Bedrijfsleiders, KMO-bazen, de algemene media… Ze stellen ons allemaal systematisch dezelfde vraag, met zowel een blik van ontgoocheling als oprechte nieuwsgierigheid wanneer ze geconfronteerd worden met dit enigma: wat werkt er nu echt op het vlak van HR-management in bedrijven?
Het is een relevante vraag. Het heeft zijn wortels in de moeilijkheid om om te gaan met de menselijke ‘problemen’ die zich snel opstapelen in onze organisaties. Overal om ons heen zijn er mensen die niet willen meewerken, sluimerende conflicten, plotseling vertrek, teleurgestelde talenten en andere teleurstellingen… Dit zijn ongemakkelijke realiteiten die besluitvormers en waarnemers dwingen om vraagtekens te zetten bij de werkelijke impact van HR-initiatieven en de omvang van de middelen die op dit gebied worden ingezet. Hoe kunnen we hen geruststellen?

Door voortdurend naar het glas te kijken als half leeg – met andere woorden, werknemers die afhaken, teams die uit elkaar vallen en organisaties die falen – is het waar dat niet veel mensen nog geloven dat het mogelijk is om collega’s vreugde en energie te brengen. Maar betekent dat dat we moeten geloven dat het managen van mensen meestal een echte beproeving is? Het antwoord is nee. People Management is niet ingewikkeld… (nou ja, misschien een beetje)…

Veel zielen in pijn, nog steeds verscheurd tussen economische en sociale overwegingen

Winstgevendheid of sociale integratie? Denken aan aandeelhouders of werknemers? De keuze tussen het een of het ander is maar al te aanwezig in de hoofden van degenen die verantwoordelijk zijn voor het personeelsbestand. Toch is het principe zo eenvoudig: kies nooit tussen het een of het ander.
De aard van de baan is juist om de twee voortdurend met elkaar te (her)verzoenen. Een evenwicht vinden, zij het een onstabiel evenwicht, tussen economische prestaties (inclusief financiële prestaties, natuurlijk!) en individuele en collectieve voldoening.
Juist omdat het onstabiel is, hebben we iemand nodig die ervoor zorgt. Er moet voortdurend gewerkt worden aan opleiding, ondersteuning en overtuiging, zodat elke collega zijn of haar plaats kan vinden in de context die ons samenbrengt. Door te weigeren om te kiezen tussen economische vereisten en sociale verantwoordelijkheid, steunen we gewoon een redelijke ambitie, namelijk om een actieve rol te spelen in het welzijn van het geheel.

Mensen managen is echt het moeilijkste wat er is…’ (zucht)

Zouden we geen recht moeten hebben op een hardshipvergoeding als we werken als HR-managers of leidinggevenden die verantwoordelijk zijn voor de prestaties en het welzijn van onze teams?
Wij zijn de vergaarbak van al het leed dat elke werknemer op zijn of haar niveau voelt. We zijn ook de aandachtige toeschouwers van de ongegronde geruchten en roddels die de dagelijkse gesprekken voeden. Tot slot zijn we het doelwit van degenen die ervan overtuigd blijven dat het managen van mensen in essentie een kwestie is van het manipuleren van werknemers ten voordele van het grootkapitaal… En dan?

En toch, ondanks deze paar ‘kleine’ nadelen, is er niets heel ingewikkelds aan People Management. HR-management is geen obscure discipline en ook geen speeltuin voor improvisatie. Vandaag de dag gaat het erom de mechanismen te begrijpen die de verwachtingen en reacties van elk individu bepalen, en vervolgens de regels te definiëren en toe te passen die het team wil implementeren. Gezond verstand, consistentie en beschikbaarheid (met een beetje creativiteit als je een impasse moet doorbreken) zijn alles wat nodig is om de essentie te garanderen. Dit betekent dat de discipline voor iedereen toegankelijk is?

Een goed gevoel voor delen, en niets anders!

Om een organisatie harmonieus te laten evolueren, is het absoluut noodzakelijk om HR-praktijken toegankelijk te maken voor het grote publiek en zo de – maar al te vaak aanwezige – angst te overwinnen om de tak waarop we zitten af te zagen door de geheimen te onthullen waaruit deze kostbare expertise bestaat. Het is ondoorzichtigheid die verdenking van nutteloosheid en zelfs wantrouwen oproept. Niet transparantie. Er is geen behoud.

De toekomst is rooskleurig voor people managers. Onze bedrijven doen een beroep op deze experts omdat ze mensen beter begrijpen dan wie dan ook. Omdat ze het nooit mis hebben (of zelden…) en omdat ze durven gaan waar anderen denken dat het onmogelijk of gevaarlijk is.

Hoe kunnen we dit bereiken? Door het vermogen te cultiveren om contact te maken met iedereen en door ons persoonlijk in te zetten voor degenen die hun moeilijkheden met ons delen. Dit dubbele vermogen impliceert het ontwikkelen van een scherp gevoel voor delen en een diepe overtuiging dat elke werknemer onze volledige aandacht en inspanningen verdient. Laten we niet vergeten dat de arbeidsovereenkomst gebaseerd is op een wederzijdse verbintenis tussen de twee partijen, waarbij elke partij verklaart alles in het werk te zullen stellen om de ander te helpen slagen…

Jean-Paul Erhard