Hoe voelt de Belg zich in zijn werkomgeving? Kunnen we vrijuit ons humeur tonen en opkomen voor onze mening? Meer dan 8 Belgen op 10 zeggen van wel, maar zetten hier ook meteen een grote ‘maar’ bij. Want op de meeste plaatsen kan bijvoorbeeld niemand nog zichzelf zijn als de baas in de buurt is en 60% kijkt toch altijd goed uit met de manier waarop ze iets zeggen. Daar zou echter verandering in kunnen komen, want bijna de helft voorziet een toekomst zonder ‘professionele filter’.

81,8% van de Belgen heeft het gevoel zichzelf te kunnen zijn op het werk. Van de Belgen die zich geaccepteerd voelen op het werk is 53,3% gemotiveerd zich extra in te zetten. Hoewel we aangeven onszelf te kunnen zijn, duiken er ook een hele reeks beperkingen op. Zo is voor bijna zes op de tien Belgen professionaliteit belangrijker dan persoonlijk comfort en vindt bijna 65% het perfect acceptabel dat hun bedrijf gedragscodes oplegt.

Meer dan de helft van de Belgen vindt dat niemand zichzelf kan zijn als de baas in de buurt is. Bijna de helft van de Belgen (46,9%) denkt dat we zullen evolueren naar een maatschappij waar niemand het nog zal accepteren zich anders voor te moeten doen.

Positieve effecten, maar ook keerzijde

‘Jezelf zijn op het werk’ betekent voor 45,5% van de Belgen vooral flexibiliteit wat betreft het indelen van de werkdag, gaande van het plannen van afspraken over het nemen van pauzes tot werken wanneer we inspiratie hebben. Verder wordt ‘jezelf zijn’ ook geassocieerd met het uiten van ons humeur (34,2%) – of dat nu positief of negatief is – en onze mening (25,5%) – zonder er al te veel doekjes om te winden.

De overgrote meerderheid van de Belgen (86,9%) vindt het positief om zichzelf te kunnen zijn op het werk en ziet dan ook heel wat voordelen. Degenen die effectief zichzelf kunnen zijn in hun job, hebben meer plezier op het werk (39,3%). Zij zien dat ook vertaald in betere resultaten (36,4%). Ongeveer een derde voelt ook zijn creativiteit de hoogte in schieten.

Al is er ook een keerzijde aan de medaille. Zo denkt een derde dat hetgeen ze met hun collega’s of baas delen ook tegen hen gebruikt kan worden en ziet een vijfde de kans toenemen dat de collega’s gaan roddelen.

Evi Baeten, Marketing & Communication Manager bij ASAP.be: “In onze business staan wij uiteraard dagdagelijks in contact met zowel kandidaten als bedrijven. De ervaring heeft ons geleerd hoe belangrijk het is om de echte persoonlijkheid van een potentiële medewerker te ontdekken. Wij investeren dan ook heel wat tijd en moeite om uit te zoeken wat de drijfveren en de talenten van onze kandidaten precies zijn. En dat rendeert, want enkel zo kunnen we een werkplaats vinden die perfect bij hen past en waar ze zich goed voelen, met als eindresultaat een positieve werkervaring.”

Helemaal jezelf – of toch niet?

De overgrote meerderheid van de Belgen (81,8%) geeft aan zichzelf te kunnen zijn op het werk. De Vlaming voelt zich duidelijk wat comfortabeler op het werk dan de Waal met 86% tegenover 76%. Al zijn hier ook wel duidelijke grenzen aan. Zo primeert professionaliteit op persoonlijk comfort voor 58,4% van de Belgen. 6 op 10 geeft ook aan zijn mening op het werk steeds op een diplomatische manier te verwoorden. Meer dan 60% van de Belgen vindt het belangrijk om wat persoonlijkheid te tonen, maar dat je evenwel ook best een aantal dingen voor jezelf houdt. 46% praat over koetjes en kalfjes op het werk, maar vermijdt de meer diepgaande, persoonlijke onderwerpen. Vrouwelijke medewerkers zijn wat meer geneigd om belangrijke dingen uit hun privéleven op het werk te delen dan hun mannelijke collega’s (M: 36%, V: 48%).

We vinden ook dat onze werkgever het recht heeft om een aantal spelregels te bepalen. Zo kan bijna 65% zich er perfect in vinden dat hun bedrijf bepaalde gedrags- en kledingcodes oplegt. Meer dan de helft van de Belgen (53%) past hun persoonlijke kledingstijl dan ook aan om naar het werk te gaan. Ongeveer een vierde van de mannen geeft aan dat ze een kleerkast hebben met casual kleding en eentje met formelere kleding voor het werk, ten opzichte van 16% van de vrouwen. Toch weigert ook 17,5% van de Belgen enige concessie te doen op hun stijlkeuze.

De professionele filter

Bijna 1 op de 5 Belgen geeft echter ook aan niet het gevoel te hebben echt zichzelf te kunnen zijn op het werk. En meer dan 40% vindt het ook absoluut normaal zich op het werk anders voor te doen. De redenen daarvoor zijn divers. 38,7% van die mensen vindt het niet gepast om zomaar alles te delen op het werk en 33% heeft simpelweg geen interesse om baas en collega’s inzicht te geven in hun leven. Anderzijds is er ook een aanzienlijke groep mensen (36,3%) die het niet comfortabel vindt om zichzelf open te stellen in de werkomgeving omdat die zich daar niet toe leent.

