Artikel 30 van de wet van 23 december 2005 betreffende het generatiepact sanctioneerde ondernemingen die behoren tot sectoren die onvoldoende opleidingsinspanningen leveren met een verhoging van de werkgeversbijdrage van 0,05 procent voor de financiering van het educatief verlof. Het Instituut voor Arbeidsrecht van de KULeuven wijst nu op een uitspraak van het Grondwettelijk Hof die stelt dat de regeling het proportionaliteitstoets niet doorstaat.

Er is sprake van onvoldoende opleidingsinspanningen wanneer de door de betrokken ondernemingen geleverde inspanningen globaal niet minstens 1,9 procent van de totale loonmassa van die ondernemingen bedragen. Een sector die onvoldoende opleidingsinspanningen realiseert, is dan “de sector waar, in het jaar waarop de meting van de globale inspanning van 1,9 procent […] betrekking heeft, geen collectieve arbeidsovereenkomst inzake bijkomende opleidingsinspanningen van kracht is die jaarlijks de inspanning met 0,1 procent verhoogt of die voorziet in een jaarlijkse toename van de participatiegraad aan vorming en opleiding met minstens 5 procent”.

Die regeling had echter een tegenstrijdig effect, omdat ze enerzijds ondernemingen die individueel wel voldoende opleidingsinspanningen leveren, maar behoren tot een sector die onvoldoende opleidingsinspanningen levert (en geen cao heeft afgesloten in dat verband), toch sanctioneerde, maar anderzijds ondernemingen die individueel onvoldoende opleidingsinspanningen leveren, maar tot een sector behoren die wel in orde is, niet met een bijdrageverhoging bestrafte. Met andere woorden: de maatregel zelf gold voor de sector, maar de ondernemingen riskeren de sanctie.

Omwille van dat effect, moest het Grondwettelijk Hof oordelen over de prejudiciële vraag of bedoelde regeling verenigbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. In zijn arrest van 23 oktober 2014 overweegt het Hof dat de wetgever een geoorloofd doel nastreeft (het verhogen van opleidingsinspanningen door ondernemingen) en dat het tevens tot diens appreciatiemarge behoort om een maatregel op te leggen aan de sector in plaats van aan de onderneming. Volgens het Hof doorstaat de regeling echter de proportionaliteitstoets niet. In verhouding tot het nagestreefde doel heeft het financiële sanctiemechanisme immers onevenredige gevolgen voor een onderneming die individueel wel voldoende opleidingsinspanningen heeft geleverd, maar toch wordt gesanctioneerd enkel en alleen omdat zij tot een sector behoort die niet voldoet.