Hoe verloopt de professionele carrière van Brusselaars? Wie vindt vlotter dan anderen een kwaliteitsvolle en duurzame job? Het HIVA, het onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving verbonden aan de KU Leuven, boog zich over die vragen in opdracht van Actiris. Het HIVA brengt voor het eerst de aanwervingen en de loopbaan van de Brusselaars gedetailleerd in beeld.

Met een grote steekproef over de periode van 2009 tot 2019 gebruikten ze bovendien voor de eerste keer gegevens over de gezinspositie, zoals arbeidsintensiteit in het huishouden – hoeveel personen werken binnen het gezin? – en de positie van een persoon binnen zijn of haar gezin. Een andere primeur: er wordt ook ingezoomd op eenoudergezinnen, wat voor het eerst gedetailleerde cijfers geeft voor deze kwetsbare doelgroep. Wat zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek?

Een job geeft meer kans op een job

Het valt op dat een groot deel van de Brusselaars niet van een job naar een andere overschakelde, maar voor een rekrutering vaker zonder werk zat of inactief was (en bijvoorbeeld een leefloon ontving). Dat is belangrijk, want de resultaten van de analyse wijzen op een sterk verband met de kwaliteit en de duurzaamheid van de loopbaan. Zo blijkt uit de studie dat Brusselaars die vóór aanwerving werkzoekend waren, vaker in een job van kortere duur terecht komen, met flexibele en onregelmatige uren. Personen die daarentegen al aan het werk waren en van job veranderen, komen vaker in voltijdse jobs, met contracten van langere duur, terecht.
Van de groep Brusselaars die werkzoekend was of een leefloon kreeg en vervolgens een job vond, is rond de 44% drie jaar later nog aan de slag. Daartegenover staan Brusselaars die voor aanwerving wél al een job hadden (en dus veranderen van werk): hiervan blijkt 74% drie jaar later nog aan het werk te zijn: een veel hoger percentage dus. Bovendien hebben Brusselaars die voor aanwerving al aan het werk waren ook de kleinste kans om 3 jaar later werkzoekend of inactief te zijn, ongeacht hun opleidingsniveau, origine of de sector waarin ze tewerkgesteld zijn.
Samengevat: heb je een job, dan heb je veel meer kans om enkele jaren later nog altijd een (andere) job te hebben. Wissel je vaak periodes met werk af met periodes van werkloosheid of inactiviteit, dan is de kans groter dat je verderop in je carrière moet opboksen tegen periodes van werkloosheid en heb je vaker een minder duurzame loopbaan.

Opleiding, het toegangsticket tot de (Brusselse) arbeidsmarkt

Een kwart van de recent aangeworven Brusselaars heeft een laag opleidingsniveau en 46% is hoogopgeleid. Brusselaars zonder (middelbaar) diploma komen vaker terecht in jobs van korte duur met onregelmatige uren, zijn vaker langer inactief geweest voor de aanwerving en hebben een grotere kans om drie jaar na de aanwerving werkzoekend of inactief te zijn, ongeacht de sector waarin ze tewerkgesteld zijn.
Laaggeschoolde Brusselse werkzoekenden en inactieve Brusselaars vormen een extra kwetsbare groep en vinden minder vlot hun weg tot de arbeidsmarkt. Hooggeschoolde profielen daarentegen vinden, zelfs als ze eerst zonder job zaten, veel vlotter hun weg tot de arbeidsmarkt.

Alleenstaande ouders met jonge kinderen hebben het moeilijk

Alleenstaanden en alleenstaande ouders zijn vaker langdurig inactief voor een aanwerving. Dat is zeker het geval wanneer de alleenstaande ouder een kind onder de 12 jaar heeft. Wanneer het kind jonger is dan 12, blijkt slechts zo’n 20% van de alleenstaande ouders in de twee jaar voor aanwerving zonder onderbreking aan het werk te zijn geweest. Dat percentage verdubbelt wanneer het kind ouder is dan 12. ​
Bovendien komen alleenstaanden en alleenstaande ouders vaker in een job van korte duur (minder dan 3 maanden) terecht, waar partners in een koppel meer langdurige jobs van een jaar of langer vinden. Ze hebben bovendien een grotere kans om 3 jaar na aanwerving werkloos of inactief te zijn.

