Het afgelopen jaar is het aandeel min-35-jarigen dat met een nieuwe job in de zorg is gestart, duidelijk gedaald. Dat vooral ouderen aan een nieuwe baan in de zorg beginnen, wijst op het succes van de zij-instroom. Steeds meer mensen maken de overstap naar de zorg vanuit een andere sector. De gemiddelde leeftijd van nieuwe zorgmedewerkers is mede door de zij-instroom op vijf jaar tijd sterk gestegen, van 37 naar 39,5 jaar.

Ook opvallend: het aantal mannen dat de weg vindt naar een nieuwe job in de zorg staat op het hoogste peil in de laatste vijf jaar. Dat blijkt uit een analyse van hr-dienstenbedrijf Acerta op basis van de cijfers van 800 zorgbedrijven. “De inspanningen die de zorg én de overheid hebben gedaan om via zij-instroom meer diverse groepen werknemers aan te trekken, beginnen hun vruchten af te werpen”, aldus Acerta.

De krapte op de arbeidsmarkt raakt de zorg nog harder dan vele andere sectoren. Al verschillende jaren raken duizenden vacatures in de sector niet ingevuld. Daarom mikt de zorg mee op zij-instromers: mensen die bereid zijn om hun job in een andere sector op te geven en de overstap maken naar een zorginstelling. En dat gebeurt steeds vaker, blijkt uit de analyse van Acerta. Procentueel beginnen steeds meer 35-plussers aan een nieuwe job in de zorg. In de leeftijdscategorieën 36-45 jaar en 46-55 jaar steeg het aantal instromers het afgelopen jaar met iets meer dan 8 procent. Bij de 56-65-jarigen zelfs met 55,8%, al gaat dit wel om beduidend lagere absolute aantallen. De keerzijde van de medaille: het percentage jongeren en pas afgestudeerden dat aan een nieuwe job in de zorg begon, nam vorig jaar af. Met 16,9% bij de -25-jarigen en met 5,9% bij de 26-35-jarigen.

De 26-35-jarigen vertegenwoordigen met 33% van het totaal aantal instromers wel nog steeds de grootste groep, gevolgd door de 36-45-jarigen (23,3%) en de -25-jarigen (19,4%). Die laatste groep tekende de laatste vijf jaar wel een daling van bijna een kwart op.

Zij-instromers trekken gemiddelde leeftijd van nieuwkomers in de zorg op

Een gevolg van de toename van zij-instromers is dat de gemiddelde leeftijd van nieuwe werknemers in de zorg opvallend snel stijgt. De laatste vijf jaar ging die van 37 naar 39,5 jaar. Acerta ziet ook nog andere mogelijke verklaringen voor de veroudering van instromers in de zorg.

Ellen Van Grunderbeek, juridische experte van Acerta Consult: “De verlenging van de bacheloropleiding voor verpleegkundigen verhoogt automatisch de leeftijd van afstuderen. Dat wordt mogelijks nog versterkt door de trend dat meer studenten langer doen over hun volledige opleidingstraject. Maar de belangrijkste oorzaak: het aandeel zij-instromers, die de facto ouder zijn, neemt toe. Dat komt onder andere door de coronacrisis die mensen deed nadenken over de verdere loopbaan, maar is ook de verdienste van de overheid én de zorgsector zelf. De overheid heeft bijkomende financiële stimulansen in het leven geroepen, waaronder een aantrekkelijkere verloning (het IFIC-loonmodel, versterking van de eindejaarspremie in de federale zorgsectoren …), én drempelverlagende maatregelen om in de zorg aan de slag te gaan. Bijvoorbeeld door het mogelijk te maken om een opleiding te volgen én tegelijkertijd al te beginnen werken.We verwachten wel dat de komende jaren weer meer pas afgestudeerden zullen instromen in de zorg. Cijfers geven immers aan dat de inschrijvingen in zorgopleidingen stijgen.”

Instroom mannen op hoogste peil in vijf jaar

De brede aandacht voor een job in de zorg is mogelijks ook de oorzaak van nog een andere opmerkelijke evolutie. Het aandeel mannen dat instroomt in de zorg staat op het hoogste peil in vijf jaar tijd. Eind 2022 was 16,5% van de instromers een man, tegenover 83,5% vrouwen. Dat is 8,16% meer dan in 2021.

Arbeidskrapte blijft nijpend

Ellen Van Grunderbeek: “Verpleegkundige blijft in Vlaanderen hét knelpuntberoep nummer 1. Ondanks de ​ verschillende inspanningen die hun vruchten afwerpen, blijft de arbeidskrapte in de zorgsector groot. Waarom zouden we mensen uit krimpsectoren – denk aan: kappers, winkelbedienden … – niet meer warm kunnen maken om over te stappen naar een sector die almaar aan belang blijft wint? Waarom het statuut van medewerkers in de zorg niet nog aantrekkelijker maken? Dat laatste hoeft zich trouwens niet te beperken tot het financiële en het praktische plaatje. Inzetten op autonomie van werknemers, betrokkenheid en het ontwikkelen van competenties werkt ook in andere sectoren. Werkgevers die daarop inzetten kunnen nóg meer mensen motiveren om aan de slag te gaan in de zorg.”

Ten slotte tonen de cijfers van Acerta ook nog dat de overgrote meerderheid van de instromers in de zorg Belg is: 95,81%. Van de niet-Belgen zijn de Nederlanders en Fransen het beste vertegenwoordigd.

Bron: de verzamelde gegevens zijn gebaseerd op de werkelijke gegevens van een set van 260.000 werknemers in dienst bij meer dan 40.000 werkgevers uit de private sector, waartoe zowel kmo’s als grote ondernemingen behoren. ​