De toekomst van HR ligt in communicatie… Maar teams ervan overtuigen dat we de juiste beslissingen nemen is een dagelijkse uitdaging voor alle managers… Je moet de juiste argumenten ontwikkelen, maar je moet ook de vragen beantwoorden. Het probleem is dat de kunst van de retoriek aan het uitsterven is. Het is ingewikkeld geworden om met onze collega’s te debatteren.
Wanneer mensen niet overtuigd zijn van onze schitterende ideeën en de relevantie van onze initiatieven, zeggen ze niet langer tegen ons: “Ik ben het niet met je eens. Wat ze tegenwoordig tegen ons zeggen is “Wat je zegt is niet waar”. Met andere woorden: “je bent een leugenaar”! Hoe reageren?

Het is moeilijk om te horen… Het is ook moeilijk om te accepteren dat je op deze manier wordt uitgedaagd. De weerstand die we ondervinden is niet ideologisch. Het gaat rechtstreeks naar geloofwaardigheid en integriteit. Onaangenaam en… eigenlijk onaanvaardbaar.

Horizons gesloten door de kracht van algoritmen

Hoe zijn we hier beland? Sociale netwerken, wordt ons verteld, zijn de schuldige… Ze verbinden ons alleen met groepen en individuen die onze interesses delen en die, op het eerste gezicht, op één lijn liggen met onze overtuigingen. Het vreemde gevoel dat we hierdoor krijgen is dat we midden in een echokamer zitten waaruit we niet kunnen ontsnappen, omdat de algoritmes ervoor zorgen dat onze informatieconsumptie in lijn is met wat ons samenbrengt. Pas echter op dat je er niet te lang blijft. Een langdurig verblijf in een echokamer kan op middellange termijn leiden tot doofheid of waanzin.

Het onmiddellijke en meer zekere gevolg is dat de confrontatie met andere profielen en andere denkwijzen destabiliserend werkt. Elke keer dat we de cocon van onze vrienden verlaten, zowel echte als virtuele, wordt communicatie een beproeving. Confrontatie ligt op de loer, mijn standpunten worden geradicaliseerd en standpunten zijn bijna onmogelijk met elkaar te verzoenen. Toch is de moeite die het kost om uit onze eigen gedachtebubbel te stappen levensreddend. Het dwingt ons om andere referenties te begrijpen en te integreren, de conditio sine qua non voor communicatie.

Vermijd bla, bla, bla en alle risico’s die dat met zich meebrengt…

Praat, leg uit, communiceer, maar niet te veel! Soms is het beter om te zwijgen, vooral als het duidelijk is dat communicatie onmogelijk is. Een van de gevaren van een voluntaristische benadering van communicatie is dat je koste wat kost ruimte wilt innemen. Dit is niet altijd de juiste strategie.

Velen van ons klagen over al het lawaai om ons heen. Iedereen heeft het recht om een mening te hebben… en om die te delen. Maar er zijn momenten waarop toespraken en argumenten weinig nut hebben. Ook onze oren lijden aan het uitputtingssyndroom. Waarom zouden we ze niet af en toe wat rust gunnen?

Natuurlijk draait succes in People Management voor een groot deel om woorden. De woorden die we zeggen en de woorden die we schrijven, natuurlijk. Het hangt evenzeer af van ons vermogen om te luisteren en ze te begrijpen. Laten we dus leren herkennen wanneer stilte de beste optie is.

Hoe zit het met ons vermogen om te leven met meningsverschillen?

Ondanks alle goede wil in de wereld blijven er soms tegenstellingen bestaan. De vraag die we dan moeten beantwoorden is: kunnen we samen leven en werken met meningsverschillen en zelfs conflicten?
Goede wil is niet genoeg. In ieder geval lost het veel problemen niet op, te beginnen met principiële tegenstellingen en onwaarheden.

Als het onmogelijk is om ons publiek te overtuigen, moeten we leren om te behouden wat essentieel is, namelijk ons vermogen om vooruitgang te boeken waar dat nog mogelijk is, en de tijd nemen om de voorwaarden voor toekomstige dialoog te scheppen. Soms blijft dit wishful thinking. En van tijd tot tijd kunnen gebeurtenissen misvattingen rechtzetten en ons weer bij elkaar brengen.
In de tussentijd moeten we elkaar respecteren ondanks tegenstellingen en, in sommige gevallen, persoonlijke aanvallen en beledigingen. Een echte inspanning. Een groot teken van individuele en collectieve intelligentie, zonder twijfel.

Uit je eigen bubbel stappen, voorrang geven aan stilte en luisteren, conflicten beheren… Het gaat hier niet langer om het aanleren van goede communicatiepraktijken, het is een apostolaat!
In de huidige omgeving is het vereiste niveau van geduld en pedagogie ongekend. Als we dit kunnen ondersteunen met creativiteit – het soort creativiteit dat de aandacht van mensen trekt en iets anders biedt dan alledaagse ideeën om het leven in een bedrijf te verlevendigen – wordt de kunst van communicatie een zeer effectief hulpmiddel om onze collega’s tot in het oneindige en verder te brengen. Laat maar horen.

Jean-Paul Erhard