Leiderschap is een zoektocht… Een eenzame en sociale reis. Een diepgewortelde behoefte aan erkenning. Een onzekere reis ook, bezaaid met glorieuze overwinningen en trieste mislukkingen. Wat zijn vandaag de juiste motivaties om het kostuum van leider en manager aan te trekken? Want eerlijk gezegd moet je over solide overtuigingen beschikken – en over een flinke portie zelfvertrouwen, vaak gelijkgesteld aan arrogantie – om de verwijten en klachten van de wachtenden aan te kunnen. Dus laten we eens kijken welke mindset grote en kleine leiders nodig hebben om hun kansen op succes te vergroten?

Er zijn misschien wel evenveel modellen en redenen als er verschillende leiders zijn. En een oneindig aantal variabelen die van leiderschap een plezier of een straf maken. Het verlangen om invloed te hebben op de gang van zaken is echter gebaseerd op een diepgewortelde behoefte, die min of meer tot uitdrukking komt.
We zien drie vormen van ambitie die het verdienen om onderzocht te worden door iedereen die geïnteresseerd is in de kunst van het ‘leiden’. Waarom zouden we dit doen? Om te begrijpen wat ons drijft en dit oprecht te delen met degenen die hun vertrouwen in ons stellen.

Power, want de wereld heeft autoriteitsfiguren nodig!

Voor sommigen is het vanzelfsprekend dat hun kracht en/of intelligentie door de meerderheid wordt erkend. Ze vinden dat macht toebehoort aan een categorie individuen met superieure capaciteiten. Macht is tenslotte waar het allemaal om draait, in de zin dat er elke dag beslissingen moeten worden genomen.
In feite is er een heel deel van de samenleving dat roept om een terugkeer naar autoriteit (en logischerwijs is deze ‘beweging’ te vinden in onze organisaties), die de behoefte uitdrukt om een macht te identificeren die niet kan worden uitgedaagd. Maar er is ook – en gelukkig – een andere rand van de bevolking die gedijt op uitwisseling, dialoog en dialectiek… Deze opvatting van macht opgepompt door hormonen is zo oud als de heuvels. Maar degenen die dachten dat het definitief achterhaald was, hebben hun tijd gehad. Autocratische leiders hebben een nieuwe uitlaatklep gevonden in een maatschappij die zowel angstig als agressief is.

“Ik ben geen vrouw of man met macht, maar ik wil nuttig zijn.”

Aan de andere kant van het spectrum hebben we managers en leidinggevenden die hebben besloten te werken in het algemeen belang en de positieve impact die ze kunnen hebben op de samenleving, op welk niveau dan ook… Nobel. Hyper-respectabel. En ook een beetje pretentieus.
Dit is de zelfverklaarde bestemming van leiders die hun acties in een mondiale context plaatsen, in de overtuiging dat hun bijdrage het grootste aantal mensen ten goede moet komen. Vaak is dit valse bescheidenheid. Soms, zelden, is het een echte toewijding om het grootste aantal te dienen. Natuurlijk blijft handelen voor de gemeenschap een mooie ambitie, op voorwaarde dat we onszelf niet voorliegen en erkennen dat de aanpak ook beantwoordt aan een intieme behoefte om erkend te worden op een andere waardeschaal. Niets is echt ‘gratis’.

Mijn leven leiden als een beïnvloeder die ten dienste staat van mijn gemeenschap.

Je moet met je tijd meegaan! Achter de ’trendy’ woordenschat waartoe de term ‘invloed’ behoort, schuilt een meer solide waarheid. Beïnvloeders wijzen ons misschien de weg naar leiderschap dat is aangepast aan onze tijd. Dit ‘model’ is vandaag de dag dominant en stelt ons in staat om op lange termijn te werken, zonder te veel hooi op onze vork te nemen. Bovenal is het gericht op het creëren van een (vrije en vrijwillige) gemeenschap waarmee we voortdurend in gesprek kunnen zijn. Dit betekent ook dat we kunnen zwijgen als we niets te zeggen hebben, inclusief plannen om te ‘verdwijnen’ als de gemeenschap ons niet langer ‘nodig’ heeft.
Als we eenmaal voorbij de negatieve connotaties zijn die gepaard gaan met de term ‘influencer’ – die onhandig genoeg een vorm van manipulatie impliceert – kunnen we ons realiseren dat deze nieuwe status niet toevallig is ontstaan. Ons publiek – en bij uitbreiding onze medewerkers – eisen terecht hun keuzevrijheid op. Tegelijkertijd zijn ze voortdurend op zoek naar inspiratie.

Modern leiderschap, gebaseerd op invloed en ondersteund door maximale transparantie, kan aan deze twee verwachtingen voldoen. Het deelt zijn gedachten en soms zelfs zijn gevoelens. En het respecteert beslissingen van het tegendeel. Zonder te aarzelen om koers te zetten naar andere horizonten wanneer ze niet meer gehoord worden… Altijd beschikbaar en klaar om te gaan. Resoluut in beweging.

Jean-Paul ERHARD