Ruim 1 op de 3 zelfstandigen (36%) neemt niet langer dan een week vakantie. Zij kunnen zich een langere periode zonder inkomen en de kost van de reis niet veroorloven. En als de zelfstandige toch op reis gaat, blijft meer dan 6 op de 10 bereikbaar, waardoor het vakantiegevoel weg is. Starters waken beter over vakantie dan anciens.

Op de vraag wat voor hen echt vakantie is, antwoordt 72% van de zelfstandigen: een verblijf in het buitenland. Even echt weg zijn, letterlijk en figuurlijk. Bereikbaar blijven of thuis vakantie nemen, doet af aan een echt vakantiegevoel.

Maakte de zelfstandige in 2018 die gewenste reis naar het buitenland? 71% trok er inderdaad op uit. Anderzijds zegt 67% tijdens de vakantie bereikbaar te zijn gebleven, waardoor de vakantie toch weer niet echt vakantie was.

Vakanties zijn eerder kort en zeldzaam

Elk jaar twee weken relaxen in Spanje, Turkije of waar dan ook, is voor de meeste zelfstandigen niet de realiteit. 36% van hen geraakt niet elk jaar aan een vakantie van meer dan een week. Eén op drie neemt niet jaarlijks een volle week na elkaar. Enkele keren per jaar een dag of twee, drie, dat lukt de meesten – drie vierden van de zelfstandigen – wel. Ongeveer de helft van de zelfstandigen neemt daar genoegen mee. De andere helft zou liever wat meer vakantie nemen.

Els Schellens, Director Operations Starters en Zelfstandigen: “Elke sector botst op zijn hindernissen om vakantie te nemen. Eén sector steekt er in de negatieve zin bovenuit: de land- en tuinbouw. Zij komen het minst aan vakantie toe. Elke vakantie van meer dan een dag, ligt moeilijk. 45% van de land- en tuinbouwers komt nooit aan een week, 72,5% neemt nooit langer dan 7 dagen.”

Vakantie is duur: geen inkomen én reiskosten bovendien

Vakantie heeft niet alleen impact op de klanten, het heeft ook impact op het inkomen. Vakantie betekent voor veel zelfstandigen: geen inkomen, al helemaal geen vakantiegeld zoals werknemers dat kennen en de kost van de eventuele reis komt daar ook nog eens bovenop. Zelfstandigen die geen vakantie nemen noemen budget dan ook als belangrijkste reden.

De zelfstandige heeft heel wat overwegingen te maken voor hij/zij op vakantie gaat (of niet). Toch hebben zelfstandigen, net als iedereen, af en toe vakantie nodig, om tijd door te brengen met familie en vrienden, om de batterijen op te laden. Els Schellens: “Vakantie is ook voor zelfstandigen een periode van ontstressen, van uitrusten. Ook zij hebben vakantie nodig, o.a. voor de eigen gezondheid en om nieuwe inspiratie op te doen – reculer pour mieux sauter. We zien dat de zelfstandigen die in 2018 nog starters waren, er eigenlijk het beste over waken dat ze wel degelijk ook vakantie inplannen. De anciens – wie in 2018 al meer dan 10 jaar actief was – zijn blijkbaar minder goed in prioriteit geven aan vakantie.”

Communiceren als het moet …

Zelfstandigen houden voor hun vakantieplannen, die eigenlijk al vrij schaars zijn, ook nog eens rekening met anderen: met piekperiodes, schoolvakanties … ze mikken op de minste impact op hun klanten. Dat zelfstandigen hun vakantie zo ongemerkt mogelijk proberen te laten passeren, blijkt ook uit hun communicatie.16% communiceert NIET over vakantie, 48% doet dat mondeling, wat we kunnen interpreteren als: ze communiceren erover als het nodig is. Els Schellens: “Vrije beroepen kunnen hun vakantieperiode als het ware verdoezelen: artsen nemen voor die periode geen afspraken aan, architecten beantwoorden in die periode toch mails, enz.” Voor winkels is de situatie anders, als zij sluiten, moeten ze dat wel communiceren. Blijkbaar gebruiken ze daarvoor ook de nieuwere kanalen: e-mail, sociale media, de website.

… doordoen als het kan

Vakantie houdt voor de zelfstandige risico’s in. Wellicht gaan de klanten elders? En keren ze na de vakantie dan wel terug? Daarom proberen zelfstandigen als het even kan de activiteit te laten doorgaan, bv. via medewerkers, door zelf collega’s in te schakelen, of door dan toch maar zelf de zaken te blijven opvolgen. Els Schellens: “Het opvangen van de vakantieperiode is niet in elke sector op dezelfde manier haalbaar. Een arts kan zich bijvoorbeeld enkel maar door artsen laten vervangen, terwijl een landbouwer ook op familie en vrienden een beroep kan doen. Voor een architect of advocaat is het dan weer makkelijker om vanop vakantie zaken op te volgen, voor een horeca-uitbater is het evident niet doenbaar om klanten te blijven bedienen. De dienstensector, met veel experten, is de sector die er het vaakst voor kiest om de activiteit tijdens hun vakantie ‘on hold’ te zetten. En zo is vakantie voor elke zelfstandige een uitdaging met eigen bijzonderheden.”

Over de cijfers – De gegevens zijn het resultaat van een bevraging door ACERTA onder starters en zelfstandigen, gedaan in mei 2019. 621 starters en zelfstandigen namen eraan deel, waarvan 70% zelfstandigen waren zonder personeel.