Mobiliteit laat niemand onbewogen. Particulieren zoeken naar oplossingen voor een vlottere mobiliteit of om verplaatsingen te vermijden. Bedrijven lijden economisch verlies door immobiliteit. Belgen kijken vooral naar de overheid of naar vervoersmaatschappijen om deze transitie naar duurzamere mobiliteit te ondersteunen.

KBC voerde in samenwerking met DataSynergy een online-onderzoek uit rond (duurzamere) mobiliteit bij ongeveer 1000 Belgen tussen 18 en 69 jaar. KBC peilde naar het belang van de auto vandaag en in de toekomst, alsook de bereidheid om over te schakelen naar duurzamere mobiliteit zoals elektrische wagens, openbaar vervoer en deelmobiliteit. Een analyse van de economische studiedienst van KBC leert verder dat:

• De structurele verzadiging van de automarkt ervoor zorgt dat de autoverkoop in de komende jaren vooral door de vervangingsvraag zal worden bepaald. Autodelen, telewerken, klimaatverandering, groeiende filedruk, auto-ontmoedigend beleid en het feit dat steeds minder jongvolwassenen met de auto rijden, zijn allemaal factoren die meespelen. Toch legden in 2023 ongeveer zo’n 186 000 Belgen een praktijkexamen voor een rijbewijs af.

• De alsmaar verder toenemende economische activiteit leidt tot meer mobiliteit. Daardoor is België de jongste jaren een van de meest dichtgeslibde landen van Europa geworden.

• De grotere verscheidenheid, complexiteit inzake samenlevingsvormen (nieuw-samengestelde gezinnen, alleenstaande ouders, LAT-relaties, samenwonende jongeren, éénpersoonshuishoudens…) beïnvloeden het mobiliteitsgedrag en de mobiliteitsbehoeften van huishoudens. De daaruit voortvloeiende veranderingen op vlak van wonen en werken veranderen ook de mobiliteitsbehoeften en -wensen. Vlotte toegang tot vervoer wordt belangrijker dan voertuigbezit. Flexibele, slimme mobiliteitsoplossingen moeten daarvoor zorgen.

• De meeste verplaatsingen (60%) hebben betrekking op onze vrije tijd (winkelen, sport en hobby’s) en de KBC-studiedienst verwacht dat het aandeel ervan in de totaliteit van verplaatsingen nog zal toenemen door de verder stijgende welvaart en demografische/maatschappelijke ontwikkelingen (toenemende groep ouderen en alleenstaanden).

• Maar digitalisering en milieu-/klimaatbewustzijn kunnen leiden tot een veranderende vrijetijdsbeleving met minder (verre) verplaatsingen (bijv. museumbezoek via Virtual/Augmented Reality, meer dichtbijvakanties, …).

• De KBC-studiedienst besluit dat de auto wellicht een dominante plaats zal blijven innemen, omdat die nu in veel gevallen de enige echt werkbare mobiliteitsoplossing biedt. Maar er is wel duidelijk sprake van meer mobiliteitscreativiteit. Multi-mobiliteit is top-of-mind geworden en dat bij alle generaties.

Tot daar de analyse en vaststellingen. Maar welke oplossingen zijn er?

KBC heeft de voorbije jaren heel wat investeringen gedaan en oplossingen uitgewerkt om aan die veranderende vraag en noden inzake mobiliteit tegemoet te komen, om de Belgen tijd te laten besparen en dus geld te laten verdienen als ze gebruik maken van de duurzamere en flexibele mobiliteitsoplossingen die KBC hen aanbiedt.

Karin Van Hoecke, directeur Digital Transformation & Data bij KBC België licht toe: “KBC is een klantgerichte onderneming met een duidelijke maatschappelijke rol. Hoewel volgens ons marktonderzoek de Belgen in eerste instantie niet spontaan naar hun bank of verzekeraar kijken, wil KBC toch een betrouwbare partner zijn in de transitie naar duurzamere mobiliteit. KBC is ervan overtuigd dat het een positieve bijdrage kan leveren en wenst zijn klanten oplossingen aan te reiken. In die zin past mobiliteit perfect binnen de strategie van KBC.”

Koning auto blijft regeren

​Het marktonderzoek leert dat de auto nog altijd het populairste vervoersmiddel is, en dat hier niet snel verandering in zal komen:

• Bijna 1 op 2 respondenten gebruikt de wagen (bijna) dagelijks en zelfs 80% doet minstens 1 keer per week beroep op de auto.​
• Tegelijk merken we dat de aandacht voor elektrisch rijden toeneemt. 6% van de respondenten rijdt nu al 100% elektrisch, maar 53% van de overige deelnemers overweegt wel om in de toekomst over te schakelen naar een elektrisch voertuig.
• 2 op 3 wil komende 5 jaar overschakelen naar duurzamere mobiliteit, maar er zijn nog heel wat barrières

​Duurzamere mobiliteit (openbaar vervoer, deelmobiliteit en elektrische voertuigen), wint aan belang. 2 op 3 respondenten geeft aan dat zij hier de komende 5 jaar meer gebruik van zullen maken. Vooral wie in Brussel of een stedelijke omgeving woont, is bereid deze overstap te maken. Veel bedrijven maken volop de transitie naar duurzamere mobiliteit door bijvoorbeeld een abonnement op het openbaar vervoer, of het leasen van een elektrische wagen of fiets aan te bieden.

