Het langdurig ziekteverzuim van meer dan één jaar bij Belgische medewerkers van 55 jaar en ouder bedraagt 10%. Dat is ruim dubbel zo hoog als het gemiddelde over alle leeftijden heen van 4%. In de context van de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd en andere plannen van de nieuwe regering om in te grijpen in de pensioenen, wijst Attentia op het belang van maatregelen specifiek gericht op oudere medewerkers; zowel op het vlak van preventie als re-integratie.

Hoe ouder, hoe groter de kans langdurig ziek te vallen

Het percentage langdurig ziekteverzuim onder werknemers van 55 jaar en ouder is in 2024 weliswaar licht gedaald ten opzichte van 2023 – van 10,45% naar 10,29% – het blijft toch ver boven het gemiddelde liggen. Hoe ouder medewerkers worden, hoe groter de kans om voor lange tijd uit te vallen. Het langdurig ziekteverzuimpercentage ligt bij 55-plussers dubbel zo hoog als bij 45 – 54-jarigen (4,84%), vier keer zo hoog als bij 35 – 44-jarigen (2,74%) en zelfs tien keer zo hoog als bij 25 – 34-jarigen (1,11%). Bij de jongste generatie op de werkvloer komt langdurig ziekteverzuim amper voor (0,23%). ​

Opvallend is dat het binnen de groep van 55-plussers die langdurig ziek zijn, dubbel zo vaak om vrouwen als om mannen gaat: 15,87% ten opzichte van 7,50%. En waar er bij mannen sprake is van een lichte daling, is het langdurig ziekteverzuim bij vrouwen van 55 jaar of meer sinds 2021 sterk gestegen. ​

Nood aan flankerend beleid gericht op ouderen

Zo’n tien jaar geleden al besliste de regering om de wettelijke pensioenleeftijd geleidelijk te verhogen tot 67 jaar. Dit jaar vindt de eerste sprong plaats: van 65 naar 66 jaar. De huidige regering voorziet in haar regeerakkoord ook dat wie met vervroegd pensioen gaat, maar niet aan 35 loopbaanjaren komt, zijn pensioenbedrag zal zien dalen. Langdurige werkloosheid, SWT (brugpensioen) en landingsbanen – zogenaamde gelijkgestelde periodes – zullen bovendien slechts beperkt meegerekend worden voor de berekening van pensioenen.

Dr. Ella Haemers: “Werkgevers staan dus voor een uitdaging om medewerkers langer fit en gemotiveerd aan boord te houden. Als oudere collega’s uitvallen brengt dat immers niet alleen kosten met zich mee, voor de organisatie en de maatschappij, maar er verdwijnt ook waardevolle ervaring en expertise. Preventie is natuurlijk cruciaal, van ergonomische aanpassingen tot specifieke gezondheidsprogramma’s of opleidingen. Oudere medewerkers kunnen ook ingezet worden als ambassadeurs van de onderneming of mentor van jongere collega’s; wat zorgt voor kennisoverdracht maar ook een sterker gevoel van waardering. Daarnaast kunnen flexibele werkregelingen, zoals deeltijds werk of aangepaste taken, bijdragen aan een duurzamere inzetbaarheid. Tot slot zou ik werkgevers ook willen oproepen om oudere medewerkers die ziek uitvallen niet los te laten, maar te blijven inzetten op communicatie en een aangepaste re-integratie.” ​

Combinatie van werk en zorgtaken zorgt voor extra belasting

De sterke stijging van langdurig ziekteverzuim onder oudere, vooral vrouwelijke medewerkers kan worden verklaard door een combinatie van factoren, zegt Dr. Ella Haemers, arbeidsarts en verzuimexpert bij Attentia: ​“Fysieke belasting speelt een grote rol, omdat oudere medewerkers vaker te maken hebben met chronische gezondheidsproblemen, musculoskeletale klachten en andere leeftijdsgebonden aandoeningen. Daarnaast kunnen psychosociale factoren, zoals werkdruk en stress door een combinatie van werk en zorgtaken, bijdragen aan langdurige uitval. Vooral bij vrouwen boven de 55 jaar kan een toenemende zorglast, bijvoorbeeld voor kleinkinderen of oudere familieleden, een extra belasting vormen. Daarnaast spelen organisatorische en technologische veranderingen een rol. Werkprocessen worden steeds vaker gedigitaliseerd, en niet alle oudere werknemers kunnen zich hier even gemakkelijk aan aanpassen. Dit kan leiden tot een verhoogde mentale belasting en onzekerheid over de eigen positie op de arbeidsmarkt.”

Bron: Attentia – de cijfers in deze analyse zijn gebaseerd op gegevens geregistreerd door medewerkers van bedrijven in de Belgische privésector. Voor 2024 telde de steekproef 174 werkgevers en 116.254 werknemers. Het percentage afwezigheid door ziekte wordt afgewogen ten opzichte van het totale aantal presteerbare uren.