkvloer. “Als je contact blijft houden met je collega die thuis zit, blijft die een zekere verbondenheid voelen met de werkvloer. Je kan bijvoorbeeld tijdens de behandeling al eens langsgaan bij je collega, zo is de stap om terug te keren minder groot.”

“Als een collega langdurig afwezig is geweest van het werk, is het belangrijk dat die zich bij zijn of haar terugkeer veilig en begrepen voelt. Toon als collega of werkgever interesse en wees begripvol. Ga eventueel een open gesprek aan over de ziekte en wat er gebeurd is, zonder angst voor het onderwerp ‘kanker’”, zegt Evy Sadicaris. “Geef je medewerker wel voldoende ruimte om alles op hun eigen tempo te doen. Het kan zijn dat het de ene dag makkelijker is om over de ziekte te spreken dan de andere.”

Volgens Sadicaris hebben werkgevers wel een belangrijke taak. “Veel medewerkers die terugkeren uit ziekte, stellen vast dat hun werksituatie niet is aangepast aan hun noden. Vaak duurt het een tijdje vooraleer een medewerker weer meekan op het ritme van de organisatie. Als je de mogelijkheid hebt als werkgever, probeer dan voor zoveel mogelijk flexibiliteit op het werk te zorgen. Geef je medewerker die terugkeert bijvoorbeeld de optie om de hoeveelheid of het soort werk aan te passen.”

3. Wees transparant over het stappenplan
“Als werkgever is het ook belangrijk om naar de rest van het team transparant te zijn over de afwezigheid van de collega. Breng je teamleden op de hoogte van de volgende stappen in de afwezigheid (hoelang zal de collega nog afwezig zijn?), de terugkeer en de progressieve werkhervatting van de collega die kanker heeft. Let wel: over de diagnose of het verloop van de ziekte moet je afspraken maken met de betrokken collega. Respecteer de privacy en vraag expliciet wat er wel en niet gedeeld mag worden met het team.”

4. Houd rekening met de impact op lange termijn
Kanker kan een grote, langdurige impact hebben. Het houdt niet op omdat de behandeling is afgelopen. Je collega moet misschien nog jaren na de behandeling hormonen slikken (bijvoorbeeld bij borstkanker), wordt elke dag geconfronteerd met de littekens van de ziekte of met gevolgen die pas later aan het licht komen, zoals vermoeidheid of concentratieproblemen.

“Het is daarom belangrijk dat je daar als collega en werkgever voldoende rekening mee houdt: denk aan thuiswerk (als dit past in je telewerkbeleid), waak over de cognitieve belastbaarheid van je medewerker bij opdrachten en zorg voor een aangepast werkritme. Of je kan bijvoorbeeld een vaste parkeerplek voor je medewerker voorzien die dicht bij de bedrijfsingang gelegen is.”

5. Blijf communiceren
Nog een belangrijk aspect: zorg binnen het team voor een open en eerlijke sfeer waarin iedereen kan praten over zijn bezorgdheden. “In die gesprekken moeten zowel persoonlijke als bedrijfsbelangen een plek hebben. Ongedwongen kunnen praten onder collega’s is belangrijk. Vragen stellen hoeft niet constant, maar empathie is hier het codewoord”, vertelt Sadicaris.

Advies voor de collega die terugkeert

De eerste dag terug op de werkvloer is voor alle partijen erg spannend. Ook voor terugkerende medewerkers heeft Evy Sadicaris raad: “Veel mensen vinden ziekte of kanker een moeilijk onderwerp om te bespreken. Weet als lotgenoot dat je collega’s waarschijnlijk heel wat vragen hebben, maar die misschien niet durven stellen. Je kan hier de teugels in handen nemen en zelf wat over je ervaringen delen als je er klaar voor bent. Uiteraard bepaal je zelf wat je al dan niet wil delen en waar je grenzen liggen.”

Bron: Liantis