Onze maatschappij hecht steeds meer belang aan mentaal en fysiek welzijn, ook op het werk. Dat brengt bepaalde verwachtingen mee van werknemers tegenover hun werkgever. Uit onderzoek* van IDEWE, – de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk – VUB en KU Leuven blijkt onder meer dat slechts 38 procent van de werknemers vindt dat de belofte ‘aandacht voor mentaal welzijn’ wordt nagekomen. Dergelijke kloof tussen verwachting en invulling kan leiden tot ontevredenheid en een verminderde productiviteit op de werkvloer, en om ze te dichten deelt IDEWE concrete tips voor werkgever en -nemer.

Uit het onderzoek blijkt dat 70 procent van de bevraagde Belgische werknemers ‘waarde hechten aan hun mentaal welzijn’ ervaart als een expliciete of impliciete belofte van de werkgever. Echter, slechts een derde (38%) van hen ziet deze belofte enigszins tot zeer sterk waargemaakt. Een soortgelijke kloof is te zien op het gebied van fysiek welzijn: 52% ervaart waarde hechten aan de fysieke gezondheid van werknemers als een belofte van de organisatie, maar slechts 31% vindt dat hun werkgever hier ten minste enigszins waarde aan hecht.

“Wanneer werkgevers beloftes doen, wekken ze logischerwijs bepaalde verwachtingen bij werknemers,” zegt Sofie Vandenbroeck, Verantwoordelijke Kennis Informatie en Research bij IDEWE. “Belangrijk is ook dat werkgevers beseffen dat het niet enkel gaat om expliciet gecommuniceerde beloftes – werknemers kunnen die beloftes ook impliciet hebben geïnterpreteerd uit situaties of beslissingen in de organisatie. Vooral bij die impliciete beloftes bestaat het risico dat de werkgever ze niet op de radar heeft en ze dus niet of slechts gedeeltelijk waarmaakt. Als die kloof tussen verwachting en realiteit te groot wordt, kan dat leiden tot frustraties, verminderde motivatie en in vergevorderde fases tot een verhoogde kans op uitval.”

Work-life balans en mentale gezondheid

Het onderzoek wijst ook op andere discrepanties zoals het bevorderen van work-life balans en mentale gezondheid. Terwijl 56% van de bevraagde werknemers aangeeft dat hun werkgever een goede balans tussen werk en privé beloofde, ziet slechts 36% dit ook gebeuren in de praktijk. Wat betreft het geven van toegang tot diensten ter ondersteuning van de mentale gezondheid, ziet 52% dit als een belofte van hun organisatie en slechts 34% ervaart dit ook in de realiteit.

“Wat vooral als zorgwekkend uit ons onderzoek kwam, is dat slechts 35% van de werknemers het als een belofte van hun bedrijf beschouwt om stress en burn-out te detecteren, en dat nog minder mensen (22%) dit ook in de praktijk ervaart. Dat is opvallend gezien het toenemende aantal werkgerelateerde burn-outgevallen en de sensibilisering die hier onder andere in de media rond gebeurt”, benadrukt Vandenbroeck.

De rol van leidinggevenden en de kwaliteit van relaties

De kwaliteit van de relatie tussen werknemer en diens leidinggevende speelt een cruciale rol in hoe werknemers de invulling van beloftes door hun organisatie ervaren. Uit het onderzoek blijkt dat werknemers met een goede relatie met hun leidinggevende minder vaak vinden dat de beloftes de ervaring overstijgen (25%) dan wanneer die band minder goed is (35%). De relatie tussen de leidinggevende en de werknemer, gekenmerkt door vertrouwen en wederzijds respect, blijkt dus een buffer te zijn tegen teleurstelling en het ervaren van niet-waargemaakte beloftes omtrent welzijn door de organisatie.

Concreet beleid

“Het feit dat zoveel werknemers een discrepantie ervaren tussen bepaalde beloftes inzake welzijn en de effectieve invulling ervan, zou elk bedrijf moeten aanzetten tot reflectie. Door deze beloftes op te nemen in een welzijnsbeleid, ontstaat er duidelijkheid en een solide basis om op terug te vallen. Dit voorkomt niet alleen teleurstelling bij werknemers, maar zorgt er ook voor dat impliciete verwachtingen ook expliciet, en dus duidelijk, worden.”

IDEWE deelt naar aanleiding van dit onderzoek enkele behapbare tips voor werkgevers:

• Bied flexibele werkregelingen aan, zoals thuiswerken en flexibele werkuren, om een betere balans tussen werk en privéleven te ondersteunen.
• Stimuleer fysieke gezondheid door sportactiviteiten, gezonde voeding en ergonomische werkplekken te faciliteren.
• Ondersteun mentale gezondheid door toegang te bieden tot psychologische hulp, stressmanagementtrainingen en een open communicatiecultuur.
• Erken de inzet van werknemers door prestaties te belonen.
• Investeer in training en educatie, inclusief het trainen van leidinggevenden in het herkennen van burn-out en het aanbieden van professionele ontwikkelingsmogelijkheden.

Bron: onderzoek van IDEWE, VUB en KU Leuven uitgevoerd in 2024 bij 971 Belgische werknemers. De resultaten in dit bericht zijn gebaseerd op gegevens verzameld tussen 19 en 23 maart 2024. De cijfers zijn niet volledig representatief voor de Belgische populatie werknemers, maar ze hebben wel een signaalfunctie en laten toe om verbanden tussen factoren te onderzoeken. Deze studie is een officiële samenwerking tussen IDEWE, VUB en KU Leuven. Prof. Tim Vantilborgh (VUB) en Prof. Tinne Vander Elst (IDEWE, Tilburg University) stelden de vragenlijst op en voerden de statistische analyses uit. Tot het team van onderzoekers behoren ook Sofie Vandenbroeck & Lode Godderis (IDEWE, KU Leuven).