De digitalisering van onze maatschappij is een feit. Deze ontwikkeling is de voorbije jaren nog versneld door de pandemie. Deze digitale transformatie heeft gevolgen voor de toegang tot essentiële diensten en voor de rechten van de meest kwetsbaren die dit opgelegde tempo niet kunnen bijhouden. Unia heeft deze transformatie geanalyseerd in het licht van de antidiscriminatiewetgeving. Samen met het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting publiceerde Unia een advies met aanbevelingen om het wettelijk kader te verbeteren.

Alles digitaal

Bankverrichtingen doen of een online afspraak maken met een arts, een treinticket kopen op een digitale terminal, een elektronisch document aanvragen bij de gemeente, online solliciteren, betalen met je telefoon, bankapp of zelfs je bankkaart… Het lijken alledaagse handelingen, maar voor heel wat mensen wordt het een echt hindernissenparcours of is het gewoon onmogelijk omdat ze geen internettoegang of digitale toestellen hebben.

Extra moeilijk voor kwetsbare groepen

De analyse van Unia en het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting toont aan dat mensen die het sociaaleconomisch (inkomensniveau) of cultureel (opleidingsniveau) moeilijk hebben, de eerste slachtoffers zijn. Denk bijvoorbeeld aan mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, ouderen of personen met een handicap.

Sinds 2019 kreeg Unia maar een honderdtal meldingen rond die ‘digitale kloof’. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn. Mogelijk zien de slachtoffers de situatie niet als discriminerend omdat ze het begrip niet (of onvoldoende) kennen of weten ze niet dat Unia hen kan helpen.

Op basis van de resultaten van de analyse deed Unia een aantal aanbevelingen om te waarschuwen voor de potentiële discriminatie van kwetsbare groepen.

“In een tijd waarin publieke en privé-actoren volledige vrijheid lijken te hebben als ze digitale tools en procedures ontwerpen, pleit Unia voor een verbetering van het wettelijk kader door de Belgische antidiscriminatiewetgeving te uniformiseren. Wij vragen met name om het criterium ‘sociale positie’ in de wet op te nemen om vooral die meest kwetsbare personen te beschermen”, stelt Els Keytsman, directeur van Unia. “De digitalisering van onze maatschappij is een onomkeerbaar proces dat gunstig kan zijn zolang het duidelijk is en er corrigerende maatregelen zijn om eventuele negatieve effecten te compenseren voor groepen die minder goed zijn uitgerust.”

Unia en het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting vragen om wettelijk te garanderen dat alle publieke en particuliere diensten op verschillende manieren toegankelijk zijn, niet uitsluitend digitaal en zonder dat dit extra kosten meebrengt voor de gebruiker. Daarnaast moeten kwetsbare groepen sneller digitale hulpmiddelen en internettoegang krijgen en op ondersteuning kunnen rekenen om hun digitale vaardigheden te ontwikkelen. Een systeem dat goed is voor de meest kwetsbare groepen uit onze maatschappij, zal immers ook goed zijn voor de hele maatschappij.

Bron: Unia