Voor de Internationale Dag van de rechten van de vrouw maakt Actiris een balans op van hun positie op de arbeidsmarkt
Belangrijke rol voor vrouwen tijdens crisis. De eerste vaststelling die we vandaag absoluut moeten maken is dat vrouwen tijdens de afgelopen coronacrisis een bijzonder belangrijke rol gespeeld hebben. Niet alleen vormen ze de grote meerderheid van het zorg- en gezondheidspersoneel, maar ook in de verkoop of kinderopvang zijn ze met velen. Allemaal sectoren die moesten blijven draaien in crisistijden.

Ook in het evenwicht tussen werk- en privéleven zien we sterke verschillen tussen mannen en vrouwen. Zo zien we dat van alle personen die tussen maart 2020 en december 2021 ouderschapsverlof opnamen maar 28,7% mannen waren, en 71,3% vrouwen. Een duidelijk bewijs dat de geesten ook op privévlak nog kunnen evolueren.

Eenoudergezinnen

De problematiek van eenoudergezinnen is erg sterk aanwezig in Brussel. Een Brussels gezin op drie is een eenoudergezin, terwijl dat gemiddeld één op vier is in het hele land. In 80% van de gevallen zorgt de moeder alleen voor de kinderen. Alleen voor een gezin zorgen is vaak moeilijk te combineren met een zoektocht naar werk of bouwen aan een carrière.

Dat zien we duidelijk als we de tewerkstellingsgraad van alleenstaande Brusselse vrouwen van Belgische oorsprong erbij nemen. Die bedraagt 71%, terwijl getrouwde/samenwonende vrouwen met kinderen in 83% van de gevallen werken. Bij mannen is het niet anders: bij de alleenstaande vaders van Belgische origine werkt 78%. Hebben ze een partner, stijgt dat cijfer naar 88%. Nemen we vervolgens de alleenstaande vrouwen van buitenlandse (niet-EU-)origine erbij, maken de cijfers een opvallende duik. Hun tewerkstellingsgraad bedraagt maar 38%. Zijn ze afkomstig van een EU-land, stijgt het aandeel dat werkt tot 49%.

Meer algemeen kunnen we vaststellen dat vrouwen van buitenlandse origine, alleenstaande moeder of niet, maar half zo vaak aan het werk zijn als vrouwen van Belgische origine. Eind 2020 werkte van de eerste groep (niet-EU) 37,6%, van de tweede 71%.

Diploma en leeftijd

In het bezit zijn van een diploma is belangrijk, maar beschermt vrouwen van buitenlandse origine niet voldoende tegen armoede. Volgens cijfers van het Koning Boudewijnfonds werkt 31% van de beroepsactieve hooggeschoolde vrouwen met buitenlandse (niet-EU-)roots in slechte omstandigheden en voor een laag loon.

Bij een gelijk diploma vinden vrouwen gemiddeld minder makkelijk een job dan mannen. Maar er is ook positief nieuws: als we kijken naar de in 2018 bij Actiris ingeschreven werkzoekenden, valt het op dat jonge vrouwen (<30), van welke afkomst dan ook, als ze een hoger diploma (hogeschool of universitair diploma) bezitten, sneller een job vinden dan hun tegenhangers van het mannelijke geslacht. 72,3% vond een job, bij de mannen was dat 67,6%.
Zelfstandigen

Tot slot waren er in Brussel volgens de meest recente cijfers (2020) 2,5 keer meer mannen zelfstandige in hoofdberoep dan vrouwen (62.624 mannen en 23,236 vrouwen).

Het aantal vrouwen dat start als zelfstandige zit wel sterk in de lift. Ze zijn zelfs met 34,9% meer dan tien jaar geleden. In 2010 waren ze nog maar met 17.229, tien jaar later met 23.236.

Zelfstandige zijn staat voor emancipatie, voor discriminatie op de arbeidsmarkt achter je laten, vertelt Bernadette Lusakalalu Miezi: “Ik werd ontslagen als verpleegster omwille van discriminatie. Ik voelde me onrechtvaardig behandeld en diende klacht in voor discriminatie op de werkvloer. Maar justitie heeft nog altijd geen oordeel geveld. Het was enorm moeilijk voor mij, des te meer omdat mijn werkgever mijn werk wel op prijs stelde en me zelf zag als een van de oorzaken van een betere werksfeer en betere zorg voor de patiënten. Ik heb de knop omgedraaid en besloten om mijn eigen onderneming op te starten, die diensten aanbiedt in de zorgsector en culturele activiteiten, met focus op interculturele ontmoetignen. De aanmoedigingen die ik kreeg van mensen en organisaties die weten wat ik kan deden deugd. Ik nam ook deel aan workshops van ILES asbl en de antidiscriminatiedienst van Actiris. Ik ben hun heel erg dankbaar en voel me sterk en vastberaden om van mijn ondernemerschap een nieuw hoofdstuk te maken, met mooie vooruitzichten.”

Sectoren

Sommige sectoren worden gezien als “mannelijk”, anderen eerder als “vrouwelijk”. Zo zijn vrouwen veel talrijker aanwezig in de zorg of in de schoonmaaksector, maar met bijzonder weinig in de bouw, logistiek of bewaking.

Maar er bewegen absoluut dingen in de goede richting, dat kunnen we zien in de uitstroom naar werk na een opleiding. In 2017 en 2018 vonden mannen nog vaker dan vrouwen werk na het volgen van een opleiding. Dat verschil is kleiner geworden voor wie een opleiding afrondde in 2019. Er is nog een klein verschil zichtbaar bij de vrouwen die kort (minstens 1 dag) werkten, bij wie een maand of langer een job had, is er geen verschil meer tussen mannen en vrouwen. In dezelfde bemoedigende trend zien we dat de uitstroom naar werk erg hoog lag voor vrouwen in opleidingen waar ze traditioneel met veel geweest zijn (assistenten, boekhouding, onderwijs, enz.), maar ook bij technische en digitale opleidingen zoals webdeveloper of ontwikkelaar van mobiele applicaties. Dat zijn opleidingen waar ze nog altijd vaak in de minderheid zijn.

Bron: Actiris