Uit de recentste werkbaarheidsmeting van de SERV|Stichting Innovatie & Arbeid blijkt dat zelfstandigen zonder personeel (zzp) minder werkstress en een betere werk–privébalans hebben dan zelfstandigen mét personeel (zmp). 34% van de zzp’ers krijgt te maken met werkstressklachten. Werkt een zelfstandige met personeel dan stijgt dat tot 44,1%. Voor 24,4% van de zzp’ers is de werk-privécombinatie niet in evenwicht in vergelijking met 38,6% bij de zmp’ers. Het verschil tussen beide groepen neemt bovendien toe sinds de eerste meting in 2007.

“Stijn Gryp, voorzitter SERV: De werkbaarheid van jobs verschilt tussen de werknemers en zelfstandigen blijkt uit de Werkbaarheidsmonitor van de SERV. Er zijn echter ook verschillen tussen de zelfstandigen onderling. De administratieve druk die komt kijken bij het aannemen van personeel verhoogt de werkstress en maakt de combinatie tussen werk en privé moeilijker voor zelfstandigen. Daarnaast blijken jonge ondernemers net zoals jonge werknemers het vandaag moeilijk te hebben met hoge werkstress.”

Werkbaar werk voor zelfstandigen in stijgende lijn

Deze cijfers komen uit de Werkbaarheidsmonitor van de SERV|Stichting Innovatie & Arbeid. Deze grootschalige werkbaarheidsmeting meet om de vier jaar de kwaliteit van jobs in Vlaanderen. De meest recente meting dateert van 2023. De Werkbaarheidsmonitor focust op werkstress, motivatie, werk-privébalans en leermogelijkheden. Sinds de nulmeting in 2007 stijgt het aandeel zelfstandigen zonder personeel met een werkbare job. Bij de start van de metingen had 50,7% een werkbare job, in 2023 is dat gestegen naar 57,1%. De zzp’ers doen het over de hele lijn beter dan de zmp’ers.

De groep zzp’ers uit de intellectuele diensten zoals makelaars, consultants, ICT of immobiliën hebben vaker een job zonder werkbaarheidsknelpunten: zes op de tien heeft een werkbare job. Sinds de start van de meting zijn de kenmerken van de zelfstandigen zonder personeel gewijzigd: er zijn meer zzp’ers in de andere intellectuele diensten (28,1%). In 2007 was dat 9,4% . Ook de groep 55+ers is opvallend gestegen van 28,1% in 2007 naar 49,4% in 2023.

Werken met personeel zet druk op de ketel

Hoge werkdruk, langere werkweken en emotionele belasting verklaren de verschillen in werkstress en werk-privécombinatie tussen zelfstandigen mét en zonder personeel. Terwijl 35,2% van de zzp’ers een hoge werkdruk heeft, is dat bij zmp’ers 57,1%. Zzp’ers presteren gemiddeld minder uren per week dan zmp’ers, drie op de tien zzp’ers presteert 60 of meer uur per week, bij de zmp’ers is dat bijna de helft. Voor emotionele belasting is er geen noemenswaardig verschil tus-sen zzp’ers en zmp’ers. Hoewel zzp’ers minder ondersteuning hebben uit een sociaal netwerk en ze er in het dagdagelijks beheer vaak alleen voor staan, verklaart de grotere administratieve druk die komt kijken bij het werken met personeel wellicht de extra werkdruk bij zmp’ers.

Jongeren doen het minder goed

Uit eerder onderzoek van de SERV|Stichting Innovatie & Arbeid bleek al dat jonge werknemers het vandaag moeilijk hebben op de arbeidsmarkt. Ze hebben steeds meer werkstressklachten en ook de burn-outsymptomen nemen sterk toe. Ook bij jonge zzp’ers zien we een gelijkaardige tendens. Ze hebben vaker meer werkbaarheidsknelpunten dan oudere zelfstandigen zonder personeel. Ook de cijfers voor burn-outsymptomen en emotionele belasting liggen aanzienlijk hoger bij deze groep.

Hoge motivatie en positieve evolutie leermogelijkheden

Leermogelijkheden en bijscholing evolueren positief voor zelfstandigen zonder personeel. 97% van de zzp’ers geeft in 2023 aan voldoende leermogelijkheden te hebben. In het begin van de meting was dat 93%. Ook bij de zmp’ers blijft het aandeel met onvoldoende leermogelijkheden dalen. De zelfstandigen zonder personeel hebben daarnaast vaker een hoge motivatie; met 91,4% doen ze het iets beter dan de zelfstandigen mét personeel (88,1% is gemotiveerd aan de slag).

Bron: SERV