We kennen geen enkel bedrijf dat zonder missie kan overleven. De wereld is groot en er zijn tal van ‘problemen’ die moeten worden opgelost. Daarom hebben alle organisaties, zowel oude als nieuwe, en alle teams die er dagelijks werken, hun bestaansrecht. In dat opzicht irriteert de vraag naar de zin die iedereen in zijn werk wil vinden ons, omdat deze (zeer) vaak overbodig is en een vals excuus vormt voor demotivatie en desinteresse. We moeten ophouden ons voortdurend af te vragen waarom we hier zijn…
De diepere oorzaak van het afhaken van werknemers in onze bedrijven is niet een gebrek aan zin. Het is eerder het vaak ontbreken van gezond verstand dat onze dromen en onze motivatie breekt. We hebben behoefte aan samenhang, efficiëntie en duidelijkheid. Aan eenvoud in complexe omgevingen… Aan gezond verstand. En dan komt alles goed.

Een collectieve missie die moet aansluiten bij onze persoonlijke ambities.

De vraag naar de zin wordt al in een vroeg stadium beantwoord, namelijk op het moment dat we onze werkgever kiezen, d.w.z. een sector, een bedrijfscultuur en een leidinggevende die ons aanspreken.
Daarna volgt het moment van overeenstemming en wederzijdse beloften. Op dat moment verbinden de partijen, d.w.z. de werkgever en de werknemer, zich ertoe om een reeks voorwaarden na te leven om het bedrijfsproject te verwezenlijken dat aansluit bij de ambities van de werknemer. Het volstaat dan om deze verbintenissen na te komen.

Natuurlijk kunnen (moeten?) we voortdurend nadenken over onze relatie tot de ‘waarde’ van werk – welke plaats we er in ons leven aan willen geven – maar dat is slechts een van de vele componenten van wat we de werknemerservaring noemen. Daarnaast is er ook nog de sociale en relationele dimensie. Er is ook het aspect van persoonlijke ontwikkeling. En dat van de materiële omstandigheden, die moeten worden aangepast aan de gebeurtenissen in het leven. En nog vele andere aspecten. Kortom, de vraag naar de zin van werk is veelzijdig en valt daarom buiten het werkterrein van de werkgever alleen.

Het begin van het einde van een mooi verhaal.

De verwachtingen van werknemers ten opzichte van hun bedrijf zijn redelijk (in de overgrote meerderheid van de gevallen). Medewerkers hebben trouwens het recht om veeleisend te zijn, want het gaat er simpelweg om dat we dagelijks uitdragen wat we beweren te zijn. Is respect een onderdeel van ons waardensysteem? Laten we dan respectvol zijn. Staat innovatie centraal in onze bedrijfscultuur? Laten we onze collega’s dan anders laten denken. Is persoonlijke ontwikkeling een strategische HR-prioriteit? Laten we dan spontaan nieuwe opdrachten aanbieden aan degenen die moeite hebben of stagneren in hun huidige functie. Simpel en eenvoudig.
Maar wat is dan dat grote ongeluk dat ontgoocheling en wrok veroorzaakt bij onze medewerkers, en dat we ten onrechte toeschrijven aan een verlies van zingeving in het werk?

Het morele contract wordt verbroken wanneer de dagelijkse werking van het bedrijf niet overeenkomt met wat was voorzien. Wanneer de procedures absurd zijn. Wanneer het leiderschap pervers is. Wanneer de arbeidsomstandigheden ondraaglijk zijn. Wanneer gerechtigheid niet langer gegarandeerd is.
Het gebrek aan consistentie bij de toepassing van de regels voor het samenleven is vaak fataal. En dat is triest om de eenvoudige reden dat het te voorkomen is.

Altijd kiezen voor eenvoud.

De vraag is eenvoudig te integreren: consistentie, alstublieft. Handelen in overeenstemming met de principes die ons verenigen, op alle hiërarchische niveaus en onder alle omstandigheden. Het is alleen ingewikkeld als de fundamenten van de organisatie onstabiel zijn. Wat bedoel je daarmee? Als de regels en waarden niet duidelijk zijn, of als ze onbegrijpelijk zijn. Laten we dus teruggaan naar eenvoudige afspraken die iedereen kan begrijpen.

We kunnen zeker het gevoel hebben dat de foutmarge die aan het management wordt toegekend met de dag kleiner wordt. Dat de tolerantie van werknemers ten opzichte van hun werkgevers minimaal is. Misschien… Daarom wordt iedereen vandaag de dag opgeroepen om nog meer gezond verstand te tonen en begrip te hebben voor de legitieme verwachtingen van de andere partij.

Aangezien perfectie niet van deze wereld is, kunnen we accepteren dat er verschillen, zelfs fouten en soms diepgaande meningsverschillen zijn. Omdat we weten dat een arbeidsreglement nog nooit een conflict heeft opgelost, moeten we accepteren dat het door middel van dialoog, ook al is dat moeilijk, mogelijk is om elkaar te vinden of uit elkaar te gaan, zonder haat of geweld.

Jean-Paul Erhard