Sinds 1 april hebben werknemers het recht om onbereikbaar te zijn na hun werktijd. Geen werkgerelateerde whatsappjes, telefoontjes of mails meer ’s avonds of in het weekend beantwoorden? Een goede zaak volgens zo’n drie op de vier werknemers (74%). Zo zal het voor een derde van hen (34%) de werkstress verlagen. Dat blijkt uit een onderzoek van Protime, marktleider in onder meer tijdregistratie, uitgevoerd door iVOX bij 1.000 Vlaamse werknemers. Toch denken bijna twee op de drie werknemers (65%) dat het ‘recht op deconnectie’ in de praktijk niet altijd haalbaar zal zijn. Dat beaamt ook drie vierde (75%) van de leidinggevenden.

“Nu we vaker van thuis uit werken, vloeien onze werk- en privétijd meer in elkaar over. Bij telewerk gaan we al eens onze kinderen van school afhalen om die werktijd dan ’s avonds terug in te halen. Zo werkt ruim 1 op de 3 (34%) vandaag niet meer volgens een vast werkrooster. Dit is een logische evolutie, maar het houdt in dat er nieuwe afspraken nodig zijn over hoe we toch kunnen deconnecteren,” zegt Gille Sebrechts, CEO van Protime.

Je baas stuurt je een mail, en je hebt de neiging om zo snel mogelijk te antwoorden. Herkenbaar? Voor 31% van de werknemers is dit het geval. Bij een berichtje heeft meer dan de helft van de werknemers ​ (52%) dan weer de neiging om te antwoorden en dit loopt op tot zelfs 69% bij een telefoontje. Toch gaat het vaak niet om urgente zaken, volgens de helft van de respondenten. ​

Met het ‘recht op deconnectie’ kwam daar sinds 1 april verandering in voor elke werknemer van een bedrijf met meer dan 20 werknemers. Ze kunnen nu niet meer verplicht worden om buiten de werkuren mails of telefoons te beantwoorden.

Een goed initiatief? Zeker, volgens bijna drie kwart van de werknemers (74%). Hoe jonger, hoe meer ze hiervoor te vinden zijn. Terwijl nog 80% van de Gen Z’ers ‘het recht op deconnectie’ een goed idee vindt, loopt dit terug tot 77% van de millennials en 69% bij de 50plussers.

Geen afspraken over beschikbaarheid buiten de werkuren bij 1 op de 3 werknemers

Bij slechts een derde van de werknemers (33%) werden er binnen het bedrijf afspraken gemaakt over de beschikbaarheid na de werkuren. Bij 51% van de respondenten gebeurde dit niet terwijl 16% van het antwoord op de vraag schuldig bleef.

Er zijn grote verschillen naargelang de grootte van de onderneming. Bij de werknemers die werken bij een organisatie met minder dan 20 personeelsleden werd bij een kwart afspraken gemaakt over de beschikbaarheid buiten de werkuren (geen afspraken: 58% / weet het niet: 17%). Bij wie werkt bij een organisatie met 20 medewerkers of meer, werden hierover afspraken gemaakt bij 35% van de werknemers (geen afspraken: 49% / weet het niet: 16%).

“Goede afspraken en overleg zijn echter cruciaal, zodat verwachtingen ten aanzien van elkaar duidelijker worden,” vertelt Lode Godderis, professor arbeidsgeneeskunde aan de KU Leuven. “Naast goede afspraken over bereikbaarheid, helpt het recht op deconnectie om een kader scheppen. Dit blijkt ook uit het onderzoek; het stimuleert het bewustzijn – moet dit telefoontje of mail nog gebeuren na de werktijd? – én het overleg hierover. 41% zou met het ‘recht op deconnectie’ meer op hun strepen staan wanneer er buiten de werkuren contact met hen wordt opgenomen.”

Baas van je eigen tijd

Terwijl ruim een kwart (28%) door dit ‘recht op deconnectie’ minder autonomie vreest om zijn of haar werktijd zelf in te vullen, vindt bijna één op drie (30%) dat deze maatregel een positief effect zal hebben op het werknemerswelzijn. Meer dan de helft van de werknemers (57%) ervaart immers over het algemeen immers een hoge werkdruk en 4 op de 10 heeft moeite om na het werk tot rust te komen.

Bron & Methodologie: het online onderzoek werd uitgevoerd door onderzoeksbureau iVOX in opdracht van Protime tussen 3 april 2023 en 5 april 2023 bij 1000 Vlamingen die werken als bedienden en leidinggevenden representatief op geslacht, leeftijd en diploma. De maximale foutenmarge bij 1000 Vlamingen bedraagt 3,02%.