Toch is er nog heel wat weerstand tegenover duurzamere mobiliteit, voornamelijk bij 55-plussers.

​Wie een elektrisch voertuig wil aanschaffen, botst vooral op de hoge aanschafkosten, de onzekerheid over de batterijduur/actieradius en oplaadbeperkingen. Toch ziet KBC nog een forse stijging in het aantal leningen voor een elektrisch voertuig:
​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ +140% aantal leningen voor elektrische wagens YTD
​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ +16% aantal fietsleningen YTD
​
38% vindt openbaar vervoer onbetrouwbaar en 45% beweert langer onderweg te zijn. KBC stelt evenwel vast dat er dit jaar via KBC Mobile meer dan 1 159 000 tickets van De Lijn, 1 000 000 tickets van de NMBS en 3 700 tickets van de MIVB gekocht werden. Het aantal neemt al jaren toe.
​
Ook de overstap naar deelsystemen kent nog heel wat weerstanden. 1 op 4 vindt het te veel gedoe om ermee van start te gaan, en 27% van de respondenten zegt dat er geen deelsysteem actief is in hun buurt. De kennis van deelsystemen hinkt ook achterop (21% kent er te weinig van). ​KBC merkt vooral een stijgende interesse in autodelen. Er werden in de eerste jaarhelft van 2024 (t.o.v. 2023) 28% meer ritten geregistreerd met Cambio. Olympus Mobility, een trouwe partner van KBC, geeft aan dat het aanbod van deelwagens/-fietsen zowel qua spreiding en beschikbaarheid de laatste jaren zodanig is toegenomen dat nagenoeg elke plek in Vlaanderen en Brussel via multi-/ deelmobiliteit bereikbaar is.
​
1 op 2 van de bevraagden geeft aan minder geneigd te zijn om te kiezen voor het openbaar vervoer of een deelsysteem omdat ze tevreden zijn met hun huidige vervoersmiddel.

Mobiliteitsbudget is nobele onbekende

Slechts 7% van de respondenten maakt op dit moment gebruik van het mobiliteitsbudget: een overeenkomst tussen werkgever en werknemer, die de mogelijkheid biedt om een bedrijfswagen in te ruilen voor een jaarlijks budget dat besteed kan worden aan een milieuvriendelijke bedrijfswagen, duurzamere vervoersmiddelen en huisvestingskosten.

Opvallend is dat 77% het mobiliteitsbudget enkel van naam, of zelfs helemaal niet kent. Ook bij mensen met een bedrijfswagen is het mobiliteitsbudget onbekend, slechts 27% kent het goed en slechts 8% zegt het te gebruiken.

De Belgen kijken vooral spontaan naar de overheid (54%) en vervoersmaatschappijen (42%) om de transitie naar duurzamere mobiliteit te ondersteunen. Slechts 1 op 10 respondenten verwacht hulp van zijn bank of verzekeraar.

Hans Dewachter, hoofdeconoom KBC legt uit: “De alsmaar verder toenemende economische activiteit in België leidt tot meer mobiliteit: meer woon-werkverkeer naarmate er jobs bijkomen, meer goederentransport,…. Ook de verdere opmars van e-commerce heeft zijn effect op mobiliteit. Enerzijds verplaatsen burgers zich minder vaak naar winkels, maar anderzijds zijn er wel meer en frequentere leveringen wat heeft geleid tot de ‘camionettisering’ van het verkeer. Toch nadert het autobezit zijn verzadigingspunt en zal de autoverkoop in de toekomst wellicht door de vervangingsvraag gedreven worden. We zien dat maatschappelijke, technologische en andere veranderingen geleidelijk aan leiden tot een minder autoafhankelijke levensstijl. Denk maar aan autodelen, telewerken, groeiende filedruk, hoge kost van autobezit. Vooral jongvolwassenen rijden steeds minder met de wagen en stellen het behalen van hun rijbewijs uit. Toch probeerden in 2023 nog 186 000 Belgen hun rijbewijs te halen, en zijn er dit jaar een kleine 15 000 leerlingen voor het rijbewijs B via VAB.

Er ontstaat ook een grotere verscheidenheid en complexiteit inzake samenlevingsvormen (bv. meer éénpersoonshuishoudens) en ook wonen en werken krijgen een meer flexibele en dynamische invulling. Dat vraagt om flexibele, op maat gemaakte, mobiliteitsoplossingen waarbij de klant kan kiezen welk vervoersmiddel op een gegeven moment het best past. Deze tendensen zorgen er voor dat toegang tot vervoer belangrijker wordt dan voertuigbezit en dat mensen niet meer stilstaan bij hun toekomstige mobiliteit.”