Baanloze gezinnen bijzonder kwetsbaar

De studie toont belangrijke verschillen aan tussen gezinnen waar iedereen werk heeft en personen uit gezinnen waar niemand een job heeft. De eerste groep verandert vaker zonder onderbreking van werk, is hooggeschoold en komt terecht in stabielere sectoren, terwijl personen uit gezinnen waar weinig gezinsleden werken vaker periodes van inactiviteit of werkloosheid met een job afwisselen, vaker laaggeschoold zijn en meer dan gemiddeld een job vinden in eerder kwetsbare sectoren als de interimsector en de horeca.

Tim Goesaert, senior onderzoeker onderwijs en arbeidsmarkt bij HIVA-KU Leuven: “Enerzijds zien we een grote groep Brusselaars terecht komen in meer kwetsbare sectoren zoals de horeca, de retail en de uitzend. Zij zijn een belangrijk instroomkanaal voor jongeren, laaggeschoolden en Brusselaars met een niet-EU-origine, maar bieden echter niet altijd gunstige loopbaankansen, met opeenvolgende periodes van werk & werkloosheid en kortlopende jobs. Hiertegenover staan Brusselaars met een Belgische of EU-origine en hooggeschoolden, die vaker in duurzamere sectoren zoals de finance, de ICT en het openbaar bestuur terecht komen. Belangrijk blijkt wel voor alle groepen: het hebben van een job verhoogt de kans om ook in de toekomst tewerkgesteld te zijn, ongeacht de origine, het opleidingsniveau of sector.”

Bernard Clerfayt, Brussels minister van Werk & Beroepsopleiding: “Het is niet nieuw: hoe verder je van de arbeidsmarkt staat, des te minder kans heb je op het vinden van een job. Deze nieuwe analyse bevestigt dat. Maar ze bevestigt ook dat het gekozen pad om meer Brusselaars aan een job te helpen het juiste is: nog meer op opleiding inzetten. Dankzij de systematische evaluatie van taal-, digitale en professionele vaardigheden zullen we werkzoekenden in de toekomst nog meer een opleidingsparcours op maat kunnen aanbieden. Zo zullen ze zichzelf beter kunnen onderscheiden op de arbeidsmarkt en sneller aangeworven kunnen worden.”

Cristina Amboldi, directrice-generaal van Actiris: “We zetten vandaag, bewijzen de resultaten van het onderzoek, al in op de juiste kwetsbare doelgroepen, maar moeten de negatieve spiraal die voor sommige Brusselaars zonder job dreigt, zo snel mogelijk doorbreken. Dat willen we doen met de doelstellingen uit ons nieuw beheerscontract: een begeleiding op maat aanbieden voor werkzoekenden en werkgevers, met onder andere extra aandacht voor sectoren die volop rekruteren en jobs die moeilijk ingevuld raken. Ook wie risico loopt op langdurige werkloosheid gaan we intensiever opvolgen, door samen met hen te werken aan de zaken die een rem zetten op hun jobzoektocht en hun vaardigheden verder te ontwikkelen.”

Cathy Van Remoortere, directrice Arbeidsmarkt & Inclusie bij Actiris: “Dit onderzoek herbevestigt misschien veel zaken die we al wisten of sterk vermoedden, maar het is bijzonder waardevol om ze dermate in detail en over zo’n grote periode te kunnen objectiveren. Bovendien zijn er voor het eerst nieuwe parameters als de invloed van werk binnen het gezin of de impact van het zorgen voor (jonge) kinderen op een carrière grondig bestudeerd. De conclusies tonen aan dat de uitdagingen groot zijn en blijven. Ik wil de onderzoekers van HIVA van harte bedanken voor het geleverde werk.”

Bron: Actiris