En zo’n professionele filter lijkt ook vooral de rem te zetten op creativiteit en innovatie. De mensen die niet zichzelf kunnen zijn, houden dikwijls hun ideeën voor zichzelf. Zo geeft 1 op 5 aan dat ze hun inzichten rond mogelijke verbeteringen niet in de groep durven te gooien en net geen 20% durft zijn creatieve ideeën niet te uiten.

VUB-professor Elke Van Hoof: “Uit de onderzoeksresultaten zien we opnieuw bevestigd dat autonomie en authenticiteit – het gevoel zelf te kunnen beslissen hoe we een taak tot een goed einde brengen, maar dus ook hoe we ons presenteren wanneer we die taak uitvoeren – belangrijk zijn en blijven voor onze werknemers. Autonomie wordt naast zingeving en betrokkenheid nog altijd beschouwd als een magisch ingrediënt voor meer werkplezier voor medewerkers én voor een betere ROI voor bedrijven. Willen we kunnen floreren op de werkvloer, dan is blijvend inzetten op deze aspecten van onschatbare waarde. Communicatie staat hierin centraal. We willen kunnen aangeven wie we zijn op het werk en dat houdt ook in dat we kunnen zeggen wat niet goed gaat. Een open feedbackcultuur creëren zal dat gevoel van “belonging” nog verder faciliteren en uiteindelijk de creativiteit en productiviteit ten goede komen.”

En de baas?

Weinig verrassend is dat de overgrote meerderheid (82,7%) vindt dat de bedrijfscultuur bepalend is voor de authenticiteit van het gedrag van de medewerkers. Maar hoe zit het nu met de invloed van de baas? En hoe authentiek is zijn of haar leiderschapsstijl? Meer dan de helft van de Belgen (52,5%) geeft aan dat niemand zichzelf kan zijn als de baas in de buurt is. Vooral de Waalse werknemer ervaart dit zo (65%). 17% van de Belgen wikt en weegt zijn woorden als de baas in de buurt is. 1 op 3 Belgen denkt ook dat de chef het niet apprecieert als je teveel van jezelf laat zien. Dit idee leeft een stuk meer bij de medewerkers van 35 tot 54 jaar (40%) dan bij de jongere generatie (18-34: 25%).

Als het op het gedrag van de baas zelf aankomt, vindt bijna 40% van de Belgen het niet aanvaardbaar dat ook die ook wel eens in zijn persoonlijke kaarten laat kijken.

Zonder de aanwezigheid van de baas zijn de zaken anders. 9 op de 10 Belgen vinden dat collega’s onder mekaar zichzelf moeten kunnen zijn. Meer nog, 75% kan er niet tegen wanneer collega’s zich anders voordoen op het werk.

VUB-professor Elke Van Hoof: “De resultaten rond de beleving van medewerkers naar leidinggevenden toe zijn treffend voor de uitdagingen waar werkgevers mee geconfronteerd worden. Bijna 4 op 10 Belgen vindt dat de manager niet zichzelf mag zijn! En de meerderheid van de medewerkers gaat zich anders gedragen in het bijzijn van de leidinggevenden. Dit in een tijd waarin we de leidinggevenden steeds meer als sleutelfiguur zien voor werkplezier… Hoe kunnen leidinggevenden tijdig ingrijpen wanneer iemand langzaam maar zeker zijn werkplezier verliest maar dat niet uit in het bijzijn van deze leidinggevenden? Hierin hebben zowel leidinggevenden als medewerkers begeleiding nodig.”

Een filter-loze toekomst?

1 op de 8 Belgen (13%) zegt momenteel te overwegen om van job te veranderen om meer zichzelf te kunnen zijn. Van de medewerkers die zeggen dat ze vandaag niet zichzelf kunnen zijn op het werk, overweegt maar liefst 30% een jobswitch.

De jongere medewerkers zien vooral de voordelen van authenticiteit op de werkvloer (≤34: 93%, 35-54: 84%, 55+: 84%) en zullen hiermee een duidelijke stempel drukken op de bedrijfscultuur van morgen. Bijna de helft van de Belgen (46,9%) denkt dan ook dat we zullen evolueren naar een maatschappij waar niemand het nog zal accepteren zichzelf te anders te moeten voordoen.

Evi Baeten, Marketing & Communication Manager bij ASAP.be: “In de consumentenmaatschappij zien we vandaag een ‘back to basics’-beweging waar alles puur en authentiek moet zijn. Wij geloven dat deze trend zich ook zal manifesteren op de arbeidsmarkt. Zeker nu de jongere doelgroepen een steeds groter deel gaan uitmaken van de beroepsbevolking. Zij willen geaccepteerd en gewaardeerd worden voor wie ze écht zijn. Daarin ligt voor een groot stuk hun motivatie. De ‘innovatie’ op de arbeidsmarkt ligt dus in de terugkeer naar het authentieke en daarop zetten we bij ASAP.be vandaag al volop in.”

VUB-professor Elke Van Hoof: “We zitten duidelijk in een overgangsfase gaande van sturende organisaties naar ecosystemen die wendbaar zijn naar de klant maar ook een community bouwen naar de medewerkers. Meer en meer bedrijven herdefiniëren hun aanbod voor hun medewerkers als antwoord op de schaarste van talent op de arbeidsmarkt. En we doen dit steeds meer in dialoog. Onder druk van de jongere generaties, die andere aspiraties hebben en een duidelijke stem. De jongere generaties kiezen steeds meer voor een organisatie met een visie, niet op winst maar op werkplezier.”

Bron: ASAP.be – Onafhankelijke online bevraging door onderzoeksbureau ivox bij 1000 Belgen