Het is maar goed dat er nu maar eens in de 5 jaar verkiezingen worden gehouden. Het stemt ons droevig om te zien hoe de arbeidswereld in het algemeen – en de kwestie van de arbeidstijd in het bijzonder – wordt uitgebuit door gekozen vertegenwoordigers en politieke partijen die er weinig verstand van hebben. Het is betreurenswaardig dat de ervaringen van werknemers worden gekarikaturiseerd voor verkiezingsdoeleinden. Het is bijvoorbeeld irritant om de minister van Werkgelegenheid keer op keer te horen herhalen dat de verkorting van de arbeidstijd in de richting van de geschiedenis gaat. Deze bewering is zowel onjuist als gevaarlijk. Het roept de vraag op of dit een ontkenning van de realiteit is of gewoon een kortstondige belofte die tot niets verplicht, net lang genoeg om nieuwe mandaten te winnen die geldig zijn voor een korte periode van vijf jaar …

Arbeidstijdverkorting als onderdeel van de logische gang van zaken is een vals idee: het is in directe tegenspraak met de dagelijkse realiteit van degenen die hard werken om onze economie te ontwikkelen (onder andere door meerdere banen te hebben) en haar fundamentele verdelingsprincipe.

Het is ook gevaarlijk omdat het onze medeburgers doet geloven dat er een model bestaat waarin de vrije tijd die hen wordt beloofd, zal worden gefinancierd door bedrijven die er gewoon op zitten te wachten. Deze benadering vergroot nog meer de kloof die al bestaat tussen werkgevers die op zoek zijn naar solidaire groei en werknemers die de noodzaak om op te staan en te gaan werken in twijfel trekken.

Het wordt tijd dat we onszelf samen de echte vragen stellen en de basis leggen voor een arbeidsmarkt die zowel aan economische eisen voldoet als aan de behoefte aan voldoening van onze gezinnen.

De collectieve verkorting van de arbeidstijd, de waarschijnlijke garantie voor een definitieve patstelling in de sociale dialoog

Overgaan tot een collectieve verkorting van de werkweek tot 4 dagen zonder loonverlies blijft een onhoudbare economische vergelijking. Na het opvangen van de schok van de automatische loonindexering in het kielzog van twee jaar uit de pan rijzende inflatie, zouden de werkgevers nog eens een loonsverhoging van ongeveer 20% toekennen? En dit alles in een tijd waarin onzekerheid heerst… Kan een dergelijke maatregel de re-integratie van de 500.000+ langdurig zieken vergemakkelijken? Nee. Kan het de integratie- en opleidingsprogramma’s vergemakkelijken voor werkzoekenden wier vaardigheden niet voldoen aan hun behoeften? Nee. Kan het het probleem van kortdurend ziekteverzuim oplossen waarmee onze organisaties hebben leren omgaan? Uiteraard niet… Het zou het risico met zich meebrengen dat de teams worden onderworpen aan een hoger werktempo dan momenteel het geval is voor de betrokkenen. En het is ook om deze reden (niet alleen om financiële redenen) dat alle werkgeversfederaties ertegen zullen zijn.

De behoefte aan individuele flexibiliteit is van het grootste belang!

In de dagelijkse praktijk is de kwestie van arbeidstijdverkorting niet de meest dringende. Vandaag de dag hangt de aanpassing van werktijden af van individuele flexibiliteitsoplossingen. De invoering van een 4-daagse werkweek als onderdeel van een voltijds arbeidspatroon vindt weinig weerklank bij de werknemers. Dat is geen verrassing. De beperkte omvang van de meeste van onze bedrijven en het feit dat deze formule de kwestie van het evenwicht tussen privé- en beroepsleven niet aanpakt, maakten dat deze lauwe ontvangst te verwachten was.
Het streven naar individuele flexibiliteit zou de kern van onze bezorgdheid moeten zijn. En daarmee ook het onmiddellijke gevolg daarvan, namelijk het behoud van een sterke collectieve samenhang wanneer de organisatie dat nodig acht.
Dit betekent dat onze noodzakelijkerwijs hybride teams in de toekomst zullen bestaan uit werknemers die werktijdregelingen hebben die hen in staat stellen om hun persoonlijke en professionele verplichtingen zo goed mogelijk met elkaar te combineren. En dat personeelsplanning, ondersteund door de kracht van AI, een belangrijk proces wordt voor People Managers.

Een vrijetijdssamenleving financieren door ondernemers van hun middelen te beroven?

Door de collectieve arbeidstijdverkorting wil de staat, die krap bij kas zit, de bevolking een vrijetijdsmaatschappij verkopen. Door een gebrek aan middelen is het echter niet langer mogelijk om gratis toegang te bieden tot educatieve, culturele en sportieve activiteiten… Hoe gewelddadig dit ook mag klinken, de enige concrete belofte die de staat op dit moment kan waarmaken door de arbeidstijd te verkorten is verveling!
We kunnen gemakkelijk begrijpen dat een vrijetijdssamenleving zonder een stijging van de koopkracht slechts een illusie is. Want aan onze persoonlijke voldoening hangt een prijskaartje. Waar we het hier over hebben is niet langer het oude idee dat je moet ‘lijden’ op je werk om een paar momenten van plezier te verdienen. Laten we realistisch zijn. De activiteiten die ons plezier geven en ons in staat stellen unieke ervaringen op te doen, hebben een prijs die de overheid niet bereid is te betalen.
Moeten bedrijven ermee instemmen om ze voor niets te financieren, terwijl veel bedrijven niet eens hun overheadkosten kunnen betalen? Stel de vraag…

De zin van geschiedenis versus de zin van realiteit…

Het probleem waarmee we geconfronteerd worden is dat de richting van de geschiedenis (en daarmee de arbeidsmarkt) een paar jaar geleden is veranderd. En veel van onze gekozen vertegenwoordigers lijken daar in hun software geen rekening mee te hebben gehouden. Het bewijs is dat ze niet in staat zijn om het management van de publieke sector als geheel in balans te houden. En toch zou een manager die regelmatig tekortschiet ook degene moeten zijn die het nieuwe economische evenwicht van onze bedrijven moet bepalen? Alsof we één van onze kennissen, die bekend staat om haar neiging om de kaars aan beide uiteinden op te branden, om advies zouden vragen over het aannemen van een gezonde levensstijl… Serieus?

De wereld van werk is hybride en onze regeringen lopen (minstens) één stap achter. De wereld van werk verandert elke dag, gedreven door innovatie door organisaties die op zoek zijn naar een nieuw evenwicht tussen economische winstgevendheid en sociale verantwoordelijkheid. Soms briljant, soms onhandig… altijd interessant.

Jean-Paul Erhard