1 op de 3 Belgische werknemers voelt zich slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag op het werk.  Grensoverschrijdend gedrag kan slaan op pesten, ongewenst seksueel gedrag, agressie en discriminatie. Vooral ongewenst seksueel gedrag kent op één jaar tijd een belangrijke stijging (+28%). Maar ook de pesterijen en agressie namen sterk toe (+14% en +13%). Dit blijkt uit het nieuwe onderzoek van HR-dienstverlener Securex bij 1.500 werknemers. Deze bevraging werd afgenomen vlak na de #MeToo-periode, en deze #MeToo heeft wellicht een impact op de perceptie van grensoverschrijdend gedrag.

32% van de Belgische werknemers geeft aan met een of meerdere vormen van grensoverschrijdend gedrag te worden geconfronteerd, een stijging van 11% op 1 jaar tijd. Meer dan een op vijf (21%) zegt last te hebben van agressie op de werkvloer, 17% geeft aan gepest te worden, 16% voelt zich gediscrimineerd en 5% voelt zich slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag. De stijging is vooral te wijten aan het feit dat meer mensen het gevoel hebben geconfronteerd te worden met ongewenst seksueel gedrag (+28%).

Eva Praet, Regiomanager Psychosociaal Team: “Ik schrijf dit ook altijd toe aan ‘het warme wieg-syndroom’. Vanaf de jaren 70 is er een generatie van mensen die geen grote maatschappelijke tegenslagen hebben gekend. Mensen staan vandaag veel meer op hun rechten en zullen zich niet zomaar neerleggen bij ‘hun lot’. Groeiende mondigheid gaat jammer genoeg niet altijd samen met een gepaste en respectvolle manier van reageren, met alle gevolgen van dien.”

Weinig formele klachten voor grensoverschrijdend gedrag

Heidi Verlinden, HR Research Expert: “Zich slachtoffer voelen van grensoverschrijdend gedrag betekent nog niet dat de werknemer hiervoor ook een verzoek tot psychosociale interventie indient bij zijn vertrouwenspersoon of preventie-adviseur.”

Minder dan 1 op 100 werknemers die zich slachtoffer voelen, dient een verzoek in bij zijn externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Slechts 13% van de verzoeken bij een externe dienst is of leidt tot een formeel verzoek. Dit zijn de verzoeken voor pesterijen, geweld en ongewenst seksueel gedrag op het werk opgeteld. Het aantal werknemers dat zegt zulk gedrag te ervaren, stijgt dubbel zo snel als het aantal werknemers dat hiervoor daadwerkelijk een verzoek indient bij de externe dienst. Er is dus een stijgende onvrede over relaties op het werk die zich niet volledig vertaalt in een stijgend aantal klachten over pesterijen.

Ongeziene stijging van perceptie van ongewenst seksueel gedrag

Het aantal werknemers dat ongewenst seksueel gedrag aangeeft, kent op één jaar tijd een belangrijke stijging (+28%), tot 5%.

Hermina Van Coillie, HR Research Expert: “De #MeToo beweging die in oktober 2017 viraal ging op sociale media, is volgens ons medeoorzaak van deze stijging. Niet alleen zijn mensen gevoeliger geworden voor alles wat in de richting gaat van ongewenst seksueel gedrag, ze durven er nu ook sneller voor uitkomen. Het taboe is weg.”
In 4 op 5 van de gevallen duidt het slachtoffer iemand uit de eigen organisatie aan als dader. In 15% is dit de leidinggevende, in de helft een collega en in 14% van de gevallen zelfs een groep collega’s. 1 op 5 keer duidt het slachtoffer een extern persoon aan als dader, zoals een leverancier, klant, patiënt, …

Vooral werknemers jonger dan 25 jaar voelen zich slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag op het werk (14%). Bij de 25-29-jarigen voelt ‘nog maar’ 9% zich slachtoffer, en van zodra een werknemer de 30 voorbij is, daalt het risico naar 4%. Bij die 30-plussers zien we ook geen verschillen tussen mannen en vrouwen. Vrouwen onder de 30 voelen zich vaker slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag (12%) dan mannen (9%).

Perceptie van pestgedrag blijft stijgen

17% van de werknemers voelt zich slachtoffer van pestgedrag, een toename van 14% op een jaar tijd. In minder dan de helft (45%) van de gevallen wordt met de vinger gewezen naar de leidinggevende, in 32% is dat een collega, in 16% een groep collega’s en in 7% een externe persoon. De leidinggevende wordt steeds minder gezien als verantwoordelijke (daling met 16% van 54% naar 45%).

Werknemers voelen zich vaker gepest in Wallonië en Brussel dan in Vlaanderen (21% vs. 15%). Maar we zien geen verschillen op vlak van leeftijd, geslacht, opleiding of statuut.

Eva Praet: “Vaak wordt met de vinger gewezen naar leidinggevenden maar dat wil niet zeggen dat de werknemer hen als effectieve dader ziet. Hij of zij wordt wel verantwoordelijk gesteld voor het feit dat de situatie niet wordt aangepakt. Daarom is een goede opvolging, begeleiding en ondersteuning van leidinggevenden cruciaal. Zo kunnen ze beter reageren op elke vorm van grensoverschrijdend gedrag.”

Meer mensen ervaren agressie en discriminatie

Ruim 21% van de werknemers zegt vandaag op de werkvloer slachtoffer te zijn van agressie, fysieke of verbaal. Dit is een toename van 13% op een jaar tijd. Meestal door iemand buiten de organisatie (37%), zoals een klant, leverancier of patiënt. Een op 4 ervaart agressie van zijn leidinggevende, 29% van een collega en 9% van een groep collega’s.

Net zoals bij de perceptie van pesterijen op de werkvloer, ervaren werknemers ook meer agressie in Wallonië en Brussel (24%) dan in Vlaanderen (19%). Er zijn geen verschillen in geslacht, leeftijd, statuut of opleiding.

16% van de werknemers voelt zich gediscrimineerd, in de meeste gevallen door zijn leidinggevende (42%). Bijna 1 op 3 (29%) voelt zich gediscrimineerd door een collega. 19% voelt zich gediscrimineerd door een groep collega’s en 10% door externen.

Over het onderzoek – De cijfers uit dit onderzoek werden berekend op een steekproef bestaande uit 1500 respondenten. Uit een vergelijking met de RSZ-populatiegegevens blijkt dat onze steekproef de Belgische arbeidsmarkt weerspiegelt voor geslacht, leeftijd, regio en statuut. De bevraging werd online uitgevoerd door een marktonderzoeksbureau en vond plaats in juli en augustus 2018.